Co z tą karierą?

Książka pod redakcją Stanisława Waltosia i Andrzeja Rozmusa to jedna z pierwszych publikacji uwzględniających nowelizację przepisów kariery naukowej w Polsce. Autorzy prezentują zagadnienia związane z rozwojem naukowców, nowelizacją prawa o szkolnictwie wyższym, bariery utrudniające karierę naukową w Polsce, warunki społeczne i ekonomiczne, a także przedsiębiorczość.

We wstępie prof. Jerzy Woźnicki wspomina zespoły, które zajmowały się omawianą tematyką w przeszłości i wymienia odpowiednie dokumenty. Na koniec stwierdza, cytując wnioski jednego z zespołów, że „jednym z czynników hamujących rozwój polskiej nauki i obniżenie jakości dydaktyki stała się wieloetatowość oraz znaczne obciążenia pensum dla doktorantów i młodych naukowców”.

Prof. S. Waltoś prezentuje modele kariery naukowej na świecie, by na ich tle pokazać współczesne problemy awansu naukowego. Jedną z zasadniczych bolączek polskiej nauki jest tzw. chów wsobny, polegający na braku mobilności pracowników oraz przebywaniu w swoim środowisku akademickim od początku do końca kariery. Drugim mocno wyeksponowanym wątkiem jest rzetelność recenzji. Niestety, nadal plagą w Polsce są recenzje grzecznościowe. Modelom kariery naukowej poświęcona jest również kolejna część, lecz w powiązaniu z rynkiem pracy dla naukowców. Autorzy podkreślają, że jedną z barier braku współpracy nauki i biznesu jest niska innowacyjność polskiej gospodarki, a także brak rozwiązań systemowych sprzyjających transferowi wiedzy.

W książce znajdziemy również usystematyzowaną wiedzę w zakresie komunikatów dotyczących procesu bolońskiego, zasad salzburskich, raportu Europa 2020 itp., jak również statystyki dotyczące struktury zatrudnienia w szkołach wyższych, wynagrodzenia pracowników naukowych, a także wyniki badań dotyczące prestiżu zawodu naukowca.

Od strony prawnej dr Andrzej Kiebała w dość krytyczny sposób przedstawia zmienioną procedurę uzyskiwania kolejnych stopni naukowych i tytułu naukowego, a Arkadiusz Bazylko porusza kwestie uznawalności wykształcenia i umów bilateralnych, nostryfikacji świadectw, podkreślając liberalizację prawa.

W ostatniej części książki dr A. Rozmus próbuje usystematyzować zbiór Wybranych mierników potencjału polskiej nauki . W licznych zestawieniach prezentuje wyniki analiz dotyczących nakładów na działalność B+R, rankingów dorobku naukowego, by zaproponować wybrane wskaźniki potencjału polskiej nauki na tle średniej UE-27 na jednym, zbiorczym wykresie.

„Talent jest bogactwem narodowym Polski, ale nie umiemy rozwijać talentów” – powiedział prof. T. Kaczorek. Przed nami jeszcze wiele pracy nad zmianą systemu i modelu uczelni na taki, który będzie wyszukiwał i wspierał najzdolniejszych już na samym początku ich rozwoju. Dlatego dobrze, że powstają takie publikacje – mimo drobnych błędów zarówno o charakterze technicznym, jak i merytorycznym (częstokroć stopień naukowy „doktor” był nazywany tytułem, a ważniejsza od liczby patentów zgłoszonych wydaje się być liczba tych wdrożonych patentów) – gdyż przyczyniają się one do debaty nad rozwojem ścieżek kariery naukowej.

Kinga Kurowska

Kariera naukowa w Polsce. Warunki prawne, społeczne i ekonomiczne, pod red. Stanisława Waltosia oraz Andrzeja Rozmusa, WYDAWNICTWO WOLTERS KLUWER POLSKA, Warszawa 2012.