Na czerwcowym posiedzeniu Prezydium (21) i plenarnym (22) Rady dyskutowane były kwestie nauczania z wykorzystaniem Internetu. Problem został podjęty w związku z artykułem 164. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, który dozwala wykorzystanie w procesie dydaktycznym metod i technik kształcenia na odległość. Obliguje też ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Prof. Jan Madey wprowadził do dyskusji, która dotyczyła m.in.: spraw formalnych związanych z tą formą kształcenia (w tym zdefiniowania pojęć), ochrony własności intelektualnej twórców programów edukacyjnych, dostępności tych materiałów, finansowania ich opracowywania, gratyfikacji dla kadry nauczającej, dostępu uczących się do Internetu oraz jakości kształcenia drogą elektroniczną. Kształcenie na odległość będzie się z pewnością u nas rozwijało, gdyż dzieje się tak w innych krajach. Dobrze więc byłoby, abyśmy mieli wizję i zasady kształcenia w tym trybie.

Rada podjęła uchwałę w sprawie części wspólnej standardów kształcenia. Dokument zawiera propozycje sformułowań, jakie powinny poprzedzać szczegółowe standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów. Precyzuje on m.in. relacje między studiami stacjonarnymi i niestacjonarnymi, zasady kształcenia na makrokierunkach i w ramach studiów międzykierunkowych, kwestie kontynuacji edukacji po ukończeniu studiów pierwszego stopnia, sprawy praktyk, a także honorowanie posiadanych umiejętności w zakresie języka obcego i technologii informacyjnej. W dokumencie podane są również treści oraz efekty kształcenia w zakresie technologii informacyjnej – wspólne dla różnych kierunków studiów. Uchwała zawiera elementy wcześniejszych uchwał Rady i jest efektem prowadzonych od długiego czasu konsultacji środowiskowych. Została podjęta w obecności szerokiej reprezentacji środowiska akademickiego. Zawiera, jak sądzimy, istotne reguły kształcenia na poziomie wyższym – jak wymaga tego ustawowa definicja standardów kształcenia (art. 2 ust. 1 pkt 18).

Rada znowelizowała uchwałę w sprawie opiniowania wniosków o prowadzenie studiów podyplomowych innych niż określone w art. 8 ust. 6 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Podjęta uchwała zawiera sformułowanie – przy opiniowaniu wniosków w sprawie prowadzenia studiów podyplomowych na podstawie art. 8 ust. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym Rada będzie kierowała się zasadą, że pozytywną opinię będą mogły uzyskać tylko te, których zakres kształcenia wykracza poza zakres kierunków studiów określonych w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego (art. 9 pkt 1 ustawy). Podjęcie powyższej uchwały precyzuje rozumienie przepisów art. 8 ust. 7 ustawy i stwarza przesłanki racjonalnego podejścia do licznie napływających wniosków o uruchamianie studiów podyplomowych – często w obszarach bardzo odległych od realizowanego w uczelniach kształcenia w ramach kierunków studiów, makrokierunków czy studiów międzykierunkowych.

Rada zaopiniowała projekt rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz postępowaniu o nadanie tytułu naukowego. Zgadzając się z duchem zmian Rada zaproponowała uściślenie przepisów o składzie komisji egzaminacyjnych w przewodach doktorskich: 3−osobowa komisja plus promotor i ewentualnie recenzenci do przeprowadzania egzaminu z dyscypliny podstawowej, 3−osobowa komisja, w tym 1 specjalista do przeprowadzania egzaminu z dyscypliny dodatkowej, oraz 3−osobowa komisja, w tym 1 osoba nauczająca języka w szkole wyższej, do przeprowadzania egzaminu z języka. Rada wypowiedziała się za ustalaniem terminu egzaminów doktorskich przez dziekana.

1 czerwca wziąłem udział w seminarium pod hasłem Budżet wysokich technologii – wędka technologiczna na zaproszenie prof. Teresy Lubińskiej, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Pani Profesor przedstawiła perspektywę trzyletniego programu przedsięwzięć ukierunkowanych na przygotowanie środowisk akademickich i gospodarczych do włączenia się w realizację programu operacyjnego Konkurencyjna gospodarka i 7. Programu Ramowego UE. Problem w tym, czy uda się jej znaleźć wsparcie budżetowe dla powyższej inicjatywy w najbliższych latach. Środowiska akademickie i naukowe w Polsce poszukują dróg włączenia się w rozwój społeczno−gospodarczy kraju. Nie jest to łatwe, bowiem nasz model promował działalność podstawową nad utylitarną. Oprócz więc przewartościowań, jakie muszą się dokonać w środowiskach naukowych, niezbędne są znacząco wyższe niż obecnie nakłady finansowe oraz zachęty ekonomiczne dla tych, którzy podejmują się żmudnej, czasochłonnej i trudnej utylitarnej działalności badawczej. Zachętą taką z pewnością nie są próby ograniczenia kosztów uzysku przychodów dla środowisk naukowych i twórczych.

W dniach 1−2 czerwca odbyło się coroczne Forum Jednostek Badawczo−Rozwojowych, w którym uczestniczyłem na zaproszenie przewodniczącego, prof. Zbigniewa Śmieszka. Rada Główna JBR staje się ważnym partnerem uczelni oraz instytucji działających w obszarze szkolnictwa wyższego, jako że deklaruje otwartość na włączenie się w proces edukacji i badań. Padło zapewnienie, że instytuty skupione w RG JBR są zainteresowane przyjmowaniem studentów na praktyki, wykonywanie prac dyplomowych oraz prac doktorskich - we współpracy z uczelniami. Należy tę współpracę rozwijać, bowiem stwarza ona szansę lepszego wykorzystywania naszego potencjału badawczego, włączenia studentów i doktorantów w badania użyteczne,a nade wszystko praktycznego wykorzystania wyników badań - co jest aktualnie powszechnie oczekiwane.