Polscy naukowcy w USA poznają tajniki współpracy z biznesem

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozpoczęło program stażowo-szkoleniowy Top 500 Innovators – Science Management Commercialization . 4 października 2011 w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów w Warszawie premier RP Donald Tusk oraz minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka wręczyli nominacje pierwszym czterdziestu uczestnikom programu.

Premier podkreślił, że inwestycja w naukę jest konieczna, by Polska mogła skutecznie konkurować z najlepszymi na świecie. Akcentował też znaczenie zaproponowanej przez minister Kudrycką rozszerzonej oferty stypendialnej. Premier wyliczał, że „innowacyjność, podnoszenie swoich kwalifikacji, szukanie oryginalnych pomysłów, wiara w siły własnego intelektu oraz odwaga w działaniu to przyszłość dla Polski”. Szef rządu nawiązał również do trudnej sytuacji młodych osób – absolwentów szkół wyższych, którzy nie mogą znaleźć swojego miejsca na rynku pracy. – Wiemy dobrze, że wyższe wykształcenie nie będzie skutecznym narzędziem do osobistej kariery, jeśli będzie się sprowadzało tylko do dyplomu – mówił Donald Tusk. – Edukacja wyższa, a szczególnie techniczna, musi wychodzić naprzeciw rzeczywistym oczekiwaniom rynku .

Minister Kudrycka podkreśliła, że czterdziestu laureatów pilotażowego etapu programu Top 500 Innovators wyłoniono spośród 280 zgłoszonych kandydatur. Wyraziła przekonanie, że po powrocie ze Stanford University będą oni znakomicie przygotowani do wdrażania swoich pomysłów i rozwiązań technologicznych, a także pomogą w upraszczaniu istniejących obecnie procedur, umożliwiając sprawne przechodzenie od pomysłu do przemysłu . Minister zapowiedziała również wsparcie finansowe dla małych firm opartych na innowacyjności – Myślimy nad tym, aby otworzyć specjalny polski fundusz innowacyjności dla młodych naukowców, dla rozpoczynających swoją własną działalność gospodarczą, dla mikro- i małych firm. Od tego zależy przyszłość i postęp technologiczny kraju – dodała.

Dr Piotr Sulikowski z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie podziękował w imieniu wszystkich laureatów i pogratulował pomysłodawcom rządowego programu Top 500 Innovators , który „daje możliwość podniesienia kwalifikacji w zakresie współpracy nauki z gospodarką w jednym z czołowych na świecie w zakresie transferu wiedzy do gospodarki Uniwersytecie Stanforda”.

W ramach programu Top 500 Innovators 40 polskich naukowców oraz pracowników centrów transferu technologii rozpoczęło 15 października 2011 ośmiotygodniowy program stażowo-szkoleniowy w zakresie współpracy nauki z gospodarką, zarządzania badaniami naukowymi, marketingu oraz komercjalizacji wyników badań. Gości ich jedna z najlepszych uczelni na świecie – Stanford University w USA. Program pobytu obejmuje szkolenia stacjonarne i wizyty studyjne w firmach (2 wizyty tygodniowo). Uczestnicy mają zapewniony dostęp do bibliotek, placówek sportowych oraz możliwość korzystania z zasobów jednostek organizacyjnych, działających na uczelni.

Współpraca nauki z biznesem stała się obecnie podstawą rozwoju nie tylko cywilizacyjnego, ale także gospodarczego wszystkich najbardziej rozwiniętych krajów świata. W Polsce ciągle jeszcze się uczymy reguł rządzących transferem wiedzy do gospodarki. W Uniwersytecie Stanforda, gdzie udali się polscy naukowcy, już w latach 70. ubiegłego wieku powstało pierwsze w USA centrum transferu technologii – od wiedzy do przemysłu. Przez blisko 40 lat budowano i rozwijano tam współpracę z biznesem. Naturalne wśród kadry profesorskiej stało się zakładanie spółek typu spin-off, czyli firm z udziałem naukowców, uczelni i prywatnego biznesu. Wzorcowa komunikacja nauki z biznesem przynosi tam roczny dochód z usług badawczo-rozwojowych większy niż wszystkich polskich uczelni. ☐

