Milion dla najlepszych studiów

Milion złotych otrzymają uczelnie, które opracowały najlepsze programy studiów lub wdrażają najbardziej zaawansowane programy poprawy jakości kształcenia. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło konkurs na ich dofinansowanie.

Zwycięskie szkoły wyższe będą mogły przeznaczyć otrzymany 1 mln zł na doskonalenie oferty edukacyjnej. Na przykład pokryć koszty związane z wprowadzaniem do programów kształcenia praktyk zawodowych dla studentów, zainwestować w podnoszenie umiejętności dydaktycznych nauczycieli akademickich czy rozwijać współpracę z innymi uczelniami i instytucjami.

W konkursie będzie oceniania przede wszystkim jakość oferty kształcenia na uczelni. Wyróżnione zostaną szkoły wyższe, które opracowały najlepsze, zgodne z Krajowymi Ramami Kwalifikacji, programy kształcenia, które będą realizowane od roku akademickiego 2012/2013 lub opracowały najbardziej zaawansowane systemy poprawy jakości kształcenia.

Wszystkie wnioski będą ocenianie przez komisję konkursową, powołaną przez minister nauki i szkolnictwa wyższego. Członkowie komisji ocenią, czy programy kształcenia są spójne, innowacyjne i dostosowane do potrzeb społeczno-gospodarczego otoczenia uczelni. W przypadku programów o profilu praktycznym oceniany będzie m.in. nacisk kładziony na rozwijanie umiejętności zawodowych studentów, na przykład ich udział w praktykach czy współpraca uczelni z przyszłymi, potencjalnymi pracodawcami. Kryteria oceny programów o profilu ogólnoakademickim to przede wszystkim spójność w rozwijaniu umiejętności intelektualnych studentów.

Komisja oceni również, w jakim stopniu uczelnie monitorują losy swoich absolwentów, jak skuteczne oceniani są nauczyciele akademiccy, czy metody nauczania wykraczają poza standardową ofertę dydaktyczną, np. czy uczelnia współpracuje z otoczeniem, oraz w jaki sposób uczelnie wykorzystują różne narzędzia do stałej poprawy jakości programów kształcenia.

W konkursie mogą brać udział podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, czyli np. wydziały, a także uczelnie nieposiadające takich jednostek. Warunkiem jest posiadanie przez dany podmiot co najmniej pozytywnej oceny jakości kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej na wszystkich prowadzonych kierunkach studiów. Zgłoszenia do konkursu można składać do 25 września . Wyniki poznamy po 15 listopada. Zwycięskie uczelnie otrzymają dofinansowanie do końca tego roku.

Dodatkowe wsparcie dla informatyki

Rządowy program „kierunków zamawianych”, wspierający studia strategiczne dla gospodarki, w tym roku zdominowany został przez projekty informatyczne. To szansa na zwiększenie liczby studentów informatyki i szybszy rozwój tej dziedziny gospodarki w Polsce.

Wśród 93 projektów, które zostały najlepiej ocenione w tegorocznej edycji konkursu, aż 21 związanych jest z informatyką. Łącznie do uczelni na unowocześnienie programów studiów i wysokie stypendia dla najlepszych studentów informatyki trafi blisko 63,6 miliona złotych.

Liczba projektów informatycznych rośnie z roku na rok. W 2011 roku w wyniku konkursu na „kierunki zamawiane” otwarto 14 kierunków informatycznych. W IV już edycji uruchomionego w marcu konkursu zgłoszono razem 260 wniosków. Ze względu na wysoką jakość projektów NCBiR podjął decyzję o zwiększeniu alokacji z pierwotnej kwoty 200 mln do 300 mln złotych.

Już od 2008 r. rząd wspiera finansowo kierunki studiów kluczowe dla rozwoju gospodarczego. Uczelnie otrzymują w konkursie dodatkowe środki na zwiększenie liczby studentów tych kierunków, rozwój atrakcyjnych programów studiów, zajęcia wyrównawcze dla I roku i stypendia dla najlepszych rzędu nawet 1000 zł miesięcznie. W tym roku na te cele polskie uczelnie otrzymają 300 mln złotych.

