Październikowe (18 i 19) posiedzenie Prezydium i plenarne Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego zdominowały dwa tematy: standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela oraz model awansu naukowego i akademickiego.

Standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela Rada zajmuje się od maja. Kolejny dokument dotyczący tej sprawy przygotowała prof. Mirosława Nowak−Dziemianowicz. Po uzupełnieniu o elementy podnoszone w dyskusji, w której uczestniczył Mirosław Orzechowski, sekretarz stanu w MEN, będzie on przesłany do odpowiednich ministerstw oraz rozpowszechniony w środowisku akademickim i nauczycieli celem zebrania opinii o założeniach modelu kształcenia nauczycieli. Na ich podstawie Rada zaproponuje rozwiązania do odpowiedniego rozporządzenia ministra.

Podstawową tezą dokumentu jest założenie, że przygotowanie do zawodu nauczyciela powinno obejmować, na równi, kształcenie w określonym zakresie wiedzy (kierunku studiów) oraz pedagogiczno−dydaktyczno−wychowawcze. Powinno ono być nastawione na kształtowanie absolwentów przygotowanych do pełnienia roli autorytetu w wybranej dziedzinie wiedzy, ale i umiejącego radzić sobie z różnymi problemami wychowawczymi. Można to osiągnąć organizując interdyscyplinarne kształcenie nauczycieli w powołanych do tego celu jednostkach uczelni lub jednostkach międzyuczelnianych. Interdyscyplinarność można osiągnąć w ramach makrokierunków studiów, które uczelnie mogą tworzyć z podstawowych elementów, jakimi są kierunki studiów. Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela nie może być widziane jako uzupełnienie wiedzy i umiejętności właściwych kierunkom studiów, ale powinno być kształceniem integrującym różne elementy wiedzy i umiejętności niezbędne do wykonywania tego zawodu. Dobry nauczyciel to ten, który wykazuje powołanie i widzi siebie w roli wychowawcy. Rolę tę mogą pełnić osoby o określonych cechach, o ukształtowanych postawach oraz dysponujące odpowiednimi umiejętnościami. Takich nauczycieli winniśmy darzyć zaufaniem społecznym i doceniać poprzez odpowiednie uposażenia.

Model kariery akademickiej i naukowej to temat budzący emocje od niepamiętnych czasów. Prof. Leszek Dobrzański przedstawił przegląd różnych poglądów na to zagadnienie, wyłuskując istotne elementy z toczącej się ostatnio dyskusji. Wypowiedziało się wiele osób, w tym prof. Michał Seweryński, minister NiSzW, obecny na tej części posiedzenia. Konkluzje z dyskusji w formie propozycji konkretnych rozwiązań podjął się przedstawić zespół kierowany przez prof. Dobrzańskiego na listopadowym posiedzeniu Rady. Jest wolą Rady, aby kontynuować prace i przedstawić konkretne propozycje rozwiązań. Problem jest jednak złożony i wieloaspektowy, stąd niełatwo będzie osiągnąć konsensus. W większości wypowiedzi przeważał pogląd, że cokolwiek zostanie postanowione, należy zmian dokonywać ewolucyjnie, dbając o zawyżanie, a nie zaniżanie standardów. Polska nauka i szkolnictwo wyższe muszą podążać za zmianami dokonującymi się w tych obszarach w świecie, czerpiąc z dotychczasowych osiągnięć i mając na uwadze rosnące oczekiwania otoczenia.

Rada podjęła uchwałę w sprawie budżetu państwa na rok 2007 w zakresie szkolnictwa wyższego, zwracając uwagę na realny spadek nakładów, widoczny szczególnie w relacji do przewidywanego wzrostu dochodów państwa. Rada postuluje zwiększenie budżetu o 350 mln zł na sektor szkolnictwa publicznego, aby zrealizować rosnące zadania, jakie nakłada Prawo o szkolnictwie wyższym, oraz o 100 mln na sektor szkolnictwa niepublicznego, aby sfinansować, w części, kształcenie na studiach stacjonarnych.

25 września uczestniczyłem w corocznym spotkaniu rektorów i kanclerzy uczelni artystycznych, będąc zaproszonym przez Tomasza Mertę, podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Moje wystąpienie i dyskusja dotyczyły kształcenia w obszarze dziedzin artystycznych oraz ogólnej polityki w zakresie kierunków studiów i standardów kształcenia. Istnieje wola, aby wkomponować wyższe szkolnictwo artystyczne w system szkolnictwa wyższego z zachowaniem specyfiki tego sektora.

W dniach 21−22 i 28−29 września wziąłem udział w dwóch seminariach nazywanych bolońskimi, dotyczących wspólnego kształcenia (Berlin) oraz wymiaru zewnętrznego Procesu Bolońskiego (Oslo). Raporty z tych seminariów będą dostępne na stronach internetowych MNiSzW.

Posiedzenia Prezydium i plenarne KRASP, w których uczestniczyłem 11−13 października, obfitowały w szereg interesujących wystąpień, w tym prof. Georga Winklera, prezydenta EUA. Poinformowałem o pracach bieżących Rady oraz moich doświadczeniach z uczestnictwa w seminariach bolońskich. Zabrałem głos w dyskusji po referacie prof. Ewy Chmieleckiej na temat europejskich kryteriów kwalifikacji, wskazując, że przygotowywane standardy kształcenia obejmują wiele elementów tych kryteriów i że stanowią dobrą bazę do pełnego wdrożenia u nas Procesu Bolońskiego.