Kronika MNiSW 06/2012

Interaktywna mapa inwestycji w naukę i szkolnictwo wyższe

Nowe laboratoria, wirtualne biblioteki, powstające centra naukowe i nowoczesne kampusy – to wszystko pokazuje pierwsza interaktywna Mapa inwestycji w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego . Mapa powstała w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Dzięki odnotowanym na mapie inwestycjom polska nauka i szkolnictwo wyższe dynamicznie zmieniają swoje oblicze. W całym kraju przybywa nowoczesnych laboratoriów i centrów badawczych, które nie ustępują zagranicznym ośrodkom. Powstają wirtualne biblioteki, multimedialne sale wykładowe, rozbudowywane są kompleksy sportowe, modernizowane akademiki i stołówki dla studentów. To sprawia, że Polska staje się coraz atrakcyjniejszym miejscem do studiowania i prowadzenia badań naukowych. Mapa inwestycji w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego pokazuje dynamizm tych zmian. Interaktywna aplikacja pozwala zobaczyć, jakie inwestycje w ostatnich latach powstały lub powstają w każdym województwie aż w 25 obszarach nauk, takich jak np.: nauki humanistyczne, ścisłe, przyrodnicze, techniczne, medyczne. Mapa daje też odpowiedź na pytania, jakie nakłady i na ile poczyniono inwestycji w poszczególnych regionach (np. w woj. mazowieckim zainwestowano ponad 3 mld zł w 200 inwestycji, w woj. małopolskim 2,8 mld zł w 164 inwestycje, w woj. śląskim ponad 1 mld zł w 129 inwestycji).

Aplikacja wskazuje również największe inwestycje w ostatnich latach na polskich uczelniach. Na pierwszym miejscu pod względem nakładów na projekt inwestycyjny jest Warszawski Uniwersytet Medyczny (Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii, ok. 388 mln zł), następnie Politechnika Warszawska (Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii, ok. 385 mln zł) oraz Uniwersytet Warszawski (Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW – kampus Ochota, ok. 290 mln zł; Centrum Nowych Technologii „Ochota” UW, ok. 280 mln zł). Pierwszą dwudziestkę największych projektów zamykają Akademia Medyczna we Wrocławiu (Centrum Edukacji i Innowacji Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu, ok. 126 mln zł) oraz Uniwersytet Rzeszowski (m.in. uruchomienie kompleksu naukowo-dydaktycznego, ok. 125 mln zł). Z mapy możemy też odczytać, w jakim obszarze nauk nakłady na infrastrukturę były największe. A są to nauki medyczne, ścisłe, techniczne i przyrodnicze. ☐

Musimy utrzymać tempo rozwoju

Prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego, uczestniczyła w jednej z najważniejszych imprez gospodarczych w Europie Centralnej – IV Europejskim Kongresie Gospodarczym. Kongres, odbywający się w dniach 14-16 maja 2012 r. w Katowicach, otworzył prezydent RP Bronisław Komorowski.

– Polska nauka jest dziś w okresie przełomu i najintensywniejszego rozwoju w historii. Dzięki ostatnim zmianom systemowym, zaangażowaniu budżetu państwa i przede wszystkim efektywnemu wykorzystaniu środków unijnych realizujemy inwestycje w badania i rozwój na niespotykaną dotąd skalę. To doskonały czas na budowanie kultury innowacyjnej przedsiębiorczości – powiedziała minister Barbara Kudrycka podczas sesji inauguracyjnej, odbywającej się pod hasłem Europa 2020 . Wśród zagadnień poruszonych podczas obrad znalazły się m.in. nowe ramy finansowe Unii Europejskiej przewidziane na lata 2014-2020, a także priorytety i cele strategiczne w tym zakresie.

