Student w trzech częściach

Od początku swego istnienia universitas studiorum była wspólnotą nauczanych i nauczających. Wspólnotą, która służyć miała wielkim ideałom – kształceniu i wychowywaniu elit społecznych. Bywały jednak okresy w historii rozwoju uniwersytetu, w których ani czynniki zewnętrzne, ani wewnętrzne nie sprzyjały realizacji powierzonej misji. Student na współczesnym uniwersytecie to zbiór artykułów naukowych dotyczących współczesnego modelu uniwersytetu oraz miejsca, jakie zajmuje w nim student.

Książka podzielona została na trzy części, które tworzą pełny obraz współczesnego studenta. Część pierwsza analizuje funkcjonowanie akademii we współczesnym świecie: przypomina ideę universitas, porusza problem wolności, czyli zasady działania, bez której uniwersytet jako taki traci rację bytu, a także wartości prawdy w kontekście współczesnym i historycznym. Ten ostatni aspekt wydaje się szczególnie ważny, gdyż jak zauważa Dominika Skowrońska, prawda, jako misja uniwersytetu, zagubiła się pomiędzy współczesnymi gospodarczymi i społecznymi wobec niej wymaganiami. I chociaż na straży prawdy stoi jeszcze tradycja akademicka, to jednak dążenie do niej, jako główne powołanie uniwersytetu, pozostaje w sferze trudnych do osiągnięcia ideałów.

Część druga pracy opisuje studenta jako uczestnika procesu dydaktyczno-wychowawczego. W części tej przeczytamy m.in. wciągający artykuł o zmieniającej się w tradycji życia uniwersyteckiego roli studenta. Ważki temat porusza Barbara Ostafińska-Molik. Na podstawie poczynionych przez siebie uwag wysuwa twierdzenie, że w większości przypadków uczęszczanie młodych ludzi na uczelnię łączy się ze zjawiskiem, które należałoby określić „quasi-studiowaniem”, czyli pozytywnym zakończeniem studiów przy jak najmniejszym nakładzie sił.

W części trzeciej pojawiają się zagadnienia dotyczące aktywności kulturalnej i kulturotwórczej studentów. Współcześnie kultura studencka umożliwia rozwój osobisty i zawodowy. Jest także przestrzenią rozrywki oraz rozwoju zainteresowań i życia towarzyskiego. Wolnoczasowa aktywność studencka często pełni rolę ważniejszą niż nauka w szkole wyższej, gdyż ta druga bywa często traktowana instrumentalnie – podejmowana jedynie w celu zdobycia dyplomu. Tymczasem to, co najważniejsze dla rozwoju osobowego, dzieje się właśnie w różnego rodzaju organizacjach. Ważną częścią kultury studenckiej są juwenalia, czyli święto młodzieży uniwersyteckiej, które – jak zauważa Anna Niezgoda – z wewnątrzuczelnianego rytuału wyszło poza mury uniwersytetu, by z próby odnalezienia własnej tożsamości w warunkach trudnej sytuacji politycznej stać się świętem radości z dominującym wymiarem ludycznym. A ponieważ studencka codzienność to nie tylko nauka, lecz także kultura, rozrywka i naprędce zaspokajany głód – krakowskich studentów zainteresuje na pewno subiektywny przewodnik po owym mieście. Magdalena Kaleta i Magdalena Woźniak przedstawiają sprawdzone miejsca, w których można wypocząć, obcować z kulturą i mniej lub bardziej wybornie zjeść.

Książka daje pełny ogląd tematu studenta we współczesnym uniwersytecie. Jednak, jak możemy przeczytać we wstępie, na wiele pytań nie otrzymamy gotowych odpowiedzi. Sami musimy zastanowić się, jak adekwatny do zmieniającej się rzeczywistości i potrzeb studenta jest model współczesnego uniwersytetu. Poza oczywistymi adresatami po książkę powinni sięgnąć wszyscy zaangażowani w przygotowanie i wdrażanie reformy szkolnictwa wyższego.

Katarzyna Krzyżanowska

Student na współczesnym uniwersytecie. Ideały i codzienność , pod red. nauk. Doroty Pauluk, OFICYNA WYDAWNICZA „IMPULS”, Kraków 2010.