Ustawa
z dnia ........ 1999 r.
o zmianie niektórych przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym
Art.1
W ustawie z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 65, poz. 385 z późniejszymi zmianami) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 4 ustępy 2, 3 i 4 otrzymują brzmienie:
"2. W uczelni mogą być prowadzone:
| 1) jednolite studia magisterskie, | |
| 2) studia licencjackie (wyższe studia zawodowe), | |
| 3) studia licencjackie i studia magisterskie o tym samym kierunku (studia dwustopniowe), | |
| 4) uzupełniające studia magisterskie, | |
| 5) studia doktoranckie. |
3. Podstawowym systemem studiów są stacjonarne studia dzienne albo wieczorowe. Uczelnia może ponadto świadczyć usługi edukacyjne w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych.
4. Uczelnia ma prawo nadawania absolwentom tytułów zawodowych licencjata, inżyniera, magistra, lekarza, magistra inżyniera bądź innych tytułów zawodowych określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 149 ust. 2.";
2) art. 7 otrzymuje brzmienie:
"Art. 7. 1. Uczelnie są autonomiczne w zakresie nauczania, badań naukowych i określania wewnętrznej organizacji.
2. Organy władzy publicznej mogą podejmować decyzje dotyczące działalności uczelni w zakresie nauczania, badań naukowych i określania wewnętrznej organizacji tylko w wypadkach przewidzianych w ustawach.
3. Nadzór nad celowością gospodarki finansowej uczelni państwowych sprawuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.";
3) w art. 10 w ust. 2 skreśla się wyrazy: "oraz naczelny lub centralny organ administracji rządowej sprawujący nad nią nadzór, zwany dalej właściwym ministrem";
4) w art. 23:
|
a) w ust. 1 pkt. 2 otrzymuje brzmienie: "2) budżetów jednostek samorządu terytorialnego" |
|
|
b) w ust. 2 punkt 2 otrzymuje brzmienie: "2) opłat za zajęcia dydaktyczne i inne usługi edukacyjne, które w wypadku uczelni państwowych pobierane są zgodnie z art. 23a."; |
5) dodaje się nowy art. 23a w brzmieniu:
"Art. 23a. 1. Uczelnia państwowa może wprowadzić odpłatność za świadczenie niektórych usług edukacyjnych.2. Odpłatność nie może być wprowadzona za zajęcia dydaktyczne objęte planem i programem studiów prowadzonych w systemie studiów stacjonarnych (dziennych lub wieczorowych), chyba że zajęcia te są powtarzane z powodu niezadowalających wyników w nauce.
3. Odpłatność może być wprowadzona za zajęcia dydaktyczne objęte planem i programem studiów prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych, a także za kształcenie na studiach podyplomowych lub kursach specjalnych.
4. Uczelnia ustalając wysokość opłat pobieranych za usługi edukacyjne opiera się na rachunku udokumentowanych kosztów świadczenia danych usług edukacyjnych.
5. Liczba studentów, od których pobierane są opłaty za zajęcia dydaktyczne objęte planem studiów prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych nie może stanowić więcej niż 1/3 ogółu studentów kształconych w uczelni na studiach licencjackich i magisterskich.";
6) art. 30 otrzymuje brzmienie:
"Art. 30. 1. Zasady gospodarki finansowej uczelni oraz zasady i tryb uzyskiwania przez uczelnię państwową wpływów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt. 3, ust. 2 oraz w art. 23a, określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się w szczególności:
| 1) warunki i sposób gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego, | |
| 2) warunki i sposób gospodarowania środkami pochodzącymi ze źródeł, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt. 3, ust. 2 oraz art. 23a, | |
| 3) zasady finansowania działalności dydaktycznej, działalności badawczej oraz innych rodzajów działalności, | |
| 4) zasady finansowania pomocy materialnej na rzecz studentów, | |
| 5) rodzaje funduszy uczelni oraz zasady ich tworzenia i gospodarowania nimi, | |
| 6) zakres stosowania przepisów ustawy o finansach publicznych w odniesieniu do gospodarki finansowej uczelni, | |
| 7) sposób i tryb opracowywania sprawozdań uczelni z wykonania planu rzeczowo-finansowego uczelni, | |
| 8) formy kontroli i nadzoru nad gospodarką finansową uczelni sprawowanego przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego."; |
7) w art. 31 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
"2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w ciągu dwóch miesięcy wnosi do sądu administracyjnego wniosek o uchylenie uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni sprzecznej z przepisami ustawowymi lub statutem uczelni. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, wnosząc do sądu administracyjnego wniosek o uchylenie uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może zawiesić wykonanie zaskarżonej uchwały lub decyzji.
