Filozofia życia profesora Denka

Filozofia życia jest niecodziennym darem dla wielbicieli prac profesora. Ukazała się w roku 80-lecia jego urodzin i 50-lecia pracy dydaktyczno-wychowawczej. Uwydatnia „obecność w życiu innych” – jak trafnie spostrzegli autorzy przedmowy. Jednak dominantą nie są wspomnienia, choć stanowią one osnowę treści, lecz problematyka krajoznawczo-turystyczna, która ma twórczy udział w kształtowaniu filozofii życia jubilata. Wszystko dzięki postrzeganiu krajoznawstwa i turystyki jako czynnika sprzyjającego wszechstronnemu rozwoju człowieka. Splata się przy tym osobiste doświadczenie w kształtowaniu siebie przez uczestnictwo w poznawaniu przyrody i kultury polskiej na turystycznych szlakach ze szlakami życiowymi wiodącymi od Krzemieńca nad Ikwą poprzez wojenne bezdroża do Ostrowca Świętokrzyskiego nad Kamienną, gdzie w sierocińcu, pod opieką sióstr franciszkanek Rodziny Maryi, można było ukoić rany przeszłości i twórczo wyznaczyć swój życiowy szlak. Dojrzalsze przygotowanie ku temu nastąpiło w Tczewie nad Wisłą, gdzie w Zespole Szkół Ekonomicznych, pod okiem mądrej wychowawczyni Olimpii Swianiewicz, autor ocalił swą duszę przed widmem materializmu i zafascynował się pięknem kraju ojczystego. Po znalezieniu w 1953 r. trwałego przystanku w Poznaniu bogactwem swym promieniuje na naukę i szkolnictwo, czego jesteśmy naocznymi świadkami.

Wytrawny znawca praktyki i teorii krajoznawczej w powiązaniu z najwyższej rangi profesją pedagogiczną uczy, jak być człowiekiem, dając świadectwo związku aktywności krajoznawczo-turystycznej z kształtowaniem własnej tożsamości. Retrospektywne spojrzenie z dystansu 64 lat tej aktywności urasta do rangi empirycznego dowodu dokumentującego, jak filozofia życia ukierunkowana na wartości, które nasycają działania humanistyczną treścią, wszechstronnie rozwija człowieka. To właśnie ta aktywność uczy „czerpania radości życia z błękitu nieba, uśmiechu słońca, zieloności łąk pełnych kwiatów, lasu, szumu wiatru w gałęziach jego drzew, falujących łanów zbóż oraz marzeń”. Słowa te nie są wyrazem liryzmu czy sentymentalizmu, ale afirmują potrzebę duchowego pokarmu, który zaleźć można na turystycznym szlaku. Mimo wzrostu zapotrzebowania na wyspecjalizowane i nowoczesne techniki informacyjno-telekomunikacyjne, potrzebna jest też humanizacja życia. Szansa tej humanizacji tkwi w krajoznawstwie i turystyce. Łatwiej też w terenie odkryć to, co jest podstawą naszej egzystencji. Rzeczywistość wirtualna jest interesująca, ale niewystarczająca.

Czytelnik znajdzie w książce głęboką podbudowę dotyczącą istoty krajoznawstwa i turystyki, a także wskazówki praktyczne dotyczące form i struktur organizacyjnych. Dużo jest odniesień do doświadczeń autora. Znaleźć można niecodzienną wędrówkę „z plecakiem po górach domowych Stanisława Vincenza”. Autor nie pomija animatorów krajoznawstwa i turystyki, zarówno znanych, jak i szukających dróg edukacji we współczesnej rzeczywistości – wszak krajoznawstwo jest nieodłączną częścią „edukacji jutra”. Rozdział wieńczący dzieło jest swoistym apelem „o pełniejsze wykorzystanie walorów krajoznawstwa w wychowaniu dzieci i młodzieży”. Intelektualną pomoc w urzeczywistnieniu tego apelu stanowi bibliografia prac poświęconych krajoznawstwu i turystyce, które wyszły spod pióra prof. Denka w latach 1959-2011. Jej rozległość budzi podziw, ale treść wyzwala wdzięczność za bogactwo wartości prac tworzonych intelektem, sercem – całym sobą.

Jadwiga Michalczyk

Kazimierz Denek, Filozofia życia , WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGIKI I ADMINISTRACJI IM. MIESZKA I W POZNANIU, Poznań 2012.