Kronika MNiSW 01/2012

Minister z Eurodoc

16 listopada sekretarz stanu w MNiSW, prof. Maria Orłowska, spotkała się z przedstawicielami Eurodoc, aby omówić przyszłoroczny europejski zjazd doktorantów i sprawy programów mobilnościowych. Dziesiąty, jubileuszowy zjazd Europejskiej Rady Doktorantów i Młodych Naukowców (Eurodoc) odbędzie się w marcu 2012 r., po raz pierwszy w Polsce. Organizatorem wydarzenia będzie Krajowa Reprezentacja Doktorantów. Młodzi naukowcy spotkają się w Krakowie, a głównym tematem konferencji Eurodoc 2012 będzie finansowanie kształcenia i badań młodych naukowców. Prof. Orłowska przypomniała, że Polska podczas swojej prezydencji zaproponowała, aby do programu wymiany studentów Erasmus w większym stopniu zostali włączeni doktoranci. Niekiedy wymianę międzynarodową utrudniają różnice między systemami i programami kształcenia w różnych krajach. – Nie jest to jednak tylko wada. Uniwersytety nie powinny kształcić według tych samych programów, zwłaszcza na tym najwyższym poziomie. Wartością jest często właśnie unikatowa oferta danej uczelni czy danego wydziału – powiedziała minister Orłowska.

Prof. Orłowska mówiła, że wspólna baza kwalifikacji i kompetencji absolwentów różnych uczelni jest korzystna, ale nie powinna odbierać ona szansy młodym badaczom na rozwój własnych idei. – Studenci studiów doktoranckich powinni przede wszystkim uczestniczyć w poważnych badaniach naukowych – dodała.

Wspólna baza kwalifikacji i kompetencji absolwentów różnych uczelni jest korzystna, ale nie powinna odbierać ona szansy młodym badaczom na rozwój własnych idei. – Studenci studiów doktoranckich powinni przede wszystkim uczestniczyć w poważnych badaniach naukowych – powiedziała prof. Maria Orłowska .

Przedstawicielka Eurodoc, Elena Golovushkina, powiedziała, że mobilność młodych doktorów to nie tylko wyjazdy na zagraniczne uczelnie, ale też np. podjęcie pracy w prywatnych firmach, zainteresowanych rozwojem innowacyjnych produktów. – To wiąże się z partnerstwem publiczno-prywatnym, czyli wdrażaniem do gospodarki rozwiązań wypracowywanych na publicznych uniwersytetach i wsparciem finansowym takich przedsięwzięć na różnych poziomach – regionalnym, krajowym i unijnym – podkreśliła.

Europejska Rada Doktorantów i Młodych Naukowców Eurodoc to federacja zrzeszająca doktorantów i młodych naukowców z 33 krajów – członków Unii Europejskiej lub Rady Europy. Ma siedzibę w Brukseli. ☐

Technologie energetyczne w nowej perspektywie finansowej

Dwudniowa konferencja Strategic Energy Technology Plan (SET Plan) zgromadziła ok. 400 osób reprezentujących europejski przemysł energetyczny, urzędy i administrację oraz instytuty i organizacje z całej UE, w tym instytucje naukowe i finansowe. Współorganizujące spotkanie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego reprezentowała sekretarz stanu, prof. Maria Elżbieta Orłowska. Konferencja, poświęcona finansowaniu technologii energetycznych w ramach nowej perspektywy finansowej 2014–2020, była jednym z wydarzeń wpisanych do kalendarza polskiej prezydencji w UE.

Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (The European Strategic Energy Technology Plan – SET-Plan), przyjęty w 2007 r., jest jednym z filarów nowej polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej. SET-Plan ma na celu przyspieszenie rozwoju i wdrożenia na dużą skalę czystych, efektywnych i niskoemisyjnych technologii energetycznych, bazujących na potencjale badawczo-rozwojowym Europy.

W SET-Planie przedstawiono wizję Europy odgrywającej wiodącą rolę na świecie w zakresie wykorzystania szerokiej gamy czystych technologii energetycznych, będących motorem dobrobytu i głównym czynnikiem napędzającym wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy. SET Plan wdrażany będzie wspólnymi wysiłkami przez przemysł i kluczowe instytucje badawcze w krajach członkowskich oraz Komisję Europejską.

Głównym filarem SET-Planu jest sześć tzw. Europejskich Inicjatyw Przemysłowych w następujących obszarach: energia wiatrowa, energia słoneczna, bioenergia, CCS (The European CO2 Capture, Transport and Storage Initiative), inteligentne sieci energetyczne – tzw. smart grids oraz energetyka jądrowa .

Implementacja SET-Planu koordynowana jest przez Komisję Europejską.