3. Uprawnienia w zakresie nadzoru w stosunku do wyższych szkół wojskowych minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego wykonuje w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, a w stosunku do wyższych szkół medycznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia.";
8) w art. 34:
| a) w ust. 1 skreśla się wyrazy "oraz właściwemu ministrowi", | |
| b) w ust. 2 skreśla się wyrazy "oraz właściwego ministra"; |
10) w art. 40 ust. 1 wyrazy "Minister Edukacji Narodowej i inni ministrowie nadzorujący uczelnie mogą" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może";
11) w art. 42:
| a) w ust. 1 wyrazy "Rada Główna na wniosek Ministra Edukacji Narodowej lub z własnej inicjatywy:" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, za zgodą lub na wniosek Rady Głównej, w drodze rozporządzenia określa kryteria przyznawania uczelniom uprawnień do prowadzenia studiów wyższych, a w szczególności:" | |||||
| b) dodaje się nowy pkt 4 w brzmieniu: "4) określa warunki tworzenia i prowadzenia na danym kierunku dwustopniowych studiów: licencjackich i magisterskich.", |
|||||
| c) dodaje się ust. 2a w brzmieniu: "2a. Rada Główna:
|
|||||
| d) w ust. 3 skreśla się wyrazy "współdziała z właściwymi ministrami oraz", | |||||
| e) skreśla się ust. 4. |
12) dodaje się nowe art. 42a i art. 42b w brzmieniu:
"Art. 42a.
1. Rada Główna przedstawia ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego opinię w sprawach, o których mowa w art. 42 ust. 2a pkt. 1 oraz wnioski wynikające z oceny, o której mowa w art. 42 ust. 2a pkt. 2.
2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego podejmuje decyzję w sprawie:
| 1) przyznania uczelni uprawnień do prowadzenia studiów wyższych, | |
| 2) zawieszenia bądź cofnięcia uprawnień, o których mowa w pkt. 1. |
3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego przyznaje uprawnienia, o których mowa w ust. 2 pkt. 1, na czas określony lub nieokreślony. Uprawnienia dla nowej uczelni wydaje się na czas określony.
4. Warunkiem przyznania uprawnień, o których mowa w ust. 2 pkt. 1, jest uzyskanie pozytywnej opinii Rady Głównej.
5. Zezwolenie na prowadzenie studiów wyższych ulega zawieszeniu z mocy prawa od dnia, w którym uczelnia, lub jej jednostka organizacyjna, przestała spełniać warunki do prowadzenia studiów wyższych lub prowadzenia określonego kierunku studiów.
6. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego stwierdza zawieszenie uprawnień do prowadzenia studiów wyższych na określonym kierunku studiów oraz określa termin, w którym uczelnia zobowiązana jest spełnić warunki do przywrócenia zawieszonych uprawnień. W okresie zawieszenia uprawnień uczelnia wstrzymuje rekrutację studentów na dany kierunek studiów.
Art. 42b. Zawieszenie uprawnień do prowadzenia studiów wyższych następuje na okres do trzech lat. Ponowne nadanie uprawnienia po jego pozbawieniu, przywrócenie zawieszonego uprawnienia przed upływem określonego czasu lub uchylenie ograniczenia uprawnienia następuje na zasadach i w trybie obowiązujących przy nadawaniu uprawnienia.";
13) w art. 63 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Rektor, prorektor, dziekan lub prodziekan może być ponownie wybrany na tę samą funkcję na kolejno następujące po sobie kadencje, chyba że statut uczelni stanowi inaczej";
14) w art. 64 w ust. 5 wyrazy "filię lub wydział, jako zamiejscowe jednostki organizacyjne" zastępuje się wyrazami "filię, wydział lub inne zamiejscowe jednostki organizacyjne";
15) dodaje się nowy art. 64a w brzmieniu:
"Art. 64a. Uczelnie w celu wspólnego wykonywania zadań określonych w art. 3 ust. 2 mogą tworzyć regionalne konsorcjum. Organizację i zakres działania regionalnego konsorcjum uczelni określa jego statut zatwierdzony przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.";
16) dodaje się nowy art. 76a w brzmieniu:
"Art. 76a. Przepisy dotyczące pracowników naukowo-dydaktycznych wymienionych w art. 74 ust. 2 pkt. 1 lit. c stosuje się odpowiednio do osób odbywających stacjonarne studia doktoranckie."
17) Dodaje się art. 142a i art. 142b w brzmieniu:
"Art. 142a.
1. Organizację i tok studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studenta określa regulamin studiów.
2. Studia w uczelni są prowadzone według planów studiów i programów nauczania. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może, na wniosek uczelni, zaopiniowany przez Radę Główną, wyrazić zgodę na prowadzenie studiów według planu i programu studiów obejmującego kilka kierunków studiów oraz wydawania odpowiednich dyplomów ukończenia tych studiów.
3. Plany studiów i programy nauczania ustanawia się z uwzględnieniem wymagań określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, o którym mowa w art. 42 ust. 1.