Największym sukcesem rządowego programu jest rosnąca popularność studiów technicznych i moda na karierę inżyniera. W trakcie ostatniej rekrutacji na studia na pierwszych trzech miejscach na liście najbardziej obleganych uczelni w Polsce uplasowały się politechniki.

Rekrutacja w roku akademickim 2012/2013 rozpocznie się na 16 kierunkach technicznych, matematycznych i przyrodniczych, uznanych przez ekspertów za strategiczne dla rozwoju polskiej gospodarki. Są to: automatyka i robotyka, biotechnologia, budownictwo, chemia, energetyka, fizyka i fizyka techniczna, informatyka, inżynieria materiałowa, inżynieria środowiskowa, matematyka, mechanika i budowa maszyn, mechatronika, ochrona środowiska, wzornictwo, inżynieria chemiczna, technologia chemiczna i procesowa. Dwa ostatnie są nowością w tegorocznej edycji.

220 zwycięzców konkursu „Grasz o staż”

Prestiżową akcję Grasz o staż zainicjowały w 1996 roku „Gazeta Wyborcza” oraz firma PricewaterhouseCoopers. Honorowy patronat nad konkursem objęła minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Barbar Kudrycka. W tegorocznej edycji ponad 220 studentów i absolwentów z całej Polski wygrało płatne staże i praktyki w renomowanych firmach, organizacjach rządowych i pozarządowych. W środę 13 czerwca w warszawskim hotelu Marriott wszyscy wyróżnieni odebrali statuetki, dyplomy i nagrody.

– Lepsza współpraca uczelni z pracodawcami to wyzwanie na dziś – podkreślała podczas gali prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego. – Wymaga to nie tylko zmiany programów studiów, ale też zmiany nastawienia społeczeństwa: przesunięcia akcentów z kultury dryfu ku kulturze dynamicznego samorozwoju, z kultury „paplaniny” ku kulturze myśli i efektów działań, z braku pewności siebie ku zaufaniu, z narzekania ku nadziei – mówiła minister Kudrycka. Podkreślała, że konkurs Grasz o staż sprzyja nie tylko tworzeniu nowych szans dla najbardziej utalentowanych młodych ludzi, ale też budowaniu pomostów między nauką i gospodarką.

Jak zadeklarowała podczas finałowej gali, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego szerzej włączy się w kolejne edycje, fundując staże i praktyki studenckie. – Konkurs wygrywają najbardziej utalentowani studenci i absolwenci, a administracja publiczna potrzebuje ludzi z wiedzą, pasją i otwartymi głowami – mówiła prof. Kudrycka, gratulując sukcesu w konkursie wszystkim wyróżnionym.

W konkursie udział mogą wziąć studenci i absolwenci szkół wyższych, którzy nie ukończyli jeszcze 30 lat. Poza praktykami i stażami mogą wygrać kursy językowe, treningi interpersonalne czy studia podyplomowe. W 16-letniej historii konkursu nagrodzono ponad 2,3 tys. osób, a nagrody ufundowało ponad 500 pracodawców z całej Polski.

20 lat Globalnego Forum Naukowego

Globalne Forum Naukowe zostało powołane w 1992 r. pod nazwą Megascience Forum. Inicjatywę tę podjęli ministrowie nauki państw OECD przeświadczeni o rosnącym znaczeniu przedsięwzięć naukowych wielkiej skali (ang. big science lub megascience ). Zauważono bowiem, że niektóre z inicjatyw badawczych dotyczą problemów naukowych o takiej skali, zakresie i złożoności, że współpraca międzynarodowa staje się koniecznością. Przedsięwzięcia tego typu obejmują zarówno duże obiekty infrastruktury naukowej (np. akceleratory cząstek), jak i geograficznie rozproszone programy badawcze dużej skali (np. badania dotyczące zmian klimatycznych). Jako że nawet najbogatsze państwa dysponują ograniczonymi budżetami na naukę, zmuszone są one do dokonywania wyborów celów i sposobów realizacji polityki naukowej. W tym kontekście umiejętnie prowadzona współpraca międzynarodowa w zakresie przedsięwzięć naukowych wielkiej skali może być sposobem na przynajmniej częściowe ominięcie tego ograniczenia. Dodatkowe korzyści wiążą się z wymianą informacji o przedsięwzięciach podejmowanych przez poszczególne państwa oraz z inicjatywami ułatwiającymi określanie wspólnych standardów i zasad działania (np. w zakresie gromadzenia i udostępniania danych naukowych).

