Realia nauczycielskiej misji

Pogłębiająca się konieczność specjalizacji w poszukiwaniach badawczych nie upoważnia do zaniechania pracy nad generowaniem rozległych syntez. Ich tworzenie jest zadaniem trudniejszym, gdyż wymaga nie tylko znawstwa szczegółów, ale też szerokiej wiedzy, a często i doświadczenia. Temu zadaniu sprostać potrafią mistrzowie, którzy widząc wady specjalizacji, starają się chronić percepcję przed redukcjonistycznym zdeformowaniem – tworzą dzieła holistyczne, dające całościowy ogląd problemu. Na takie dzieła szczególnie oczekujemy, bo wnoszą one ożywcze tchnienie do teorii i praktyki. Przykładem takiego dzieła jest książka Kazimierza Denka – wielostronne spojrzenie na edukację w kontekście misji zawodowej nauczyciela.

Treść książki skoncentrowana jest na żywotnych problemach współczesnej edukacji. Poszczególne rozdziały stanowią oddzielne, wcześniej już opublikowane dysertacje, ale ich wybór i zestawienie układa się w logiczny ciąg, dając obraz troski o współczesnego nauczyciela i jego doskonalenie, by jak najlepiej mógł wypełnić swą misję. Na tle ogólnych problemów edukacji nauczycieli w kontekście wyzwań XXI wieku i zjednoczonej Europy czytelnik wprowadzony zostaje w aspekty aksjologiczne, które chronią człowieka przed własną słabością i kształtują tożsamość nauczycieli i uczniów, co szczególnie staje się ważne teraz – w warunkach „płynnej nowoczesności”, stawiającej nauczycielom nowe wyzwania. Kontynuacją tych rozważań są kompetencje nauczycieli w kontekście „edukacji jutra”, walory krajoznawstwa w osiąganiu standardów nowoczesnej pedagogiki oraz trudne kwestie oceniania postępów w nauce.

Takie zestawienie problematyki daje szeroki kontekst unaoczniający miejsce i rolę nauczyciela w systemie społeczno-kulturowym, ale też szczegółowe rady pomagające w sterowaniu procesem stawania się nauczycielem. Dla refleksyjnych i twórczych osób jest to wydatne wspomożenie w poszukiwaniu dróg doskonalenia w sztuce pedagogicznej, w której „produkt finalny” powinien być kształtowany na miarę ideału. Ten ideał wyrasta z normatywnego fundamentu dziedzictwa kultury narodowej i kształtowany jest przy udziale czynników czwórmianu etycznego: być, mieć, chcieć, działać. Realizm codzienności w konfrontacji z ideałem wymaga edukacji interaktywnej, opartej na fundamencie wielostronnego kształcenia poprzez organizowanie wartościowych sytuacji dydaktycznych.

Nie bez znaczenia dla walorów książki jest fakt, że autor ma mistrzowski status i niezwykłą renomę, co uwydatniła Wanda Woronowicz w przemowie. Niezbitych argumentów na potwierdzenie tego dostarcza też Danuta Hyżak, zestawiając imponującą bibliografię prac autora z zakresu szkolnictwa wyższego. Nie jest to zatem zaprezentowanie wyidealizowanej sytuacji, stworzonej w gabinecie badawczym, ale przedstawienie realiów, z którymi nauczyciel musi się zmierzyć, by doświadczenie codzienności zbliżyć do ideału. Dążenie do ideału jest procesem nieustannego stawania się nauczycielem. W tym kontekście książka jest wielce pożyteczna dla adeptów przygotowujących się do pełnienia misji edukacyjnej, a także dla czynnych nauczycieli, pracujących na różnych szczeblach systemu edukacji.

Kwintesencja głosząca oczywistą prawdę, że: „od jakości uniwersyteckiego kształcenia dokształcania i doskonalenia zależy poziom edukacji, nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce” sygnalizuje, że książka jest szczególnie ważna dla nauczycieli akademickich. Żywotnie tkwią oni w systemie społecznego oddziaływania. Swoje zadania powinni wykonywać perfekcyjnie, jeśli chcą, by ich „trudny siew” wydał ożywcze owoce.

Jadwiga Michalczyk

Kazimierz Denek, Nauczyciel między ideałem a codziennością , WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGIKI i ADMINISTRACJI IM. MIESZKA I W POZNANIU, Poznań 2012.