Wspólne dzieło środowiska

Jerzy Błażejowski


Posiedzenie prezydium Rady Głównej odbyło się 14, a plenarne 15 lutego. Rada dokonała analizy wniosków i inicjatyw w sprawie nowelizacji listy kierunków studiów ogłoszonej 13 czerwca 2006. Rada postanowiła nie rekomendować ministrowi NiSW zmian w opublikowanym 13 czerwca ub.r. rozporządzeniu. Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym, Rada przedstawia ministrowi propozycje nazw kierunków studiów oraz trybu kształcenia. Rada uznała wcześniej, że inicjatywy w tym zakresie będą rozpatrywane raz w roku. Było kilka wniosków dotyczących umieszczenia na liście nowych kierunków studiów oraz umożliwienia kształcenia w trybie jednolitych studiów magisterskich na istniejących, dwustopniowych kierunkach studiów. W opinii Rady, argumenty za nowelizacją listy kierunków studiów nie były przekonujące.

Powróciła sprawa standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Rada postanowiła przedstawić zmodyfikowaną wersję standardów, która jest dostępna na stronie internetowej z datą 15 lutego 2007. Nowa wersja standardów powstała w trakcie pięciu spotkań, które odbyły się w gmachu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, oraz licznych konsultacji – jest więc wspólnym dziełem całego środowiska akademickiego. Kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela odbywa się w uczelniach i obejmuje, zgodnie z projektem: przygotowanie do nauczania przedmiotu (rodzaju zajęć) w ramach specjalności głównej, prowadzone na studiach I stopnia, studiach I i II stopnia oraz na jednolitych studiach magisterskich w ramach kierunków lub makrokierunków studiów; przygotowanie do nauczania przedmiotu (rodzaju zajęć) w ramach specjalności dodatkowej, prowadzone na studiach I stopnia w ramach kierunków lub makrokierunków studiów, względnie w formie kształcenia zorganizowanego – gdy obszar przedmiotu (rodzaju zajęć) nie koreluje z obszarem kierunków lub makrokierunków studiów; kształcenie pedagogiczne (nauczycielskie) prowadzone w ramach studiów lub studiów podyplomowych; kształcenie w zakresie technologii informacyjnej prowadzone w ramach studiów lub studiów podyplomowych; naukę języka obcego – jak przewidują standardy kierunków lub makrokierunków studiów; praktyki organizowane w szkołach lub placówkach oświatowych, przewidujące uczestnictwo studentów w zajęciach oraz samodzielne prowadzenie co najmniej 30 godzin lekcji. Specjalność główną można ukończyć wyłącznie na studiach, natomiast specjalność dodatkową – na studiach lub studiach podyplomowych.

Projekt obejmuje kwalifikacje absolwenta oraz treści programowe i wymagane umiejętności kształcenia pedagogicznego (nauczycielskiego) w zakresie pedagogiczno−psychologicznym oraz dydaktyki przedmiotu (rodzaju zajęć). Przewiduje się, że kształcenie specjalnościowe organizowane jest w ramach kierunków lub makrokierunków studiów, a pedagogiczno−psychologiczne – w ramach kierunków studiów: pedagogika, pedagogika specjalna lub psychologia. Przewidziane są moduły kształcenia, które należy zrealizować, aby być nauczycielem – w trakcie studiów, studiów podyplomowych lub (w przyszłości) innych form kształcenia. Projekt jest nowoczesny i zwięźle określa „reguły kształcenia” przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Uczelnie, korzystając z tych reguł, będą formułowały własne programy nauczania i realizowały kształcenie. Od nich będzie zależało, jakich nauczycieli będziemy mieli w przyszłości . Według szacunków, rocznie powinno się kształcić 10−20 tys. nauczycieli. Jest to liczba niewielka, w porównaniu z liczbą studentów sięgającą 2 mln. Ważne, aby nauczycieli kształcić dobrze, aby byli oni przygotowani nie tylko do przekazywania wiedzy i umiejętności, ale również do radzenia sobie ze złożonymi problemami współczesnej szkoły.

Prof. L. Dobrzański podsumował uwagi, jakie wpłynęły w związku z koncepcją interdyscyplinarnych studiów doktoranckich przedstawioną przez ministra M. Seweryńskiego. Dyskusja uwydatniła różne poglądy i wizje trzeciego stopnia kształcenia.

Dyskutowane były kwestie kategoryzacji jednostek naukowych oraz oceny publikacji ukazujących się w czasopismach krajowych, po wprowadzeniu, jakiego dokonał dr W. Olek. Wobec niepełnej wiedzy co do stanu zaawansowania prac w tym zakresie, Rada postanowiła przekazać do resortu NiSW uwagi i dalej interesować się sprawą. Padła propozycja, aby na jedno z kolejnych posiedzeń Rady zaprosić prof. K.J. Kurzydłowskiego, podsekretarza stanu w MNiSW odpowiedzialnego za obszar nauki.

Na prośbę przedstawicieli doktorantów i przy wsparciu Rady 7 lutego odbyło się w gmachu MNiSW seminarium Studia doktoranckie w ustawie „Prawo o szkolnictwie wyższym” i ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym. Doktoranci przedyskutowali propozycje modyfikacji i uzupełnień wspomnianych aktów prawnych. Wieloaspektowa i żywa dyskusja, w której uczestniczył prof. Stefan Jurga, sekretarz stanu w MNiSW, ukazała potrzebę poprawy regulacji w tym zakresie, ale też potrzebę wypracowania koncepcji nowoczesnych studiów doktoranckich – brak jej u nas i w Europie.