Trudne czasy

Piotr Kieraciński

Tematyka wprowadzenia VAT na książki i czasopisma naukowe zdominowała rozmowy wydawców podczas XIV Poznańskich Dni Książki Naukowej, które w dniach 6−8 października zorganizowało Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Tegoroczna impreza była wyjątkowo kameralna. Kryzys ograniczył liczbę stoisk, ale nie liczbę odwiedzających. Część wydawców zdecydowała się na prezentację swoich publikacji na stoiskach zbiorczych. Swoje stoiska połączyły tradycyjnie wydawnictwa akademii wychowania fizycznego. Wspólne stoisko miała też część członków Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych.

Podczas otwarcia imprezy rozstrzygnięto dwa konkursy. Jury Konkursu na Najlepszy Podręcznik Akademicki o Nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych im. ks. Edwarda Pudełki postanowiło nie przyznać nagrody głównej. Pięć wyróżnień uzyskały: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego za książkę Homicide in the family. Personality and motivation Zdzisława Majchrzyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu za książkę Urządzanie lasu Romana Jaszczaka i Konrada Magnuskiego, Wydawnictwa SWPS Academica za książkę Kulturo−znawstwo: dyscyplina bez dyscypliny? Wojciecha Józefa Burszty i Michała Januszkiewicza, Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu za książki: Słuchając, czyli kontredans akustyki ze sztuką Urszuli Jorasz oraz Żeglarze pamięci. Antologia współczesnej literatury macedońskiej pod redakcją Vesny Mojsovej Čepiševskiej, Lecha Miodyńskiego i Bogusława Zielińskiego.

W drugim konkursie Puchar Rektora UAM uzyskało Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana z Uniwersytetu w Białymstoku za książkę Elżbiety Dąbrowicz Galeria ojców. Autorytet publiczny w literaturze polskiej lat 1800−1861. Wyróżniono: Wydawnictwo UP w Poznaniu za książkę Bożeny Łukasik Działalność projektowa architekta krajobrazu Petera Josepha Lennégo na ziemiach polskich w XIX wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM za książkę Mikołaja Jazdona Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o. za książkę Jana Wasiewicza Oblicza nicości. Z dziejów nihilizmu europejskiego w XIX wieku oraz Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego za szatę graficzną książki Od Moraczewskiego do Składkowskiego. Gabinety Polski Odrodzonej 1918−1939, pod redakcją Janusza Farysia, Adama Wątora, Henryka Walczaka. Nagrodę specjalną – bezpłatne stoisko na XV Poznańskich Dniach Książki Naukowej – przyznano Wydawnictwu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy za książkę Henryka Dubowika Inkunabuły i cimelia z XVI wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Szkoda, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego odstąpiło od zwyczaju fundowania pucharu w tym konkursie; dobrze, że sytuację uratował rektor UAM.

Wśród „targowych” dyskusji najważniejsze miejsce zajęła ta o wprowadzeniu VAT na książki. Sprawę referował Rafał Skąpski, prezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. VAT wejdzie na pewno od 1 stycznia 2011 r. i wyniesie 5 procent. Wydawcy będą mieli w związku z tym wiele problemów, zwłaszcza z książkami, które już znalazły się w obrocie księgarskim oraz tymi, które wciąż leżą w magazynach wydawnictw. Jak naliczać od nich VAT? Jak rozliczyć się z księgarzami i hurtowniami książek po 1 stycznia? Te pytania nurtowały wydawców, ale odpowiedzi jeszcze nie są oczywiste. Nie wiadomo też, jak długi będzie tzw. okres przejściowy, w którym środowisko miałoby uporać się z książkami, które przed 1 stycznia trafią do sieci dystrybucyjnych. Wydawcy ze szkół wyższych zauważyli, że znajdują się w szczególnie niekomfortowej sytuacji, gdyż ich publikacje zazwyczaj obliczone są na znacznie dłuższy okres sprzedaży.

Wśród spotkań autorskich warto zwrócić uwagę na promocję drugiego tomu książki Pióro w wątłych dłoniach prof. Andrzeja Strzelczyka, historyka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Za pierwszy tom tej pracy autor, który obecnie zajmuje miejsce w gronie najwybitniejszych polskich historyków, otrzymał w 2009 r. Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jego poprzednia książka Zapomniane narody Europy została uhonorowana Nagrodą im. Jana Długosza. Podczas tego samego spotkania dr Sławomir Górzyński, autor książki Arystokracja polska w Galicji i współwłaściciel naukowego Wydawnictwa DiG, mówił w jaki sposób i z jakich powodów Polacy starali się o tytuły szlacheckie w monarchii habsburskiej.

(PK)