Sukces polskiej prezydencji w sprawie badań jądrowych

30 września w Brukseli minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka przewodniczyła obradom unijnej Rady ds. Konkurencyjności (COMPET). – Cieszę się, że uzgodniliśmy porozumienie w sprawie trzech wniosków przyjmowanych na podstawie programu ramowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Ich głównym celem jest przedłużenie badań w zakresie energii jądrowej o kolejne dwa lata, do końca 2013 roku. Osiągnięcie kompromisu w tej sprawie poczytuję jako znaczący sukces polskiej prezydencji – podkreśliła minister Kudrycka.

Ministrowie nauki państw członkowskich dziękowali polskiej prezydencji za konstruktywne negocjacje w sprawie przyszłości badań jądrowych w Europie. – Ważne, że Rada przekazała polskiej prezydencji mandat do negocjacji kwestii finansowych. Powinniśmy wspólnie przekonać Parlament Europejski do słuszności naszych propozycji – dodał Philippe Léglise-Costa (Francja). Decyzje o finansowaniu programu Euratom w latach 2012-13, do czasu nowej perspektywy finansowej, wymagają porozumienia pomiędzy Radą, Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską. Polska prezydencja uzyskała mandat od Rady do prowadzenia tych uzgodnień. Osiągnięto też porozumienie w sprawie zmiany rozporządzenia ustanawiającego wspólne przedsiębiorstwo na rzecz technologii ogniw paliwowych i technologii wodorowych. – Liczymy, że dzięki temu w badania w tym obszarze szerzej włączą się nie tylko instytucje badawcze, ale także przedsiębiorstwa – oceniła minister Kudrycka.

Rada ds. Konkurencyjności przyjęła ponadto konkluzje w sprawie inicjatywy wspólnego planowania badań naukowych Długie lata, lepsze życie (More Years, Better Lives ). – To wyraz wspólnej woli państw członkowskich do podejmowania wysiłków badawczych na rzecz sprostania jednemu z najbardziej palących wyzwań polityki europejskiej: aktywizacji i wspierania aspiracji pokolenia „50 +” – mówiła na konferencji prasowej polska minister.

Żywą dyskusję unijnych ministrów nauki wywołała prezentacja raportu Komisji Europejskiej o niedoreprezentowaniu niektórych państw w 7. Programie Ramowym finansowania badań. Raport był odpowiedzią na postulat polskiej prezydencji, by zanalizować przyczyny zjawiska nierównego dostępu do unijnych środków na badania. Dziś 10 proc. najlepszych centrów badawczych przejmuje prawie 80 proc. środków w konkursach 7. PR, podczas gdy udział nowych 12 krajów członkowskich sięga 4-5 proc. – Problem ten wymaga nowych rozwiązań zarówno na poziomie poszczególnych krajów, jak i Komisji. Wnioski z dzisiejszej debaty muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w nowym programie „Horizon 2020” – konkludowała minister Barbara Kudrycka. ☐

Minister nauki i technologii Nigerii z wizytą w Polsce

Przedstawienie sytuacji sektora badań naukowych w Polsce, również w kontekście reformy nauki, prezentacja rozwoju nauki w Nigerii, a przede wszystkim omówienie perspektyw współpracy między obu krajami – zwłaszcza w ramach działań NCBiR oraz NCN – były 28 września głównymi tematami spotkania sekretarz stanu prof. Marii Elżbiety Orłowskiej z delegacją z Nigerii. Podczas wizyty w Polsce delegacja Nigerii, w składzie: minister nauki i technologii Federalnej Republiki Nigerii, prof. Ita Okon Bassey Ewa, specjalny asystent Gideon M. Adogbo oraz chargé d’affaires Ambasady – Theophilus O. Akinbo, uczestniczyła także w organizowanym przez Ministerstwo Gospodarki Executive Committee Meeting, International Framework for Nuclear Energy Cooperation. ☐

Pod hasłem europejskiego ekosystemu innowacji

Jak uzyskać większą spójność europejskiego systemu badań i innowacji bez ograniczania wolności państw członkowskich? Jak sprawić, by Europa znów zaczęła wyznaczać kierunki globalnego rozwoju? M.in. na ten temat debatowali uczestnicy Trzeciego Europejskiego Szczytu Innowacyjności: W kierunku Europejskiego Ekosystemu Innowacji , który odbył się w Warszawie w dniach 10-11 października, a zorganizowany został przez MNiSW w partnerstwie z Fundacją Technology Partners, członkiem Forum Parlamentu Europejskiego Knowledge4Innovation.

