Adaś Miauczyński w biznesie

Celem projektu Akademik – młody przedsiębiorca było „zwiększenie wiedzy o wspólnych celach biznesu i akademii, odnalezienie i rozwinięcie wątków współpracy pomiędzy środowiskiem akademickim a gospodarką, ożywienie wyobraźni absolwentów wyższych uczelni w zakresie przedsiębiorczości, a także wspieranie ich w zakładaniu własnych firm”. Na książkę składają się eseje uczonych z różnych uczelni: Janusza Janeczka (UŚ), Piotra Beringa (UAM), Piotra Wilczka (UW), Przemysława Wiszewskiego (UWr) i Zbigniewa Kadłubka (UŚ). Skupiają się one na opisaniu zagadnienia kondycji uniwersytetu we współczesnym świecie. Autorzy zastanawiają się przede wszystkim, jaki jest dzisiejszy uniwersytet i dlaczego ze świątyni wiedzy przemienił się w „fabrykę magistrów”? Jak sprawić, by studenci kończący kierunki humanistyczne nie zasilali list bezrobotnych? Dlaczego uniwersytety zachodnie, np. w USA, o lata świetlne wyprzedzają nasze rodzime ośrodki akademickie?

Autorzy książki przyszłość uniwersytetu upatrują w kształceniu inter-, a nawet transdyscyplinarnym. Zdaniem jednego z autorów edukacja humanistyczna, której efektem jest „produkowanie” magistrów wąskich specjalizacji, mogłaby zostać wzbogacona chociażby o podstawy przedsiębiorczości. Taki zabieg interdyscyplinarny pozwoliłby humanistom nie tylko poszerzyć swoje umiejętności, ale sprawić, że nie byliby tak bezradni wobec rzeczywistości ekonomicznej. Nie trzeba jednak koniecznie wprowadzać studentowi polonistyki zajęć z rachunkowości, by zwiększyć jego szanse na rynku pracy. Naukowcy proponują także inne ścieżki rozwoju dla humanistów, ukazują miejsca wspólne, gdzie gospodarka może się łączyć z wiedzą humanistyczną, np. absolwent obcojęzycznej filologii równie dobrze może zostać doradcą wielkiego koncernu, który wkracza na obce dla siebie, nie tylko językowo, ale i kulturowo, nowe rynki zbytu.

Dlaczego jednak humaniści tak często pojawiają się w tej publikacji jako przykład studentów, którzy otrzymują wykształcenie całkowicie nieadekwatne do potrzeb rynku i wymagające właśnie tytułowej innowacji, zmian w systemie oświaty? Być może dlatego, że jak czytamy we wstępie: „Jeśli można było zauważyć podczas prac w ramach projektu, że dokonuje się jakaś przemiana w myśleniu o szansach własnej przedsiębiorczości wśród studentów i młodszych pracowników naukowych kierunków politechnicznych bądź ekonomicznych, to trudno niezwykle byłoby wskazać na jakikolwiek ruch wśród humanistów (…). Tam też najmniejsze zainteresowanie, najmniejsza odwaga do przedsięwzięć”. Jednocześnie niemal każdy autor wskazuje na humanistów, jako ludzi bardzo komunikatywnych, twórczo myślących, szybko przyswajających wiedzę i łatwo adaptujących się do nowych warunków pracy, więc potencjalnie dzięki tym „narzędziom” idealnych kandydatów do pracy w różnych sektorach gospodarki.

Przyznam, że tytuł i podtytuł książki utemperowały moją czytelniczą pasję. Okazało się jednak, że mnogość zagadnień i problemów do dyskusji jest w tej niewielkiej publikacji naprawdę spora. I chociaż odnosiłem czasem wrażenie, że autorzy pisząc o humanistach mieli chyba w pamięci postać Adasia Miauczyńskiego, to zgadzam się z wieloma ich spostrzeżeniami i bez wątpienia polecałbym tę książkę wszystkim studentom i wykładowcom kierunków nie tylko humanistycznych, bo pobudza ona do naukowej i osobistej refleksji.

Jacek Hnidiuk

Universitas nova. Innowacyjny uniwersytet. Monografia towarzysząca projektowi „Akademik – młody przedsiębiorca. Bo wiedza to największy kapitał”, red. Zbigniew Kadłubek, para, towarzystwo przyjaciół uniwersytetu śląskiego w katowicach, Katowice 2010.