Wśród dokonań KRASP w okresie ostatnich 12 miesięcy na pierwszym miejscu trzeba wymienić doprowadzenie do opracowania strategii rozwoju szkolnictwa wyższego. Efektem intensywnych prac zespołu wykonawców, konsultacji wśród konferencji rektorów poszczególnych typów uczelni i wsparcia Komitetu Sterującego było ogłoszenie – podczas nadzwyczajnego posiedzenia Zgromadzenia Plenarnego KRASP, 2 grudnia ub.r. – środowiskowego projektu Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020. Prace nad strategią prowadziła Fundacja Rektorów Polskich w imieniu konsorcjum, w skład którego wchodziły KRASP (w tym KRePSZ) oraz KRZaSP, reprezentujące łącznie większość polskich uczelni publicznych i niepublicznych, a udział w tych pracach wzięło około 200 osób. Niemal natychmiast po ogłoszeniu projektu zainicjowano konsultacje strategii w środowisku akademickim, których skala nie ma precedensu w historii szkolnictwa wyższego w Polsce.

Za zwieńczenie tego przedsięwzięcia można uznać niemal jednomyślne przyjęcie przez Zgromadzenie Plenarne KRASP uchwały popierającej strategię oraz wskazanie, że ten właśnie projekt winien stanowić podstawę do przygotowania narodowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Warto przy okazji przypomnieć, że za budowaniem strategii narodowej na bazie projektu środowiskowego opowiedziały się także Rada Główna Szkolnictwa Wyższego oraz Krajowa Reprezentacja Doktorantów. Oczekujemy, że niebawem rozpoczną się prace nad taką strategią.

Niedawno zakończony został proces legislacyjny związany z ustawami regulującymi funkcjonowanie systemu badań naukowych. Czy przyniosą one oczekiwane przez środowisko efekty? Wiele zależy od treści przepisów wykonawczych. Kontrowersje wokół projektów rozporządzeń dotyczących przyznawania środków na działalność statutową wskazują, że jest w tej sprawie jeszcze wiele do zrobienia i z pewnością szczegółowe regulacje wprowadzane w systemie nauki będą przedmiotem zainteresowania naszej Konferencji w najbliższych miesiącach.

Jednocześnie toczą się prace nad nowelizacją ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego. Zaproponowana przez MNiSW nowelizacja wprowadza wiele rozwiązań oczekiwanych przez społeczność akademicką i kierunkowo zgodnych z postulatami zawartymi w środowiskowym projekcie strategii. Nie oznacza to naszej akceptacji dla całości projektu. Niektóre z przedstawionych propozycji wzbudzają nasze wątpliwości. Dotyczy to zwłaszcza kontrowersyjnych rozwiązań o charakterze systemowym (przykładem może być wprowadzenie KNOW-ów), które powinny znaleźć miejsce w ustawie dopiero w następstwie przyjęcia narodowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego.

Trzeba jednak docenić prowadzone od kilku miesięcy działania kierownictwa MNiSW, zmierzające do doskonalenia projektu nowelizacji poprzez konsultowanie wybranych kwestii w trybie roboczym z ekspertami reprezentującymi KRASP oraz RGSW. Przykładem obszaru tematycznego, w którym konsultacje takie doprowadziły do korzystnej ewolucji zapisów projektu, są Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK). Pomimo ostrożnego podejścia, zakładającego okres przejściowy, w którym nie wszystkie uczelnie będą miały swobodę wprowadzania nowych rozwiązań – KRK stwarzają szansę osiągnięcia ważnych celów: poprawy jakości kształcenia oraz zwiększania społecznego zaufania do systemu szkolnictwa wyższego. Osiągnięty w naszym kraju poziom „uspołecznienia” procesu projektowania KRK jest już rozpoznawalny na forum międzynarodowym i stawiany jako przykład dobrych praktyk w tym zakresie.

Warto powiedzieć, że w ubiegłym roku rozpoczęliśmy partnerską współpracę z European University Association (EUA) w realizacji projektów o istotnym znaczeniu dla kształtowania Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Nauki. Od listopada 2009 uczestniczymy – obok konferencji rektorów Niemiec i Danii – w realizacji „sztandarowego” projektu EUA o istotnym wymiarze politycznym – Autonomy Scorecard. Od listopada br. zaczynamy kolejny projekt – Accountable Research Environments for Doctoral Education, do realizacji którego, obok KRASP, zaproszone zostały konferencje rektorów Austrii i Irlandii. Niewykluczone, że wkrótce czeka nas kolejne wyzwanie – realizacja koordynowanego przez EUA projektu zmierzającego do rozszerzenia współpracy akademickiej z Ameryką Łacińską.

Będziemy oczywiście zacieśniać relacje z naszymi tradycyjnymi partnerami – konferencjami rektorów krajów Trójkąta Weimarskiego. Jako godny naśladowania przykład wspólnych inicjatyw może służyć zorganizowane w kwietniu br. przez Fundację Genshagen spotkanie poświęcone doświadczeniom i perspektywom realizacji Procesu Bolońskiego, które wzbudziło znaczne zainteresowanie niemieckich mediów. Intensyfikacji działań na forum międzynarodowym należy spodziewać się także w związku z rozpoczynającą się w lipcu przyszłego roku polską prezydencją w Unii Europejskiej.

Wydaje się, że atmosfera wokół spraw kształcenia i nauki jest dziś lepsza niż przed rokiem, a instytucje i organizacje decydujące o kształcie systemu szkolnictwa wyższego w naszym kraju wykazują wolę współdziałania i rozstrzygania spornych kwestii w trybie dyskusji. Stwarza to nadzieję, że dokonamy postępu w rozwiązywaniu trudnych problemów, z którymi borykają się nasze uczelnie, czego – na progu nowego roku akademickiego – wszystkim serdecznie życzę. ☐