Jak pisać strategie

Książka poświęcona jest problemom zarządzania publicznymi szkołami wyższymi w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem strategii rozwoju uczelni jako narzędzia zarządczego o wyjątkowej wadze. W Polsce wzrasta rola strategii jako narzędzia praktycznego działania i przedmiotu badań, zarówno na gruncie nauk o polityce publicznej, jak i nauk o zarządzaniu – np. w związku z działaniami uczelni podejmowanymi w obliczu pojawiających się zagrożeń.

Polskie uczelnie publiczne stanęły w ostatnich latach wobec nasilających się wyzwań i presji konkurencyjnych o charakterze krajowym i międzynarodowym. Zwiększenie dopuszczalnego okresu nieprzerwanego sprawowania funkcji przez rektora i dziekanów do 8 lat (w następstwie wprowadzenia kadencji 4–letnich) przyczyniło się do wydłużenia perspektywy planistycznej z punktu widzenia organów akademickich. Stanowiło to zachętę do poszukiwania w planie działań na rzecz pomnażania dorobku uczelni pożądanego narzędzia do osiągania jej sukcesu.

Tendencje te zostały dostrzeżone przez ustawodawcę. Znowelizowana w 2011 r. ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym nakłada na rektorów nowe obowiązki w procesie zarządzania uczelnią. Zgodnie z ustawą „rektor opracowuje i realizuje strategię rozwoju uczelni uchwalaną przez organ kolegialny uczelni wskazany w statucie, a uchwała ta może określić środki na wdrażanie tej strategii, w tym pochodzące z funduszy rozwoju uczelni”. Monografia doskonale wpisuje się zatem w główny nurt zmian w szkolnictwie wyższym w Polsce, wspierając merytorycznie nowe, obligatoryjne dla akademickich kadr kierowniczych zadania związane z opracowywaniem i wdrażaniem strategii rozwoju uczelni.

Układ książki jest przejrzysty i nie budzi zastrzeżeń. Jej atutem jest komunikatywność. Język, sposób ujęcia zagadnień, aplikacyjny charakter, podpowiedzi jak działać – wszystkie te elementy zachęcają czytelnika do lektury poszczególnych rozdziałów, przeprowadzających przez meandry zarządzania procesowego, z odwoływaniem się do procedur, często wstępnie postrzeganych jako obce kulturze uczelni. Jednak nawet nieufny początkowo czytelnik, angażując się coraz bardziej w lekturę, doświadcza satysfakcji zrozumienia sensu i korzyści z zaproponowanych rozwiązań.

Książka powstała w ramach projektu sfinansowanego ze środków MNiSW. Została opracowana przez prof. Cezarego Kochalskiego i grono współpracowników z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Jej zaletą jest charakter interdyscyplinarny. Wychodzi ona poza problematykę wąsko rozumianego zarządzania strategicznego, odnosząc się także do zagadnień o charakterze ekonomicznym, controllingu i analizy ekonomiczno–finansowej, rachunkowości i zarządzania zasobami, a także do organizacji procesu kształcenia.

Największą wartością monografii jest jej charakter praktycznego przewodnika dla strategów uczelnianych. Na podstawie przeprowadzonych badań autorzy zaproponowali bowiem opracowany przez siebie wzorzec projektowania i wdrażania strategii dla publicznych szkół wyższych. Odwołując się do metody BSC, w przejrzysty sposób przedstawili podstawowe pojęcia, w tym: koncepcję wizji i misji, rozumienie terminów obszary i cele strategiczne , kompozycję strategicznej karty wyników oraz złożone uwarunkowania procesu implementacji strategii. W załącznikach zaprezentowano konkretne przykłady strategii uczelnianych z poznańskiego ośrodka akademickiego.

Jerzy Woźnicki

Model projektowania i wdrażania strategii rozwoju w publicznych szkołach wyższych w Polsce , red. Cezary Kochalski, WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W POZNANIU, Poznań 2011.