Wzmocnienie potencjału edukacyjnego

Troska o lepszą przyszłość powinna implikować działania na rzecz dobrej edukacji. W tym kontekście warto spojrzeć na książkę Kazimierza Denka Edukacja Jutra. Drogowskazy – aksjologia – osobowość . Jest ona przeniknięta krzewioną przez autora ideą edukacji jutra i uwydatnia kwintesencję filozofii edukacji, która „powinna uformować w młodzieży szkolnej i studenckiej zdrowy trzon osobowości”.

Książka jest wyraźnie dwudzielna. Zasadnicza część poświęcono fundamentom, na których pedagog buduje swoją służbę wspierania ludzi w poszukiwaniu i kształtowaniu ich drogi życiowej. Wytycznymi tej drogi są wartości, które stanowią swoiste drogowskazy gwarantujące osiągnięcie celu. To wyjaśnia sens uwypuklonego w podtytule rdzenia problemowego akcentującego potrzebę „ujmowania treści dydaktyczno-wychowawczych szkoły w kontekście ponadindywidualnego świata wartości i ich klaryfikacji”.

Mistrzowskie połączenie teorii skonfrontowane z osobistym doświadczeniem i przeżyciami w zmaganiu się autora o kształtowanie siebie zrzuca z treści balast scjentyzmu bez utraty walorów naukowych, a tym samym czyni książkę bliską czytelnikowi. Pokazuje zalety zakorzenienia w wartościach. Tylko wierne trwanie w świecie wartości chroni przed manowcami zła, strzeże przed błędem antropologicznym (błędnym myśleniem człowieka o sobie samym – nie wie kim jest, skąd pochodzi i dokąd zmierza – św. Jan Paweł II), rozwija kulturę i prowadzi na szczyty człowieczeństwa. Uwrażliwienie na te sprawy staje się sensem i celem książki.

W strukturze treści jest 11 rozdziałów ujętych w dwie części. Cztery pierwsze są przyporządkowane poetyckiemu wyrażeniu „Każdy z nas jest Odysem…”. Pokazują realia własnego życia i syntezę osobistych doświadczeń. Unaoczniają wartości, które są swoistymi drogowskazami godnego życia. Do tych pierwszoplanowych wartości należą: rodzina, ojczyzna, patriotyzm, służba, wiara, świadczenie prawdy w miłości etc. Wartości są siłą do pokonania koszmarów spowodowanych ludzkim bestialstwem, którego naocznym świadkiem i ofiarą był autor. Dlatego rozdział Pojednanie jest pięknym i wzruszającym świadectwem wieńczącym część traktującą o osobistych doświadczeniach i przeżyciach. Jest też wymowną konkluzją. Pokazując siłę kultury w konfrontacji z barbarzyństwem, stanowi wezwanie do strzeżenia odwiecznych wartości, co wymaga wzmocnienia potencjału edukacyjnego i odpowiedniego ukierunkowania. To ukierunkowanie musi być „w stronę aksjologii pedagogicznej i edukacji” – i to jest przedmiotem treści dalszych rozdziałów książki.

Aksjologiczne problemy przenikają edukację na każdym poziomie kształcenia. Dlatego autor koncentruje wysiłek na wzmocnieniu potencjału edukacyjnego, pokładając nadzieję w nauczycielach, którzy przecież zadecydują o szkole jutra.

Komplementarnym dopełnieniem całości jest unaocznienie wkładu twórcy polskiej szkoły edukacji jutra w rozwój edukacji i nauk o niej. Ten aspekt zawiera przedmowa, zestawienie publikacji, biogram, wykaz doktoratów, uwydatnienie udziału w pracach Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN i innych komitetach. Autorami tej części pracy są Jadwiga Uchyła-Znoski, Danuta Hyżak, Robert Sarnecki, Bogdan Szulc, Ewa Czaja i Bogdan Urbanek. Ich opracowania są niewątpliwie wyrazem uznania i wdzięczności za gigantyczny wkład prof. Kazimierza Denka we wzmocnienie polskiego potencjału edukacyjnego.

Trudnym do przecenienia atutem książki jest fakt, że stanowi ona osobiste wyznanie pedagoga, który w duszy ma zakorzeniony system wartości będący źródłem i siłą rozwoju człowieka. Jego świadectwo połączone z profesorskim autorytetem i mistrzowskim doświadczeniem pokazuje, że nowoczesność z perspektywiczną wizją rozwoju człowieka można budować tylko na wartościach. Zatem – tylko na wartościach można budować przyszłość i to musi uwzględniać edukacja jutra.

Jadwiga Michalczyk

Kazimierz DENEK, Edukacja Jutra. Drogowskazy – aksjologia – osobowość , Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec 2015.