Debata na grudniowym posiedzeniu plenarnym (17) skupiała się na problematyce odpłatności za studia. Wprowadzenia do dyskusji dokonali studenci: Adam Ryś, członek Prezydium Rady Głównej oraz Dominika Kita reprezentująca Parlament Studentów RP. Przedstawili regulacje prawne dotyczące odpłatności za studia oraz deklaracje polityczne składane w tym zakresie, a także zarysowali podejście kilku krajów europejskich do kwestii czesnego. Studenci podali, jakie są oczekiwania na obszarze UE co do wysokości nakładów budżetowych na szkolnictwo wyższe (2 proc. PKB) i udziału w tym czesnego (0,5 proc. PKB). Stwierdzili, że kształcący się już obecnie znacząco wspomagają finansowo szkolnictwo wyższe i że dalszy wzrost opłat za studia powinien wiązać się z równoległym wyższym finansowaniem budżetowym i wzrostem jakości kształcenia. W opinii studentów, bez poprawy oferty edukacyjnej trudno będzie z ich strony zaakceptować powszechne czesne. Nie są też przekonani, że powszechne czesne rozwiąże problem sprawiedliwego dostępu do edukacji. Zdaniem studentów ci, którzy kształcą się dziś na studiach stacjonarnych, musieli w przeszłości więcej łożyć na dobre przygotowanie do studiów. Studenci uważają również, że powinny być stworzone warunki do finansowego zasilania uczelni ze źródeł pozabudżetowych.

W dyskusji – w której uczestniczył Adam Frączak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia – poruszonych zostało wiele zagadnień, m.in. konieczności gromadzenia przez uczelnie zasobów umożliwiających ich stabilne funkcjonowanie (endowments). Padło pytanie, czy wykształcenie jest dobrem publicznym, czy też prywatnym. Powszechnie wyrażany był pogląd, że bez większego zasilania szkolnictwa wyższego z budżetu oraz dopływu do sektora środków pozabudżetowych (w tym z czesnego) nie osiągnie się wyższej jakości kształcenia i nie umocni naszej obecności w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego.

Z debaty wynika, że czesnego łatwo się u nas wprowadzić nie da. Nie rysują się perspektywy rychłego wzrostu nakładów budżetowych na szkolnictwo wyższe. Nie ma też pomysłu na mechanizmy zasilania uczelni ze źródeł pozabudżetowych. W tych realiach trudno oczekiwać wdrażania reform, poprawy jakości kształcenia i konkurencyjnych badań służących rozwojowi kraju.

2 grudnia wziąłem udział w nadzwyczajnym posiedzeniu Zgromadzenia Plenarnego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. W dawnym Gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego prof. Jerzy Woźnicki przedstawił projekt środowiskowy Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego: 2010−2020. Ten kompleksowy i wartościowy dokument stanowi dobrą bazę do przygotowania reform szkolnictwa wyższego i nauki.

16 grudnia uczestniczyłem w posiedzeniu Rady Nauki na zaproszenie przewodniczącego, prof. Kazimierza Stępnia. Dyskutowany był projekt budżetu w zakresie nauki na rok 2010. Podjęta została decyzja o kategoryzacji jednostek naukowych w roku 2010 – według zmodyfikowanych kryteriów (obowiązujące zasady są powszechnie krytykowane).

21 grudnia odbyło się spotkanie prezydiów Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów oraz Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Oprócz bilansu współpracy w okresie 4−letniej kadencji, dyskutowane były perspektywy istnienia i funkcjonowania obu instytucji w kontekście propozycji zmian legislacyjnych płynących z resortu szkolnictwa wyższego oraz środowiska akademickiego i naukowego. Uznaliśmy wspólnie, że obie instytucje powinny pozostać bezwzględnie jako wybieralne organy przedstawicielskie szkolnictwa wyższego i nauki.

18 grudnia odbyło się XLI posiedzenie plenarne Rady Głównej – ostatnie w IX kadencji. Przedstawiłem sprawozdanie z działalności Rady w czwartym (2009) roku kadencji, które zostało jednomyślnie przyjęte. Podobnie zostało przyjęte sprawozdanie podsumowujące IX kadencję Rady Głównej. Prof. Ewa Gruza (przewodnicząca) przedstawiła sprawozdanie z działalności Komisji Dyscyplinarnej ds. Nauczycieli Akademickich przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego w 2009 roku. Informację o wyborach do Rady Głównej X kadencji (lata 2010−13) przekazał prof. Andrzej Hałas, przewodniczący Centralnej Komisji Wyborczej. Były miłe wystąpienia przedstwicieli resortu nauki, środowiska akademickiego i naukowego.

W świątecznej atmosferze Rada Główna Szkolnictwa Wyższego IX kadencji kończy funkcjonowanie i przechodzi do historii z dniem 31 grudnia 2009 roku. Dobiega kres mojej działalności w Radzie Głównej oraz służby społeczności akademickiej i naukowej w roli przewodniczącego. Był to dla mnie okres wytężonej pracy, ale też wielki zaszczyt i honor. Jestem wdzięczny losowi, że mogłem być pomocny w rozwiązywaniu problemów naukowych i edukacyjnych oraz spotkać wielu wspaniałych ludzi. Za pomoc, przychylność i współpracę serdecznie wszystkim dziękuję. Dziękuję czytelnikom moich notatek w „Forum Akademickim”, w których informowałem o działalności Rady Głównej i innych ważnych wydarzeniach w życiu akademickim i naukowym. Życzę radości, sukcesów i pomyślności w Nowym Roku i nadchodzących latach.