Eksperci do spraw polityki naukowej reprezentujący poszczególne rządy państw członkowskich OECD, uczestnicząc w pracach GSF opracowują wnioski i rekomendacje adresowane do tych rządów oraz do organizacji międzynarodowych i środowisk naukowych. Forum bada zasadność podejmowania nowych lub rozwijania istniejących inicjatyw współpracy międzynarodowej w wybranych dziedzinach nauk podstawowych. Opisuje też międzynarodowe uwarunkowania decyzji z zakresu polityki naukowej oraz analizuje naukowe aspekty wyzwań globalnych i problemów społecznych. Działania GSF przybierają postać opracowań, spotkań grup roboczych oraz warsztatów.

W ciągu 20 lat swojego funkcjonowania Globalne Forum Naukowe OECD przeprowadziło ponad 50 inicjatyw dotyczących rozmaitych zagadnień z zakresu m.in.: różnych dziedzin fizyki i astronomii, etyki w badaniach naukowych, nauk społecznych, systemów złożonych, kolekcji naukowych czy korzystania przez sektor przedsiębiorstw z osiągnięć matematyki.

W ostatnim czasie ekspertów uczestniczących w pracach Globalnego Forum Naukowego OECD zajmowały m.in. następujące zagadnienia z zakresu polityki naukowej: W jaki sposób państwa mogą regulować zasady prowadzenia badań klinicznych finansowanych ze środków publicznych, by ułatwiać współpracę międzynarodową w tym zakresie? Jakie wyzwania wiążą się z podejmowaniem współpracy międzynarodowej przy wykorzystaniu międzynarodowej infrastruktury badawczej – w zakresie zagadnień prawnych i administracyjnych, określania zasad dostępu do infrastruktury, prowadzenia negocjacji międzynarodowych, wyboru lokalizacji infrastruktury czy finansowania? Jakie są optymalne kierunki rozwoju współpracy międzynarodowej w dziedzinie astrofizyki cząstek, by możliwe było wykorzystanie pełnego potencjału światowej nauki – szczególnie w odniesieniu do przedsięwzięć kosztownych? Jak powinna być prowadzona współpraca naukowo-techniczna między państwami rozwiniętymi (dysponującymi najnowszymi rozwiązaniami technicznymi i wynikami badań naukowych) a państwami rozwijającymi się (które często najdotkliwiej odczuwają skutki ogólnoświatowych zmian)?

Należy również podkreślić, że w wyniku dyskusji prowadzonych na forum GSF powołane zostały nowe, niezależne od OECD inicjatywy międzynarodowe dotyczące bioróżnorodności (Global Biodiversity Information Facility) i neuroinformatyki (International Neuroinformatics Coordinating Facility) .

Czytelnicy zainteresowani informacjami na temat działalności Globalnego Forum Naukowego OECD mogą sięgnąć do publikacji i opracowań dostępnych na stronie domowej GSF (http://www.oecd.org/sti/gsf) oraz relacji zamieszczanych w serwisie internetowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (http://www.nauka.gov.pl/ – w polu wyszukiwania wystarczy wpisać „GSF”). Dodatkowych informacji na temat Forum oraz niezależnych od OECD inicjatyw powstałych w wyniku prac GSF udzielają zaangażowani w te działania pracownicy oraz eksperci Departamentu Strategii Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Stawiamy na jakość

Najlepsze kierunki studiów realizowane na uczelniach w całej Polsce zostały wyłonione do specjalnego dofinansowania z nowej dotacji projakościowej. Każdy z nich przez najbliższe trzy lata dostanie nawet milion złotych rocznie (łącznie maksymalnie 3 mln zł) na realizację kształcenia i dalszy rozwój. – To kolejny krok w premiowaniu najwyższej jakości kształcenia, która stanowi filar wprowadzonej reformy szkolnictwa wyższego. Wyróżniamy najlepsze w Polsce kierunki studiów z myślą o tym, aby stwarzać im lepsze szanse dalszego rozwoju. Poznajemy więc dziś liderów łączących najwyższej jakości kształcenie z wysokim poziomem prowadzonych badań – podkreśla minister Barbara Kudrycka.

