Wyzwania nowoczesnej edukacji

„Szybko rozwijające się technologie i zmieniające się potrzeby współczesnego rynku pracy wymagają od dzisiejszej szkoły przygotowania studentów do kariery, do zawodów, które jeszcze nie istnieją, do technologii, które nie zostały wymyślone, do rozwiązywania problemów, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane ani sformułowane jako takie” – pisze autorka we wstępie książki. Przytacza prognozy futurologów, którzy zapowiadają, że współcześni młodzi ludzie muszą być przygotowani nawet do siedmiokrotnej zmiany zawodu w ciągu życia. Wobec tych wyzwań uczelnie powinny przede wszystkim przygotować studentów do nauki samodzielnej, wspieranej silną motywacją i chęcią ciągłego dokształcania się po zakończeniu edukacji systemowej.

Dostosowanie metod kształcenia do zmieniającego się świata to duży problem w wielu krajach. Współcześni studenci należą do tzw. generacji Y, nazywanej również milenialsami, cyfrowymi tubylcami lub pokoleniem Net. To nie wymysł teoretyków, że każda generacja ma odmienne doświadczenia, preferencje i style funkcjonowania, w tym uczenia się. Oczywiście nie należy tych podziałów traktować bezkrytycznie, ale można przedstawić pewne uogólnienia. Pokoleniu Y z jednej strony przypisuje się dobre wykształcenie, pewność siebie, kreatywność, znajomość nowoczesnych technologii, tolerancyjność, umiejętność pracy w grupie i szybkiego podejmowania decyzji, a z drugiej – wygórowane oczekiwania, nieuznawanie autorytetów, niecierpliwość, egocentryczność i skłonność do rywalizacji. Ma ono inne style uczenia się, potrzeby i oczekiwania niż studenci należący do poprzednich pokoleń. Młodzi ludzie z tej generacji zazwyczaj nie znają życia bez komputera, nie potrafią funkcjonować bez smartfonu czy Internetu – tam znajdują odpowiedzi na wszystkie pytania i tworzą nowe społeczności. Ci cyfrowi tubylcy całe swoje życie korzystali z różnych narzędzi ery cyfrowej. Ich rodzice i dziadkowie to cyfrowi imigranci, którzy przejęli większość wynalazków ery cyfrowej, ale nie były one dla nich dostępne od dzieciństwa. Zrozumienie różnic między pokoleniami ma duże znaczenie przy tworzeniu programów nauczania.

Możliwość wykorzystania nowych technologii zmienia role studentów i nauczycieli. Współcześni młodzi ludzie oczekują innych metod kształcenia, takich jak e-learning, który pozwala im swobodnie zaplanować swoją naukę. Daje wybór, czego, gdzie i kiedy się uczyć. Pozwala dostosować technologię do własnych potrzeb, określając indywidualne ustawienia programów czy nawet awatary, które bywają ważnym elementem charakteryzującym danego użytkownika. Według autorki książki możliwość decydowania sprawia, że studenci czują się wtedy pewniejsi siebie i osiągają lepsze wyniki w nauce.

Osoby z pokolenia Net biorą aktywny udział w projektach międzynarodowych, łączą się w sieciach badawczych i edukacyjnych. Chętnie korzystają z międzynarodowych kursów online, takich jak MOOC, który został opisany w książce.

Zadaniem nauczyciela jest teraz pomoc w zdobywaniu wiedzy, wsparcie, konsultowanie, a nie samo nauczanie i bezpośrednie nadzorowanie. Obecnie nauczyciel musi uaktualniać swoją wiedzę w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych i korzystania z nich w procesie nauczania. Niestety nie zawsze jest to możliwe. Nauczyciele nie są przygotowani do stosowania nowych technologii i mają małe możliwości poszerzania wiedzy na ten temat. W szkołach i na uczelniach wciąż brakuje dobrego sprzętu komputerowego, a czasem też dostępu do szybkiego Internetu.

Autorka przedstawiła niektóre wyniki badań prowadzonych w ramach projektu IRNet, który ma się przyczynić do wdrażania nowoczesnych metod nauczania z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Uczestniczy w nim dziesięć uniwersytetów z dziewięciu krajów. Projekt ma umożliwić wymianę doświadczeń między uczelniami i pozwolić na wprowadzenie skuteczniejszych w dzisiejszych czasach metod kształcenia.

Justyna Jakubczyk

Eugenia SMYRNOVA-TRYBULSKA, Technologie informacyjno-komunikacyjne i e-learning we współczesnej edukacji , Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2018, seria: Prace Naukowe UŚ w Katowicach.