Szkoła
Tradycja i ciągłość działania organizacyjnego SGH sięga założenia w 1875 roku w Warszawie Szkoły Handlowej Prywatnej Leopolda Kronenberga. Po jej upadku (1900) pojawiły się Prywatne Kursy Handlowe Męskie Augusta Zielińskiego (1906), przekształcone po trzech latach w Wyższe Kursy Handlowe imienia Augusta Zielińskiego (trzyletnie). W roku 1915 powstała Wyższa Szkoła Handlowa. Zgodnie ze statutem z 1919 roku WSH uzyskała osobowość prawną, ale do roku 1924 pozostawała własnością Towarzystwa Wyższej Szkoły Handlowej, powołanego w roku 1906 przez grono wychowanków Szkoły Kronenberga (działających pod nazwą Towarzystwa Wyższych Kursów Handlowych). W roku ak. 1921/1922 trzyletnie studia realizowało 736 studentów, w tym 25 proc. to kobiety.
Na mocy ustawy z 13 lutego 1924 roku „w przedmiocie przyznania Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie praw szkół akademickich państwowych” podporządkowano ją bezpośrednio „władzy nadzorczej Ministra” WRiOP. Uznawano, iż „każdy profesor i docent” WSH „ma prawo w granicach programu studiów (…) podawać i oświetlać z katedry według swego naukowego przekonania, sposobem naukowym, wszelkie zagadnienia, wchodzące w zakres gałęzi wiedzy, którym się poświęca, oraz ma swobodę w wyborze metod wykładów i ćwiczeń”. WSH nabyła prawo habilitacji i „udzielania stopni naukowych”. Na mocy rozporządzenia MWRiOP z 24 marca 1924 roku i wcześniejszych ustaleń Komisji Międzyuczelnianej powołano profesorów i docentów oraz uruchomiono Senat i urzędy rektora i prorektora, zniesiono zaś Radę Naczelną – organ grupujący instytucje subwencjonujące WSH. Towarzystwo WSH scedowało na Szkołę swój majątek (1932), w tym budynki przy ulicy Rakowieckiej. Przez ćwierć wieku, z przerwami, kierował WSH Bolesław Miklaszewski. Ludwik Krzywicki we wspomnieniach charakteryzuje Miklaszewskiego następująco: „zużył kawał swego życia, bo blisko lat trzydzieści, na stworzenie z kursów handlowych uczelni o wysokim poziomie, znalazł środki na budowę trzech gmachów (…), stworzył jedyną pod względem doboru i rozmiarów w Warszawie bibliotekę ekonomiczną, w ogóle żył Szkołą i dla Szkoły”. Według Pamiętnika trzydziestolecia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie 1906-1936 (1938), Szkoła była „prowadzona jako instytucja użyteczności publicznej o cechach fundacji” – nie była nastawiona na zysk. Zachowywała status szkoły jednowydziałowej, z tym, że po czterech semestrach kolejne dwa były ukierunkowane na kursy: ogólnohandlowy, konsularny, skarbowy, samorządowy, ubezpieczeniowy, spółdzielczy, ogólnoekonomiczny, handlowo-bankowy oraz pedagogiczny. Grono nauczające składało się z 24 „teoretyków” i 34 „praktyków”. Z akademickiego punktu widzenia rozróżniano 11 profesorów zwyczajnych, 2 tytularnych, 10 docentów, 20 zastępców profesora, 23 adiunktów i asystentów oraz 15 nauczycieli przedmiotów specjalnych.
Status akademicki Szkoły potwierdzała ustawa o szkołach akademickich z 1933 roku, nadająca z dniem 1 maja tego roku nową nazwę: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Pozostawała na statusie prywatnej, ale miała „pełne prawa państwowe szkół akademickich”. Według komentarza (XLI Skład osobowy i spis wykładów na rok akademicki 1946/47 ) „przestała być szkołą «handlową» w ścisłym znaczeniu tego wyrazu, choć pozostała akademicką szkołą zawodową (…). Ponieważ głównym zadaniem Szkoły było kształcenie przyszłych kierowników bądź w zakresie gospodarstwa narodowego, bądź administracji przedsiębiorstw, przeto w systemie nauczania położono wielki nacisk na wyrobienie samodzielnego myślenia i samodzielnego rozwiązywania problemów tak naukowych jak praktycznych”. Statut, który wprowadzono z dniem 1 września 1934 roku, stwierdzał, że SGH „zorganizowana jest na zasadzie wolności nauki i nauczania. Zadaniem jej jest prowadzenie badawczej i twórczej pracy naukowej w dziedzinie nauk ekonomicznych i handlowych oraz pokrewnych, tak teoretycznych jak i stosowanych, wdrażanie słuchaczów do samodzielnych badań naukowych, kształcenie i wychowywanie słuchaczów na świadomych swych obowiązków obywateli Rzeczypospolitej. (...) Zadaniem Szkoły jest również szerzenie wiedzy ekonomicznej i handlowej w społeczeństwie”. SGH pobierała najwyższe wśród szkół wyższych opłaty od studentów – w ciągu trzech lat studiów sięgały łącznie kwoty 2 tys. zł. Odzwierciedlała to struktura społeczna studentów, mimo dostępnych ulg i stypendiów. Opłaty dawały dwie trzecie dochodów SGH. Do roku 1936 uczęszczało do Szkoły ogółem 9525 słuchaczy. W roku akademickim 1936/1937 liczyła 1430 studentów, w tym 481 kobiet. Niewielu uzyskiwało dyplomy – w tymże roku wydano 118 zawodowych, 53 magisterskie i zaledwie 3 doktorskie. By uzyskać stopień magistra nauk ekonomiczno-handlowych należało: zaliczyć wykłady, proseminarium i seminaria, w tym seminarium magisterskie, zdać „egzamin ogólny” (pierwszą część tego egzaminu zdawano po II roku studiów) oraz „egzamin magisterski” (podstawą była złożona i przyjęta przez Senat praca magisterska). W 1939 roku zatrudniano 64 wykładowców, w tym tylko 13 „własnych” profesorów. Aż 51 wykładających prowadziło zajęcia zlecone. Nieliczne było grono asystentów (24). ☐
Komentarze
Tylko artykuły z ostatnich 12 miesięcy mogą być komentowane.