28–29 listopada w Warszawie podczas piątej konferencji środowiska SET-Planu rozmawiano o dalszym rozwoju niskoemisyjnych technologii, koncentrując się zwłaszcza na badaniach i innowacjach, gdyż stanowią one punkt krytyczny w rozwijaniu nowych, czystych i efektywnych źródeł energii. Dyskutowane były konkretne inicjatywy i działania odnoszące się do planowania, implementacji, zasobów oraz współpracy międzynarodowej w dziedzinie technologii energetycznych. W konferencji uczestniczyli m.in. przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek oraz minister gospodarki Waldemar Pawlak. ☐

Europejscy wizjonerzy nauki na konferencji w Warszawie

Symulacje, które ułatwią wyjście z kryzysu finansowego, empatyczne roboty i nowy typ materiałów dla nanoelektroniki – to tylko niektóre z pomysłów, które walczą o miano Projektów Flagowych UE oraz miliardy euro unijnego wsparcia.

24 listopada na Politechnice Warszawskiej spotkało się blisko 250 naukowców, których projekty już niebawem mają szansę zrewolucjonizować unijną naukę i gospodarkę. Uczestnikami FET Flagship Pilots Midterm Conference byli bowiem przedstawiciele sześciu europejskich konsorcjów tworzących Projekty Pilotażowe: FuturICT, Graphene, Guardian Angels, HBP, ITFoM i RoboCom. Każdy z tych zespołów walczy o tytuł jednego z dwóch Projektów Flagowych Unii Europejskiej oraz o miliard euro na badania naukowe.

Poza uczestnikami konsorcjów, wśród których nie zabrakło też polskich badaczy, w konferencji wzięli udział laureaci Nagrody Nobla: prof. Albert Fert – odkrywca zjawiska gigantycznego magnetooporu oraz prof. Andre Geim – odkrywca grafenu. Prezentacjom naukowców przyglądali się także reprezentanci Komisji Unii Europejskiej odpowiedzialni za podział funduszy na prace badawcze w Europie oraz przedstawiciele wielu polskich i zagranicznych agencji finansujących naukę.

FET Flagship Pilots Midterm Conference przygotowana została przy współpracy z Komisją UE oraz Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli: minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka oraz rektorzy Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Warszawskiego. ☐

Rzecznik praw absolwenta rozpoczął działalność

Funkcję rzecznika praw absolwenta wprowadzono ustawowo w reformie szkolnictwa wyższego. 14 grudnia minister Barbara Kudrycka powierzyła ją Bartłomiejowi Banaszakowi, ekspertowi ds. jakości kształcenia. Jego zadaniem będzie rekomendacja rozwiązań i koncepcji legislacyjnych w zakresie procesu kształcenia, zmierzających do skracania absolwentom szkół wyższych ścieżki wejścia na rynek pracy. Rzecznik praw absolwenta usytuowany jest przy Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, której przewodniczący prof. Józef Lubacz uczestniczył również w spotkaniu z nowym rzecznikiem.

Bartłomiej Banaszak – międzynarodowy ekspert ds. jakości kształcenia, były przewodniczący Parlamentu Studentów RP (2009–2010), ekspert Państwowej Komisji Akredytacyjnej (2008–2010) oraz członek Komitetu Wykonawczego Europejskiej Unii Studentów (2007–2008). Dotychczas współpracował z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego w zakresie Procesu Bolońskiego jako członek Bologna Follow-up Group oraz polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej jako wiceprzewodniczący Komitetu ds. Edukacji przy Radzie Unii Europejskiej. Doktorant w Wydziale Dziennikarstwa i Nauki Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Działa już kontakt do rzecznika praw absolwenta: rzecznik.absolwentow@nauka.gov.pl

– Przed rzecznikiem praw absolwenta stają ogromne wyzwania i nadzieje ludzi młodych, którzy liczą na tworzenie lepszych programów kształcenia i czekają na usunięcie niepotrzebnych barier w karierze zawodowej – powiedziała prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego. – Liczba zawodów regulowanych w Polsce wynosi obecnie nawet trzykrotnie więcej niż w niektórych państwach UE. Ich funkcjonowanie obwarowane jest ponad setką ustaw oraz jeszcze większą liczbą rozporządzeń i w poważny sposób utrudnia absolwentom wejście na rynek pracy – dodała prof. Kudrycka.

– Będę zabiegać o to, aby w wyniku zmian programowych w kształceniu na uczelniach nastąpiło istotne skrócenie okresu wchodzenia na rynek pracy przez absolwentów, zwłaszcza w zawodach regulowanych. Dziś jest to średnio dwa lata, chcę dążyć do tego, aby było to maksymalnie kilka miesięcy. Będę przyglądać się także wynikom obowiązkowego obecnie monitorowania zawodowych losów absolwentów przez uczelnie – zapowiedział B. Banaszak.

Polska jest krajem z największą w Unii Europejskiej liczbą tzw. zawodów regulowanych, czyli tych, do wykonywania których nie wystarczy jedynie należyte wykształcenie, a potrzebne są dodatkowe egzaminy korporacyjne lub certyfikaty i staże. Rzecznik praw absolwenta będzie weryfikować programy studiów pod kątem przygotowania do wykonywania zawodów z dotychczasowej listy ponad 300 profesji. Dla porównania w Szwecji regulacji podlega jedynie 91 zawodów, a w Finlandii 122. – Należy zatem rozważyć, czy dla przykładu bibliotekarz dyplomowany oprócz wyższego wykształcenia musi dodatkowo odbywać kilkuletnie staże i zdawać dodatkowe egzaminy po studiach – dodał B. Banaszak. ☐