Od 1 października, zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym , zostały zmodyfikowane kompetencje i zadania Rady oraz zmieniona jej nazwa na Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jest to powrót do nazwy, pod którą Rada działała w latach 1982–90, chociaż jej ówczesne kompetencje i zadania istotnie różniły się od obecnych (por. artykuł prof. Jerzego Błażejewskiego przypominający 25-letnią historię Rady w nr 12 FA z 2007 roku). Od 1 stycznia 2012 r., zgodnie z przepisami przejściowymi do znowelizowanej ustawy, skład Rady będzie powiększony o pięciu przedstawicieli PAN (wybranych przez Prezydium PAN), czworo przedstawicieli instytutów badawczych (wybranych przez Prezydium RGIB) oraz trzech przedstawicieli wybranych przez organizacje pracodawców (BCC, Lewiatan i PRP). W grudniu Rada została poinformowana o wynikach tych wyborów. Nowi członkowie Rady wezmą udział w jej najbliższym, styczniowym posiedzeniu. Rada będzie pracować w rozszerzonym składzie do końca obecnej kadencji, to jest do końca 2013 r.

W grudniu pani minister Barbara Kudrycka powołała rzecznika praw absolwenta, który działając przy Radzie, będzie z nią współpracował „w zakresie ograniczania barier w dostępie do wykonywania zawodu zgodnego z kierunkiem studiów absolwenta” (art. 46d ustawy). Ustawa nie określa zakresu i formy tej współpracy, wymagają więc wypracowania.

Na najbliższym, styczniowym posiedzeniu Rada zajmie się dostosowaniem swojego statutu do zapisów znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wyższym, poszerzeniem składu Prezydium Rady o przedstawicieli nowych jej członków, wyborem wiceprzewodniczącego spośród tych członków oraz dostosowaniem komisji Rady do nowych zadań. Decyzje w tych sprawach zostaną niezwłocznie zamieszczone w witrynie internetowej Rady: www.rgnisw.edu.pl.

Chociaż zakres zadań Rady został zmieniony, to jej zasadnicza rola nie uległa zmianie (art. 45 ust. 3 ustawy): „ Rada współdziała z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego, ministrem właściwym do spraw nauki oraz z innymi organami władzy i administracji publicznej w ustalaniu polityki państwa w zakresie szkolnictwa wyższego, polityki naukowej i innowacyjnej państwa…” [wytłuszczenia moje]. Podkreślam ten zasadniczy przepis ustawy nie po raz pierwszy (niektórzy twierdzą, że z maniackim uporem), gdyż określa on istotę i sens działania Rady, a wciąż nierzadko jej rolę próbuje się interpretować w kategoriach „maszynki” do opiniowania aktów prawnych czy obrony interesów korporacyjnych. Te opaczne interpretacje pojawiają się zapewne po części z winy Rady, jestem jednak przekonany, że nie cała wina leży po jej stronie.

Najważniejsze, nowe zadania Rady są związane z: (1) Krajowymi Ramami Kwalifikacji, (2) wzorcowymi efektami kształcenia dla kierunków studiów, (3) planami i sprawozdaniami z działalności NCN, (4) planami i sprawozdaniami z działalności NCBiR, (5) wnioskami o finansowanie inwestycji w zakresie dużej infrastruktury badawczej oraz sprawozdaniami z jej wykorzystania. We wszystkich tych sprawach, poza (2), Rada jest organem opiniodawczym; w przypadku (2) Rada przedstawia ministrowi propozycje.

W ostatnich miesiącach główne prace Rady były związane z rozporządzeniami do znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o stopniach i tytule naukowym. W tym kontekście mogę powtórzyć to, co napisałem w notatce sprzed kilku miesięcy: „z satysfakcją można odnotować, że sugestie Rady były brane pod uwagę w fazie przygotowywania projektów części rozporządzeń, szkoda że nie wszystkich”. Większość rozporządzeń zostało już wydanych, brakujące zapewne pojawią się niebawem, a więc rozpoczął się na dobre proces wdrażania wprowadzonych ustawowo reform. Rada zamierza przygotować dokument, którego celem jest zestawienie postulatów dotyczących modyfikacji niektórych zapisów już wydanych rozporządzeń, na podstawie własnych analiz oraz postulatów napływających od innych podmiotów. Radzie znane są już postulaty formułowane przez CK i KRASP; niebawem zapewne pojawią się uwagi i postulaty formułowane przez inne podmioty.

Rada zgłosiła już postulat nowelizacji następujących trzech rozporządzeń: w sprawie warunków jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (uchwała nr 278 z 17 listopada 2011), w sprawie wzorcowych efektów kształcenia (uchwała nr 279 z 17 listopada 20110) oraz w sprawie trybu zgłaszania wniosków o przyznanie uprawnienia do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego (uchwała nr 281 z 15 grudnia 2011; w tym przypadku Rada musi przyznać samokrytycznie, iż nie dostrzegła wady tego rozporządzenia na etapie opiniowania jego projektu). Dalsze prace zapewne doprowadzą do sformułowania kolejnych postulatów zmodyfikowania niektórych rozporządzeń.

Analogiczną pracę Rada zamierza podjąć w odniesieniu do znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wyższym i ustawy o stopniach i tytule naukowym.

Pojawianie się postulatów dotyczących nowelizacji dopiero co wydanych aktów prawnych niewątpliwie może być frustrujące, ale cóż – „nobody’s perfect”. ☐