– Od połowy XX wieku Europa traci swoją wiodącą pozycję w dziedzinie B+R – stwierdził podczas otwarcia szczytu reprezentujący Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Maciej Banach. – Istotną barierą rozwojową jest m.in. fragmentaryzacja systemów innowacji – dodał. Według niego rozwiązaniem problemu nie może być jednak wyłącznie podniesienie nakładów na badania. – Niezbędne jest też wspieranie różnego typu sieci współpracy – wyjaśniał prof. Banach. Podobnego zdania był Roland Strauss z platformy Konwledge4Innovation. – Mówiąc o innowacji, musimy pamiętać o złożoności tego zjawiska, które obejmuje wiele sektorów i obszarów, takich jak np. edukacja czy badania. Nie ma też innowacji bez podejmowania trudnych wyzwań i ryzyka – podkreślał. W odpowiedzi prof. Banach zapewnił, że Polska dostrzega znaczenie innowacyjności nie tylko dla unijnej, ale i krajowej gospodarki. – Jesteśmy w Polsce obecnie w ciekawym powyborczym momencie, możemy jednak już teraz zapewnić, że będziemy kontynuować politykę innowacyjności – zaznaczył.

Wiele czasu poświęcono zagadnieniom współpracy biznesu z sektorem badań i rozwoju. Grażyna Henclewska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki podkreśliła, że innowacje stanowią stabilną podstawę rozwoju polskiej gospodarki, a także źródło jej wzrostu. Lambert van Nistelrooij z Parlamentu Europejskiego potwierdził, że jest to także jeden z głównych filarów wspólnotowej gospodarki. – Ważne w naszym podejściu musi być jednak płynne przechodzenie od wiedzy do innowacji, a także sprawne wprowadzanie efektów na rynek – zaznaczył. Natomiast reprezentująca Komisję Europejską Marion Dewar stwierdziła, że możliwy, a wręcz konieczny jest równomierny rozwój innowacyjności w całej Europie. Według niej potrzebna jest jednak specjalizacja poszczególnych regionów. – Każdy z nich może być w jakimś aspekcie innowacyjny – dodała. Dewar przyznała też, że niezbędne jest wzmocnienie synergii między programem Horizon 2020 i funduszami strukturalnymi, jak również stworzenie warunków, które pozwolą zatrzymać jak najwięcej talentów w Europie.

Podczas dwudniowej konferencji unijni politycy, przedstawiciele krajowych władz, reprezentanci środowisk akademickich oraz naukowych, a także przedsiębiorcy dyskutowali nad sposobami uzyskania większej spójności europejskiego systemu badań i innowacji przy równoczesnym zachowaniu wolności państw członkowskich i regionów. Wyzwaniem dla konferencji było pogodzenie idei spójności i elastyczności polityk. Główne tematy poruszane podczas spotkania dotyczyły obszarów, w których współpraca państw członkowskich i regionów ma zasadnicze znaczenie (strategie R&I dostosowane do uwarunkowań krajowych i regionalnych – zasady, obszary i partnerzy, inteligentna specjalizacja, priorytety, budowanie partnerstwa; dobre rządzenie – instrumenty wspierające prowadzenie badań i tworzenie innowacji: konieczne synergie; wykorzystanie policy-mix w politykach R&I).