W pierwszej edycji finansowania najlepszych kierunków studiów, biorąc pod uwagę wyróżniające oceny Polskiej Komisji Akredytacyjnej i wskaźniki efektywności naukowej, wyłoniono kierunki ścisłe, techniczne, społeczne, humanistyczne i przyrodnicze. Fundusze przeznaczone na finansowanie nagrodzonych kierunków studiów pochodzą ze specjalnej dotacji projakościowej, wprowadzonej w reformie szkolnictwa wyższego, na którą Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego uzyskało dodatkowe środki w wysokości 230 mln zł w 2012 roku. Z dotacji finansowane będą także Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące, najlepsze programy studiów przygotowane zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji oraz studia doktoranckie w uczelniach niepublicznych.

Polska i Chiny rozmawiają o współpracy akademickiej

Więcej umów między polskimi i chińskimi uczelniami, intensywniejsza wymiana studentów i wykładowców, wspólne projekty badawcze – to cele II Polsko-Chińskiego Forum Akademickiego.

– Jesteśmy krajem gościnnym i otwartym, dyplomy naszych uczelni cieszą się uznaniem w całej Europie, a anglojęzyczna oferta edukacyjna jest coraz bogatsza. Jestem przekonana, że chińscy studenci czuliby się w Polsce dobrze – zapewniała wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Daria Lipińska–Nałęcz, otwierając II Polsko-Chińskie Forum Akademickie.

Spotkanie rektorów polskich i chińskich uczelni, które odbyło się 18 czerwca w warszawskim Centrum Nauki Kopernik, to kontynuacja rozmów o współpracy naukowej, podjętych podczas I Forum, towarzyszącego oficjalnej wizycie Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w Chinach w grudniu 2011 roku. – Zeszłoroczna konferencja była wielkim sukcesem, a wizyta prezydenta Bronisława Komorowskiego wyniosła stosunki polsko-chińskie na nowy poziom – przypomniał Xu Yongji z Ministerstwa Edukacji Chińskiej Republiki Ludowej. Wizyta 90-osobowej chińskiej delegacji – przedstawicieli Ministerstwa Edukacji ChRL oraz rektorów i przedstawicieli 30 chińskich uczelni – to efekt porozumienia o utworzeniu Polish-Chinese Academic Bridge, podpisanego wówczas Pekinie.

– Jak głosi chińskie przysłowie, planowanie roczne opiera się na sianiu zboża, dziesięcioletnie na sadzeniu drzew, a w stuletniej perspektywie należy koncentrować się na edukacji młodzieży. Dlatego też nasza strategia rozwoju średniego i długiego zasięgu z 2010 roku stawia na reformę oraz umiędzynarodowienie systemu edukacji, którego głównym elementem jest wymiana studencka – dodał ambasador ChRL w Polsce. Namawiał przedstawicieli chińskich uczelni, by popularyzowali wśród swoich studentów studia w Polsce i zachwalał polskie tradycje akademickie, umiejętności językowe Polaków. – Kto zdecydował się na studia w Polsce, nigdy nie żałował. Gdy nie było jeszcze Stanów Zjednoczonych, a w Wielkiej Brytanii nie powstały jeszcze uczelnie, w Polsce już działał Uniwersytet Jagielloński. To z Polski wywodzą się Mikołaj Kopernik i Madame Curie, którzy zmienili spojrzenie na świat – mówił Ambasador ChRL Sun Yuxi.

Reprezentant Ministerstwa Edukacji ChRL Xu Yongji wyraził nadzieję na zacieśnianie bilateralnych stosunków oraz zapraszał polskich studentów do nauki w Państwie Środka. – 4 proc. PKB wypracowanego przez nas w 2012 r. skierowane zostanie na poprawienie jakości kształcenia. Obecnie studiuje u nas 330 tys. młodych ludzi z zagranicy, a ponad 1 mln. chińskich studentów uczy się poza granicami kraju. Na świecie działa już ponad 350 instytutów konfucjańskich oraz inne organizacje będące platformami współpracy i porozumienia w dziedzinie edukacji. Chcemy, by Chiny stały się najważniejszym ośrodkiem akademickim w Azji – mówił.

