Ponad granicami

Autorka przedstawia zagadnienia związane z funkcjonowaniem uczelni nie tylko w szerokich kontekstach współczesnej nauki, kultury, spraw społecznych. Prezentowana publikacja zawiera interesujący materiał do dalszych analiz, jak sama zaznacza. Przede wszystkim to książka napisana przez specjalistkę, osobę współpracującą z ośrodkami uniwersyteckimi w Niemczech, Skandynawii, Stanach Zjednoczonych. Bianka Siwińska od kilku lat konsekwentnie zajmuje się niezwykle ważnymi kwestiami istnienia uniwersytetu w przestrzeni międzynarodowej. Zainicjowała w Polsce powyższy temat jako autorka książki Education goes global. Strategie internacjonalizacji szkolnictwa wyższego .

Trzeba zwrócić uwagę na fakt, iż proponowana lektura jest skierowana „nie tylko” do środowiska akademickiego, ale również do przedstawicieli władz centralnych oraz samorządowych. Należy zatem podkreślić, że niniejsza publikacja ma trudną do przecenienia wartość prospołeczną. Redaktor naczelna magazynu edukacyjnego „Perspektywy” odwołuje się do swojej teoretycznej i praktycznej wiedzy, wskazując na przykład propozycje usprawnień w zakresie internacjonalizacji polskiego szkolnictwa wyższego. Podkreśla konieczność „przygotowania systemu pod budowę kultury internacjonalizacji”, czyli m.in. oceny uczelni, oferty edukacyjnej oraz motywacji finansowej dla studentów, wykładowców, dla kadry odpowiedzialnej za internacjonalizację. Akcentuje ponadto znaczenie przygotowania podstaw prawnych czy wspierania wielokulturowości.

Bianka Siwińska kilkakrotnie podkreśla, że praktycznie w żaden sposób nie został wykorzystany fakt, iż w Polsce, także w poprzedniej epoce (PRL), studiowali obcokrajowcy, którzy po powrocie do swoich krajów zajmowali stanowiska w różnych dziedzinach życia politycznego, ekonomicznego, kulturalnego. Autorka wskazuje na konieczność i wartość „systemowego utrzymywania kontaktów z zagranicznymi absolwentami polskich uczelni”, które służyć będą przecież promocji Polski na świecie.

Autorka używa specjalistycznego języka, odnosi się do rankingów uczelni, wyników badań, raportów, które zawierają np. informacje z jakich krajów pochodzą studenci zagraniczni uczący się w Polsce oraz które szkoły wyższe wybierają. Przedstawia także własne obliczenia, związane np. z dynamiką wzrostu liczby studentów zagranicznych w Niemczech i Polsce. Porównuje doświadczenia naszego zachodniego sąsiada z działaniami prowadzonymi na rodzimych uczelniach. Stwierdza, że „szkodliwe było bezpośrednie przenoszenie wzorców anglosaskich do odmiennych warunków polskich. Natomiast systemowe wsparcie internacjonalizacji polskiego szkolnictwa wyższego przy użyciu zaadaptowanych do polskich warunków rozwiązań inspirowanych doświadczeniami niemieckimi – w wyniku nie naśladownictwa, ale twórczej adaptacji – transferu inspiracji wydało się możliwe”.

Argumentacja Siwińskiej przekonuje czytelnika. Książka nie jest łatwa w lekturze, wydaje się być (o czym pisałam wyżej) przeznaczona dla, najogólniej mówiąc, wykładowców oraz polityków. Jednakże warto zachować przekonanie, że postulowany przez autorkę zracjonalizowany, konsekwentnie i świadomie przeprowadzany proces internacjonalizacji polskiego szkolnictwa wyższego będzie nie tylko konieczny. Będzie przede wszystkim jak najbardziej skuteczny i korzystny – być może w nieco dalszej perspektywie – dla całego naszego społeczeństwa, dla wszystkich.

Agnieszka Palicka

Bianka SIWIŃSKA, Uniwersytet ponad granicami. Internacjonalizacja szkolnictwa wyższego w Polsce i w Niemczech , Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2014.