Ekonomia, głupcze!

Kiedy w ostatnim czasie naszym krajem wstrząsnęły informacje, że tysiące osób zostało poszkodowanych i straciło wiele milionów swoich oszczędności, zarówno ekonomiści, jak i dziennikarze zaczęli zastanawiać się nad przyczynami beztroskiego lokowania pieniędzy, często stanowiących dorobek całego życia. Afera ze sztabkami złota, które miały zamienić zwykłego Kowalskiego w króla Midasa, w całej okazałości obnażyła ogromną niewiedzę społeczeństwa dotyczącą sfery finansów. Specjaliści zaczęli postulować potrzebę wdrożenia procesu kształcenia obywateli, poczynając od poziomu gimnazjum. Problemem stał się jednak sposób przekazania wiedzy, która do łatwych nie należy.

Wraz z pojawieniem się na rynku Mikroekonomii w komiksie okazało się, że to, co dotychczas dla przeciętnego człowieka było trudne i nie do zrozumienia, może stać się czytelne i przejrzyste. Do dzieła przystąpił dr Yoram Bauman, zwany jedynym na świecie ekonomistą – kabareciarzem, a wsparł go znany rysownik Grady Klein. Powstał komiks, czyli gatunek kojarzący się raczej z przygodą czy fantastyką, tym razem jednak prezentujący zagadnienia dotyczące ekonomii.

Do tej pory wszystko, co związane z wspomnianą dziedziną zamykało się w opasłych tomach pełnych skomplikowanych definicji i wielostronicowych obliczeń. Bauman dostarczył czytelnikowi kompendium podstawowych zagadnień ekonomicznych, ale w sposób przewrotny i żartobliwy. Poważne tezy ilustrowane są zabawnymi obrazkami. Czarno-białe rysunki wyjaśniają główne pojęcia tej potrzebnej na co dzień sfery nauki. Na kartach książki nie występują kojarzeni potocznie z nudnym opowiadaniem o budżecie poważni ekonomiści w eleganckich garniturach, ale pocieszne postacie pomagające wizualizować prezentowane treści. Dzięki takim zabiegom zrozumiemy, co to jest optimum w sensie Pareto, dowiemy się dlaczego należy płacić podatki i jak się je ustala, dostrzeżemy istotę analizy marginalnej, zaznajomimy się z prawem popytu i podaży oraz nabędziemy umiejętności wyliczania, ile zarobimy na swoich lokatach. Pośmiejemy się również z egzotycznie brzmiących, ale jak najbardziej prawdziwych tez, jak: tragedia wspólnego pastwiska, niewidzialna ręka rynku, koszty utopione czy paradoks oszczędzania.

Z tej nietypowej publikacji wychylają się do nas nietuzinkowe postacie ekonomistów uhonorowanych Nagrodą Nobla za swoje wybitne osiągnięcia. Dr Bauman zapozna nas m.in. z Jamesem Tobinem i jego teorią dywersyfikacji, jakże przydatną w kontekście utraconych pieniędzy ulokowanych tylko w jednym źródle, zawrzemy znajomość z Georgem Akerlofem i jego teorią selekcji negatywnej, zbliżymy się do teorii gier Johna Nasha i poznamy wielu innych naukowców, którzy wnieśli ogromny wkład w dziedzinę ekonomii.

Bauman i Klein, wypełniając lukę na rynku wydawniczym, na którym trudno byłoby znaleźć opis skomplikowanych zagadnień eksponowanych w tak przystępny sposób, egzemplifikują tym samym tezę źródła przewagi konkurencyjnej. Ich niekwestionowana supremacja przejawia się w sposobie objaśniania, oferującym wiedzę dla każdego, zarówno dla znawców ekonomii, jak i dla dyletantów, którzy jednak muszą uwzględniać ją w życiu, choćby planując miesięczne wydatki czy lokując oszczędności. Lepiej, by wiedzieli, jak działa niewidzialna ręka rynku.

Aneta Zawadzka

Grady Klein, dr Yoram Bauman, Mikroekonomia w komiksie. Wprowadzenie do ekonomii: Tom 1, tłum. Łukasz Krawczyk, WYDAWNICTWO EXPLANATOR, Poznań 2012.