Wszystkie wnioski wypracowane podczas Trzeciego Europejskiego Szczytu Innowacyjności przedstawione zostaną unijnym decydentom podczas Konwencji Innowacyjności , organizowanej przez Komisję Europejską w dniach 5-6 grudnia 2011. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. Jerzy Buzek w swoim telewizyjnym przesłaniu do uczestników konferencji zaapelował: – Innowacje to droga wyjścia z europejskiego kryzysu. Z nadzieją czekamy na wyniki tego szczytu . ☐

Erasmus na Wschód

Konferencja Go East, Erasmus! zgromadziła na Podlasiu 27 i 28 września ministrów edukacji i nauki krajów Unii Europejskiej oraz Partnerstwa Wschodniego, a także reprezentantów Komisji Europejskiej. Dyskutowano o programach wymiany studentów i naukowców, zarówno tych z Unii Europejskiej, jak i z państw Partnerstwa Wschodniego.

– Dzięki mobilności młodzi Europejczycy zwiększają swoje szanse na zatrudnienie, rozwijają świadomość międzykulturową, rozwijają takie cechy, jak kreatywność czy aktywność obywatelska – podkreślała minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka, otwierając konferencję. Minister Kudrycka przypomniała też, że w 2009 r. państwa biorące udział w Procesie Bolońskim podjęły zobowiązanie, że w roku 2020 co najmniej 20 proc. studentów z Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego powinno w czasie swojej edukacji wyjechać na wymianę lub szkolenie do innego kraju. Państwa wschodnie mogą ten postulat wypełnić tylko jeśli otworzymy dla nich program Erasmus.

– Erasmus stał się fenomenem nie tylko akademickim, ale kulturowym. Socjologowie mówią o pokoleniu Erasmusa, młodych ludziach, którzy równie swobodnie, jak we własnym kraju, czują się w całej Europie. Jednakże poza ramami tego programu pozostaje wciąż 14 państw, z których pięć to kraje Partnerstwa Wschodniego – podkreślała minister. – Jestem przekonana, że nadszedł odpowiedni moment na podjęcie dyskusji nad zdecydowanie większym włączeniem państw Partnerstwa Wschodniego w programy mobilnościowe Unii – zaznaczyła prof. Kudrycka, przypominając, że propozycja polskiej prezydencji, dotycząca jak najszerszego włączania studentów Partnerstwa Wschodniego do programu wymiany Erasmus, zyskała już szerokie uznanie na forum europejskim.

W Białymstoku postulat wspierali ministrowie wschodnich państw. – Udział Mołdawii w tym programie byłby inspiracją dla uczelni i instytucji edukacyjnych do rozwoju, reformowania się; nasz system edukacyjny byłby bardziej otwarty – mówiła Loretta Handrabura, wiceminister edukacji z Mołdawii. – Europejskie programy edukacyjne powinny być nadal rozwijane poza granicami UE. Potrzebujemy nowych platform do dyskusji o włączeniu państw Partnerstwa Wschodniego do wspólnej Europy – dodał Armen Ashotyan, minister edukacji Armenii. – Wymiana studentów wzmacnia współpracę między państwami. Wszyscy musimy przyznać, że kontakty nawiązywane między studentami mają wpływ na realizację naszych polityk – zaznaczał Jan Truszczyński z Komisji Europejskiej. Dodał też, że KE przewidziała 500 dodatkowych miejsc dla studentów Partnerstwa Wschodniego w programie Erasmus-Mundus. – W latach 2012-13 będzie też więcej środków dla instytucji edukacyjnych z krajów Partnerstwa – dodał Truszczyński.

Postulat polskiej prezydencji jednoznacznie wsparli studenci z całej Europy. – Rewolucja Erasmusa nadal trwa. Jest ucieleśnieniem wolności nauki i wolności dostępu do wiedzy. Bylibyśmy mocno zaniepokojeni, gdyby Europa nie przyjęła propozycji polskiej prezydencji – mówił ministrom Allan Päll, przewodniczący European Student’s Union.

W białostockiej konferencji pod auspicjami polskiej prezydencji uczestniczyli przedstawiciele rządów i instytucji edukacyjnych m.in. Austrii, Czech, Litwy, Łotwy, Danii, Irlandii, Holandii, Armenii, Gruzji, Mołdawii. ☐