W trosce o jakość dydaktyki

Nauka, edukacja i upowszechnienie wiedzy to trzy filary, na których opiera się życie i rozwój uniwersytetu. Ich jakość zależy od ludzi tworzących uniwersytet. Oznacza to, że każdy pracownik ma swój udział w budowaniu owych filarów. Jest on różnie waloryzowany. O ile wkład w pierwszy filar decyduje o pozycji uczonego w świecie nauki, o tyle dwa pozostałe rozstrzygają o jego pozycji profesorskiej. Dlatego każdy nauczyciel akademicki powinien rozwijać zarówno badania naukowe, jak i upowszechniającą je szkołę. Wymaga to dbałości o poziom badań naukowych, ale też o dydaktykę akademicką oraz upowszechnianie wiedzy.

Trosce o jakość dydaktyki akademickiej poświęcona jest najnowsza książka prof. Kazimierza Denka. Dotyczy planowania, realizowania i kontroli procesu kształcenia, a tym samym pokazuje, jak budować ten filar dydaktyczny, który stanowi ważne kryterium oceny szkoły wyższej.

Na treść książki składają się wcześniejsze prace autora, zebrane i ułożone w zwarte dzieło, poświęcone różnym aspektom dydaktyki akademickiej. Łącząc w sobie spójność treści podporządkowaną tytułowi, książka daje możliwość zgłębienia wybranego problemu. Prof. Denek przybliża nauczycielom akademickim ogólne wskazówki i reguły postępowania. Przypomina zasady dydaktyczne, cele i problemy internalizacji wartości w dydaktyce akademickiej. Omawia formy zajęć. Uwydatnia problemy oceny i ewaluacji z zastosowaniem metrologii dydaktycznej. Wszystko jest czynione z pozycji mistrza i mędrca, który nie tyle poucza i nakazuje, co radzi i pomaga. Posługuje się przy tym pięknym i wybornym językiem specjalistycznym. Dbając o wymogi współczesności nie pomija tradycji. Wręcz przeciwnie, przestrzega przed nadmiernym zaufaniem do własnego nowatorstwa i realistycznie zaleca bardziej „stosowanie sprawdzonych rozwiązań niż nieumiejętne eksperymentowanie”.

Zauważa się też pewien dystans do statusu naukowego dydaktyki. Jest to nauka humanistyczna, a tam, gdzie ma swój udział czynnik ludzki, musi też przejawiać się twórczość. Dlatego kierowanie się ustaleniami dydaktyki jest konieczne, ale nie można jej przeceniać, gdyż w praktyce edukacyjnej swą naukowość dzieli przynajmniej na równi ze sztuką. To tylko świadczy o odpowiedzialności autora za słowa i czyny. Tym bardziej można razem z nim wędrować po zawiłych często drogach dydaktyki akademickiej, nie tracąc ufności, że prowadzą do wiedzy i internalizacji wartości.

Książka ukazuje naukowe podstawy dydaktyki akademickiej, ale też inspiruje do rozwijania sztuki kształcenia i studiowania, a nie tylko uprawiania rzemiosła dydaktycznego, które dla wielu staje się przykrym dysonansem na wyżynach życia akademickiego.

Przejrzysta struktura, jasno i przystępnie wyłożona treść książki przykuwają uwagę czytelnika i zachęcają do wdrażania jej przekazu do własnej pracy zawodowej. W epoce społeczeństwa informacyjnego i nowych technologii dzieło to jest bardzo na czasie i przydatne nie tylko dla początkujących nauczycieli akademickich. Każdy nauczyciel powinien mieć świadomość, że stając przed studentami, uczestniczy w dziele tworzenia przyszłości, więc powinien to robić najdoskonalej. Książka prof. Denka mu w tym pomoże.

Jadwiga Michalczyk

Kazimierz Denek, Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy. Dydaktyka akademicka i jej efekty , WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGIKI I ADMINISTRACJI IM. MIESZKA I W POZNANIU, Poznań 2011.