Intymność na pokaz

Ich czyny budzą powszechne oburzenie i napawają wstrętem. Nazywani bywają potworami w ludzkiej skórze, których nikt nie chce spotkać na swojej drodze. Potrafią świetnie się maskować i manipulować otoczeniem, sprawiając wrażenie przyjacielskich i kochających. Swoje ofiary uwodzą, obiecując troskę i zrozumienie, by potem zmienić ich życie w niewyobrażalną traumę, stymulującą przymus powtarzania patologicznych zachowań przez kolejne pokolenia.

Pedofile, prowokacyjni bohaterowie współczesnych mediów, skazywani bez wyroku na społeczny ostracyzm. Jak działa ich umysł, skoro czynią niewyobrażalną krzywdę najbardziej bezbronnym? Na tak postawione pytanie nie znajdziemy odpowiedzi w sensacyjnej retoryce codziennych newsów. Są jednak ludzie, którym zależy na obiektywnym wyjaśnieniu tej bulwersującej rzeczywistości. Cosimo Schinaia, włoski psychiatra, który wraz z kilkuosobowym zespołem specjalistów badał przez kilka lat zjawisko pedofilii, postanowił właśnie się podzielić z czytelnikami naukowym wglądem w analizowaną tematykę, czyniąc osią rozważań wewnętrzny świat pedofila, weryfikowany przy użyciu psychoanalizy umożliwiającej, przez swoje unikalne eksplorowanie złożonych stanów psychicznych, podjęcie nieobarczonego przedwczesnym osądem dialogu z pacjentem przejawiającym określone zaburzenia. „Wierzę (…), że jest absolutnie konieczne, aby nie myśleć jedynie w kategoriach dystansowania i kary, lecz zaryzykować i wejść w obszar tak bardzo złożony, tak wystawiony na trudności w tworzeniu relacji, a czasem nawet na brak takiej możliwości, obszar tak dobitnie zapowiadający pojawienie się niepokojów identyfikacyjnych”.

Przybliżając odbiorcy opisywane zjawisko, Schinaia nie posługuje się wyłącznie językiem przynależnym psychoanalitykom czy psychiatrom, lecz poszerza horyzont rozważań, prezentując zjawisko pedofilii jako obecne w kontekście socjologicznym, historycznym oraz literackim, podkreślając tym samym potrzebę jego zrozumienia, mimo towarzyszących temu procesowi zrozumiałych trudności, dotykających także samych terapeutów, którzy rezygnują niekiedy z prowadzenia sesji pacjentów wykazujących skłonności pedofilne, nie mogąc poradzić sobie z własnym obrzydzeniem i gniewem odczuwanym w stosunku do badanych. Autor nie pozostawia odbiorcy z poczuciem uczestniczenia w zbiorowej chłoście, nie epatuje też niepotrzebnymi szczegółami. Po prostu oferuje pewien rodzaj obrazu, malując widok zaburzenia widzianego jako problem, który może zostać unaoczniony również przez kanalizujące niechciane uczucia mity, baśnie czy literaturę, dzięki czemu można w bezpieczny sposób przeżyć odrzucane w realnym świecie perwersyjne marzenia. Archetypiczni uwodziciele, a wśród nich rozkochujący młodego Ganimedesa Zeus i bałamucący dziewczynkę Humbert Humbert, umożliwiają niezagrożone prawdziwymi konsekwencjami dotknięcie wynaturzonego świata pedofila.

Analizując najczęściej występujące w obecnym świecie przyczyny istnienia zachowań pedofilnych, Schinaia wskazuje na wiele nakładających się na siebie czynników, z których najbardziej poruszają zarówno brak szacunku wobec dziecka, nierozpoznanie wartości specyficznego emocjonalnego kodu dziecięcego zachowania, obojętność rządząca relacjami społecznymi, przewrotny mechanizm reklamy poświęcającej dziecko dla bożka pieniądza, jak też rozluźnienie więzi społecznych i przesadne dbanie o zachowanie młodego wyglądu, zajmującego obecnie centralną pozycję w kulturze ciała.

Precyzyjnie i całościowo nakreślony portret pedofila uzmysławia odbiorcy prawdziwe zagrożenie, którego źródło stanowi coraz większe rozhamowanie (brak kontroli) intymnych relacji udostępnianych dziś za pośrednictwem internetu praktycznie wszystkim zainteresowanym, niebezpiecznie przesuwając perwersje w krąg sytuacji społecznie akceptowalnych. Tylko rzeczowe rozważania odsłaniające nawet najbardziej przerażającą prawdę mogą spowodować realną zmianę ponurej rzeczywistości.

Aneta Zawadzka

Cosimo SCHINAIA, Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila , przekład: Ilona Jurkiewicz-Buchała, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2016.