– Jesteśmy niczym rozpędzony ekspres, który dojedzie do celu na czas pod warunkiem, że nie będzie miał żadnych przestojów i nie zwolni tempa. I tu wyłania się niezwykle ważna rola programu „Horyzont 2020” oraz nowej perspektywy dla programów operacyjnych – zaznaczyła prof. Kudrycka. – Ten metaforyczny ekspres wiezie niezwykle cenny ładunek dla całej Unii Europejskiej, wiezie patenty i wdrożenia, które poprawić mają bilans innowacji całej Unii – dodała.

Z perspektywy tzw. nowych państw UE kluczowe jest, by w rozdziale funduszy, obok zasady doskonałości naukowej, która ma przyświecać programowi „Horyzont 2020”, wykreować mechanizmy pozwalające na pełny udział tych regionów i państw, które do tej pory niewystarczająco korzystały z pieniędzy dostępnych w programach ramowych. Tylko w ten sposób w pełni wykorzystamy ich potencjał naukowy, badawczy i intelektualny, które powinny pracować także na rozwój gospodarczy tych regionów – podkreśliła minister Kudrycka, która przypomniała, że w kwietniu odbyło się w Warszawie spotkanie państw „12” oraz Chorwacji w tej sprawie. – Wypracowaliśmy wspólne stanowisko, które wkrótce przedstawimy Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu oraz obecnej duńskiej prezydencji – zapowiedziała minister nauki.

Minister Barbara Kudrycka, odnosząc się do problematyki współpracy nauki i biznesu, podkreśliła konieczność większego zaangażowania sektora prywatnego w finansowanie sfery B+R. – Polska pod względem rządowych wydatków na badania i rozwój już w 2010 r. dogoniła średnią unijną. Nasz rząd przeznaczył na ten cel 0,26 proc. PKB, tymczasem średnia unijna to 0,27 proc. Obecnie prawdopodobnie średnią unijną przekroczyliśmy, gdyż rządowe wydatki na badania i rozwój w Polsce nadal szybko rosną. Dlatego tak ważny jest analogiczny wzrost udziału sektora gospodarczego w finansowaniu badań – powiedziała prof. Kudrycka. – Pracujemy wspólnie z Ministerstwem Finansów nad koncepcją uregulowań prawnych, które pozwoliłyby płatnikom podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) przekazywanie 1 proc. należnego podatku na rzecz instytucji naukowych. Jestem przekonana, że to będzie dobry impuls do większego zaangażowania przedsiębiorców w sferę B+R – dodała. Zgodnie z przewidywaniami możliwość odpisu 1 proc. z CIT mogłaby już obowiązywać w rozliczeniach przedsiębiorców za 2013 rok.

IV Europejski Kongres Gospodarczy to cykl debat, spotkań i wydarzeń towarzyszących z udziałem najważniejszych osobistości świata polityki, biznesu, nauki oraz ekonomii z Polski i zagranicy. To forum wymiany doświadczeń i dyskusji na temat przyszłości Europy.

Udział w sesji inauguracyjnej obok prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, który wygłosił wystąpienie otwierające, wzięli również: Waldemar Pawlak – wicepremier, minister gospodarki, Janusz Lewandowski – komisarz UE ds. budżetu i programowania finansowego oraz jako moderator Jerzy Buzek – przewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 2009-2012, prezes Rady Ministrów w latach 1997-2001.

W ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego 2012 odbyło się także szereg sesji plenarnych, m.in.: UE i kraje Europy Środkowej i Wschodniej wobec kryzysu gospodarczego , Globalna gospodarka – globalna konkurencja , Polityka energetyczna Unii Europejskiej. Unijna polityka ochrony klimatu czy Europa-Chiny. Forum współpracy gospodarczej . W trakcie kongresu podjęto także dyskusję na temat programu finansowania badań i innowacji w perspektywie 2014-2020 Horyzont 2020 , a także kwestii związanych z nauką i biznesem – czynnikami rozwoju innowacji w gospodarce oraz przełamywaniem stereotypów w relacjach nauka-biznes. ☐

Ruszyła II edycja „TOP 500 Innovators”

Aż 120 utalentowanych innowatorów nauki i biznesu wyruszy w tym roku na zagraniczne staże i szkolenia. Dzięki udziałowi w rządowym programie Top 500 Innovators sztuki zamiany wyników badań naukowych w biznesowy sukces będą uczyć się od światowych liderów innowacji.

Wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Marek Ratajczak, wręczył promesy wyjazdowe zwycięzcom II edycji programu TOP 500 Innovators – Science, Management, Commercialization . Pierwszych 40 młodych naukowców z 80-osobowej grupy dotychczasowych zwycięzców konkursu już 28 kwietnia wyjechało na staże szkoleniowe do Stanford University. W 2012 odbędzie się jeszcze jedna, uzupełniająca rekrutacja do programu Top 500 Innovators . Wyłoni ona dodatkowe 40 osób, które odbędą staż w terminie październik – grudzień tego roku. Rozmowy kwalifikacyjne są planowane na lipiec 2012 roku.

Lisa Helling, radca ambasadora USA podkreślała: – Jedziecie do Stanford University, który jest znany w Stanach Zjednoczonych ze swojej innowacyjności. Będziecie obserwować z bliska integrację prywatnego kapitału oraz sfery badawczo-rozwojowej w samym sercu Doliny Krzemowej, tam gdzie działają koncerny Google, Apple czy Microsoft . Namawiała też młodych polskich naukowców do propagowania wiedzy o polskiej nauce wśród Amerykanów, bo to może zaowocować cenną współpracą obu krajów. – Podejmujemy rękawicę i liczymy, że uda nam się Państwa pozytywnie zaskoczyć – deklarował w imieniu nagrodzonych innowatorów dr Piotr Przybysz z Politechniki Łódzkiej.

Spośród zwycięskiej osiemdziesiątki najwięcej – 16 – osób pochodzi z województwa mazowieckiego. Drugie miejsce należy do województwa dolnośląskiego – 15 osób, a pierwszą trójkę zamyka województwo wielkopolskie z liczbą 11 zwycięzców. Podział na typy jednostek naukowych, z których pochodzą laureaci, zapewnia zwycięstwo politechnikom (25 osób), ale tuż za nimi są uniwersytety (23 laureatów programu). Trzecie miejsce zajmują centra transferu technologii, skąd pochodzi 18 laureatów. Bezkonkurencyjne pod względem liczby zwycięzców Top 500 Innovators jest Wrocławskie Centrum Badań EIT+, które może pochwalić się 9 laureatami. Na drugim miejscu jest Akademia Górniczo-Hutnicza z 5 zwycięzcami, a trzecie równorzędne miejsce zajmują politechniki Łódzka, Warszawska i Wrocławska (po 3 laureatów). W zwycięskiej osiemdziesiątce jest 48 osób ze stopniem doktora, 18 ze stopniem magistra, 11 ze stopniem doktora habilitowanego i 4 profesorów.

Uczestników II edycji programu Top 500 Innovators czekają w Kalifornii warsztaty, seminaria i wykłady prowadzone przez światowej klasy praktyków. Poświęcone będą m.in.: myśleniu projektowemu, kulturze prototypowania, wprowadzaniu innowacji w organizacji, ewaluacji technologii i własności intelektualnej czy pozyskiwaniu finansowania zewnętrznego przy komercjalizacji wyników badań. Uczestnicy programu spotkają się z przedstawicielami venture capital i inwestorami. W programie najbliższego wyjazdu nie zabraknie też wizyt studyjnych w największych korporacjach z Doliny Krzemowej m.in. Hewlett Packard. Przewidziano również 80-godzinne staże, podczas których polscy innowatorzy będą mieć niepowtarzalną okazję, by zaobserwować pracę firm takich, jak: Intel, Cisco, Genentech, Fairchild, ExponentGoogle, NASA, Aruba Networks czy SLAC. Top 500 Innovators to największy w historii rządowy program wspierania innowacji – do 2015 r. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego sfinansuje szkolenia z komercjalizacji wyników badań dla 500 osób. Budżet programu sięga 30 milionów złotych. Laureaci trafią na staże szkoleniowe do najlepszych ośrodków naukowych świata z czołówki prestiżowego rankingu szanghajskiego. ☐

