Edukacja w Indiach

Książka ta jest zbiorem esejów dotyczących roli uniwersytetów w rozwoju współczesnych Indii. Autor, znany socjolog z Uniwersytetu w Delhi, pokazuje indyjskie konteksty, ale także porównuje rozwój uczelni indyjskich do europejskich, przez co książka stanowi bardzo unikatowe studium roli edukacji wyższej w krajach rozwijających się. André Béteille pokazuje, że największym wyzwaniem edukacyjnym Indii (ale także krajów rozwijających się) jest zwiększenie dostępności do instytucji wiedzy, rozwój badań oraz przełamanie istniejącej ciągle kastowości. Uniwersytety niosą ważne przesłanie modernizacyjne, pozwalają przezwyciężyć społeczne uprzedzenia, budują nową klasę społeczną, są źródłem pozytywnej zmiany społecznej. Jednakże dylematem pozostaje kwestia, w jaki sposób powiększać dostępność bez konieczności osłabiania dobrego poziomu nauki? Czy w kraju walczącym z analfabetyzmem będzie to możliwe?

Choć Polska modernizacja różni się od indyjskiej prawie we wszystkim, to jednak wiele kwestii z tej książki daje do myślenia, choćby problem poziomu dostępnej de facto każdemu edukacji. Przesłanie książki jest klarowne: nowoczesne instytucje wiedzy nie tylko wpływają na innowacyjność, ale są niezbędne do zmiany w społeczeństwie. Ponoć wszyscy to wiedzą, ale testem tejże wiedzy jest wzrost nakładów na naukę i badania.

Z pewnością jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto zajmuje się zmianami w edukacji, a przyjęta przez autora perspektywa komparatystyczna daje sposobność zapoznania się z mało znanym u nas dalekowschodnim kontekstem. Książka napisana jest świetnym, chwytliwym językiem, jednocześnie zachowuje wysoki, akademicki styl.

Cezary Kościelniak

André Béteille, Universities at the Crossroads, Oxford University Press, 2010.