ACADEMICA – Cyfrowa Wypożyczalnia Publikacji

Piotr Kieraciński
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Biblioteka Narodowa

W latach 2010−13 digitalizacji poddanych zostanie 170 tys. książek i czasopism naukowych wyselekcjonowanych ze zbiorów Biblioteki Narodowej. Będą one dostępne w Cyfrowej Wypożyczalni Publikacji Naukowych ACADEMICA, działającej na zasadzie portalu internetowego. Publikacje w wersji elektronicznej będą udostępnienie bibliotekom naukowym w całej Polsce na zasadzie wypożyczania międzybibliotecznego dokumentów cyfrowych. Działalność wypożyczalni będzie zgodna z prawem autorskim i prawami pokrewnymi, a udostępniane prace będą podlegały ograniczeniom kopiowania lub drukowania ich fragmentów. Całkowicie uniemożliwione będzie kopiowanie książek znajdujących się w sprzedaży. Zapewni to specjalnie opracowany program komputerowy.

ACADEMICA powstała z inicjatywy i według pomysłu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Prof. Włodzimierz Bolecki, wiceprezes FNP, który przewodniczy Komitetowi Sterującemu programu ACADEMICA, zauważa, że należy działalność wypożyczalni międzybibliotecznych podnieść technologicznie do wymogów naszych czasów. Wypożyczalnia cyfrowa ma znacząco przyspieszyć dostarczanie klientom publikacji, a także umożliwić korzystanie z jednej pracy równocześnie wielu osobom, co w przypadku nielicznych, a poszukiwanych książek drukowanych bywa utrudnione lub niemożliwe. Zwiększy się też dostępność prac naukowych w miejscach oddalonych od dużych ośrodków akademickich. W Polsce działa 1225 bibliotek naukowych, zdecydowana większość w szkołach wyższych. Ich podstawowy księgozbiór liczy ponad 8,3 mln woluminów. Prof. Bolecki mówi, że wszystkie biblioteki naukowe będą mogły zgłaszać propozycje prac ze swoich zbiorów do digitalizacji i udostępniania w programie ACADEMICA, np. tych, które obecnie cieszą się szczególnym wzięciem w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych.

Projekt będzie realizowany przez Bibliotekę Narodową i Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK) w latach 2010−13. Cyfrowa Wypożyczalnia Publikacji Naukowych ACADEMICA uzyskała ze środków unijnych finansowanie w wysokości 34 mln zł w ramach PO Innowacyjna Gospodarka. – Mamy nadzieję, że także później znajdą się środki na kontynuację tego przedsięwzięcia – mówi prof. Bolecki. Uczony widzi dwa kierunki rozwoju projektu. Z jednej strony musi następować dalsza rozbudowa zasobów repozytoriów, z drugiej może to być jego umiędzynarodowienie.

Piotr Kieraciński