Dziesięć Dziewczyn Przyszłości

Dziewczyny Przyszłości nie uzyskały jeszcze dyplomu magistra, ale już prowadzą nowatorskie badania w dziedzinie fizyki, biologii molekularnej, biotechnologii, medycyny, inżynierii materiałowej czy chemii.

Podczas uroczystej gali wręczenia nagród i wyróżnień, która odbyła się 30 maja w Warszawie, poznaliśmy nazwiska laureatek III edycji prestiżowego konkursu Dziewczyny Przyszłości. Śladami Marii Skłodowskiej-Curie . – Nazwisko patronki konkursu zobowiązuje i wyznacza pewne cele, dlatego cieszę się, że pomagamy najbardziej utalentowanym kobietom obdarzonym pracowitością i niezwykłą pasją. Wierzę, że tak jak nasza wybitna rodaczka osiągną sukcesy w światowej nauce – powiedziała podczas uroczystości dr hab. Daria Lipińska-Nałęcz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Kapituła konkursu, której przewodniczył prof. Jarosław Mizera z Wydziału Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej, oceniała m.in. oryginalność prac badawczych, nowatorską metodologię i możliwość zastosowania wyników prowadzonych badań w praktyce. W tegorocznej edycji konkursu Dziewczyny Przyszłości studentki nadesłały blisko 100 wniosków konkursowych. Kapituła przyznała trzy nagrody główne oraz siedem wyróżnień. Wszystkie laureatki uhonorowane zostały stypendiami, a MNiSW ufundowało dodatkowo wyjazd na międzynarodową konferencję naukową.

Pierwszą nagrodę – 20 tys. zł i wyjazd na wybraną konferencję naukową w Europie otrzymała Anna Baranowska-Jaźwiecka, studentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, która prowadzi badania nad przebiegiem i leczeniem cukrzycy u dzieci. Zdobywczyni głównej nagrody nie kryła wzruszenia: – To dla mnie wielki zaszczyt i spełnienie marzeń. Nie spodziewałam się takiego wyróżnienia. Przyjrzałam się dokonaniom laureatek poprzednich edycji i sądziłam, że w porównaniu do ich osiągnięć moja kandydatura wypada blado – powiedziała Anna Baranowska-Jaźwiecka. Drugą nagrodę – 15 tys. zł i wyjazd na międzynarodową konferencję naukową zdobyła Maria Żurek – studentka fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim za badania nad mechanizmami łamania symetrii ładunkowej. Studentka uhonorowana została także nagrodą specjalną, ufundowaną przez PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. Trzecią nagrodę – 10 tys. zł i wyjazd na zagraniczną konferencję otrzymała Łucja Rumian z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie za badania w dziedzinie inżynierii materiałowej i inżynierii biomedycznej.

W poprzednich edycjach konkursu nagrodzonych zostało 21 studentek, dla których ufundowano stypendia o łącznej wartości ponad 120 tys. złotych i wyjazdy na konferencje naukowe. W tym roku dzięki sponsorom i przyjaciołom akcji Dziewczyny Przyszłości na stypendia dla laureatek przekazano łącznie ponad 92 tys. złotych . Środki przeznaczone na ten cel pochodzą od sponsorów oraz z internetowej licytacji wyjątkowych przedmiotów i atrakcji. Każda z nagrodzonych studentek otrzymała też pamiątkowe pióro. – Mam nadzieję, że któraś z laureatek konkursu podpisze się tym symbolicznym piórem odbierając kiedyś nagrodę Nobla – powiedziała dr hab. Daria Lipińska-Nałęcz. ☐