Prezentacji systemów szkolnictwa wyższego obu krajów i rozmowom bilateralnym towarzyszyły także mini-targi, na których uczelnie z Polski i Chin przedstawiły swoją ofertę studiów oraz dotychczasowe sukcesy dydaktyczne i badawcze.

II Polsko-Chińskie Forum Akademickie zorganizowane zostało przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Konsorcjum Michała Boyma.

Azjatycki boom edukacyjny

NAFSA to jedna z największych na świecie i najbardziej prestiżowych konferencji poświęconych obecnym trendom akademickim. Polskę reprezentują Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz kilkanaście wiodących uczelni, które na stoisku narodowym promują swoją ofertę studiów hasłem Ready, Study, Go! Poland .

Targom towarzyszyło ponad 500 sesji, warsztatów, debat i paneli dyskusyjnych. Najważniejsze w tym roku tematy to analiza procesów internacjonalizacji uniwersytetów w różnych regionach świata, a także dyskusje o tym, jak skutecznie budować strategie rekrutacji studentów zagranicznych, uwzględniające nie tylko ich oczekiwania edukacyjne, ale też różnice kulturowe i religijne.

Akademicki świat z uwagą śledzi to, co dziś dzieje się w Ameryce Łacińskiej oraz w południowo-wschodniej Azji. Eksperci podkreślają, że wzrost liczby ludności, a także przemiany społeczne i gospodarcze w państwach tych regionów, spowodują w perspektywie najbliższych 10 lat znaczący wzrost zainteresowania kształceniem na poziomie wyższym. Szacuje się, że liczba studentów może się tam nawet podwoić. Część będzie zatem poszukiwała oferty studiów poza swoim krajem. Jak budować dla nich już dziś atrakcyjną ofertę?

– Studenci z Chin, wybierając zagraniczną uczelnię, w pierwszej kolejności upewniają się, czy znajdą tam poszukiwany przez siebie, wyspecjalizowany kierunek studiów. To miało znaczenie aż dla 82 proc. chińskich studentów, którzy zdecydowali się na edukację w USA – dzielił się swoimi doświadczeniami Tom Melcher z amerykańskiej organizacji Zinch China, która zajmuje się wymianą akademicką między Chinami i Stanami Zjednoczonymi. – Drugim najważniejszym czynnikiem jest poziom bezpieczeństwa, gwarantowany przez uczelnię i jej otoczenie. Dla 62 proc. młodych Chińczyków rozważających studia w USA, ważne było też podejście do edukacji, swoista filozofia uczelni i jej tradycje – przedstawiał badania T. Melcher. W Stanach studiuje już 158 tysięcy studentów z Chin. Pięć lat temu było ich tylko 68 tysięcy.

Region Azji nastawiony jest także na budowanie swojej przewagi i silnej pozycji akademickiej. W Korei Południowej, Tajwanie czy w Japonii uczelnie zacieśniają współpracę i budują wspólnie silne ośrodki dydaktyczno-badawcze. Aspirują nie tylko do pozyskiwania najlepszych studentów i wykładowców ze świata, ale też sukcesów w liczących się, międzynarodowych rankingach.

Eksperci podkreślali, że najbliższe lata przyniosą ekspansję studentów z Indii. Do 2018 r. ich liczba może wzrosnąć z 17 do 57 milionów. Dziś hinduscy studenci najbardziej poszukują kierunków matematycznych i technicznych, co jest efektem intensywnego rozwoju gospodarczego.

Podczas konferencji NAFSA wskazywano też na ogromny potencjał Ameryki Południowej – zwłaszcza Brazylii i Chile. Dane statystyczne mówią, iż do 2030 r. liczba ludności w całej Ameryce Łacińskiej wzrośnie do 681 milionów, na co nie jest gotowy system szkolnictwa wyższego państw Ameryki południowej. – W tym regionie działa obecnie tylko około 75 instytucji szkolnictwa wyższego – mówił Francisco Marth (Consortium for North American Higher Education) podczas debaty o przyszłości procesów internacjonalizacji szkół wyższych.