Art. 142b.
1. Studia licencjackie trwają co najmniej trzy lata. Studia inżynierskie trwają co najmniej trzy i pół roku.
2. Studia magisterskie trwają co najmniej cztery lata, a dla osób posiadających tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera co najmniej półtora roku.";
18) w art. 143 skreśla się ust. 1.
19) w art. 149:
| a) w ust. 2 wyrazy "Minister Edukacji Narodowej, w porozumieniu z innymi właściwymi ministrami" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w drodze rozporządzenia", | |
| b) dodaje się ustępy 4 i 5 w brzmieniu: "4. Dyplom uzyskany w wyniku przestępstwa, na podstawie fałszywych dowodów albo z naruszeniem praw autorskich osób trzecich jest nieważny. 5. Nieważność dyplomu stwierdza rektor uczelni. Do postępowania co do stwierdzenia przyczyn nieważności oraz rozstrzygnięcia istoty sprawy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.". |
Art. 2
1. Zasada, wedle której liczba studentów, od których pobierane są opłaty za zajęcia dydaktyczne objęte planem studiów prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych, nie może stanowić więcej niż 1/3 ogółu studentów uczelni, kształconych na studiach licencjackich i magisterskich, obowiązuje od 1 października 2002 r.
2. Liczba studentów, od których pobierane są opłaty za zajęcia dydaktyczne objęte planem studiów prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych, od 1 października 2000 r. nie może stanowić więcej niż 1/2 ogółu studentów uczelni, kształconych na studiach licencjackich i magisterskich, a od 1 października 2001 r. nie może stanowić więcej niż 2/5 ogółu studentów uczelni, kształconych na studiach licencjackich i magisterskich.
Art. 3
Ilekroć w ustawie o szkolnictwie wyższym i w ustawie o wyższych szkołach zawodowych oraz w innych ustawach mowa jest o Ministrze Edukacji Narodowej albo o właściwym ministrze lub organie administracji państwowej, sprawującym nadzór nad uczelnią, należy przez to rozumieć ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.
Art. 4
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu art. 23a, który wchodzi w życie z dniem 1 października 2000 r.
UZASADNIENIE
Prace prowadzone w Ministerstwie Edukacji Narodowej nad przygotowaniem nowej ustawy o szkolnictwie wyższym przedłużają się. Tymczasem już 17 października br. upłynął okres dwóch lat od wejścia w życie Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. Zachodzi zatem pilna konieczność nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym niezbędnej do stosowania postanowień nowej Konstytucji, a w szczególności art. 70 ust. 2 i art. 92. Jednocześnie postanowienia ustawy o szkolnictwie wyższym powinny być dostosowane do zasad przyjętych w ustawie o działach administracji rządowej oraz ustawie o finansach publicznych.
W przedkładanym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym zawarte zostały również propozycje nowych sformułowań przepisów, których konieczność uchwalenia wynika z potrzeb praktyki, jak uregulowanie kwestii prowadzenia studiów dwustopniowych (licencjackich i magisterskich), statusu doktorantów, prowadzenia wielokierunkowych studiów międzywydziałowych czy oceny poziomu kształcenia na studiach wyższych przez coraz to liczniejsze nowe szkoły wyższe i w związku z tym rysująca się potrzeba ustawowego uregulowania zasad i procedury tzw. akredytacji szkół wyższych.
Podstawowym problemem jest kwestia uregulowania zgodnego z Konstytucją zakresu pobierania przez uczelnie państwowe opłat za świadczenie niektórych usług edukacyjnych na zasadzie wyjątku od konstytucyjnej zasady bezpłatności nauki w szkołach publicznych.
We wnoszonym projekcie ustawy proponuje się, aby uznać, że podstawowym systemem studiów są stacjonarne studia dzienne albo wieczorowe. Studia prowadzone w tym systemie - jako podstawowym - muszą być bezpłatne, to jest finansowane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych jest finansowanie nauki w publicznych szkołach wyższych.
Dopuszczalna jest natomiast odpłatność za świadczenie niektórych usług edukacyjnych, którymi w rozumieniu projektodawców ustawy mogłaby być nauka na studiach prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych, a także byłoby to kształcenie na studiach podyplomowych bądź na studiach albo kursach specjalnych.
Odpłatne świadczenie usług edukacyjnych musi mieć charakter odstępstwa od ogólnej konstytucyjnej zasady bezpłatności nauki w publicznych (państwowych) szkołach wyższych. W celu utrzymania tego wyjątkowego charakteru studiów odpłatnych proponuje się w dodawanym art. 23a ustawy o szkolnictwie wyższym ustalenie właściwej proporcji między bezpłatnie i odpłatnie świadczonymi usługami edukacyjnymi. Dlatego proponuje się wprowadzić zasadę ustawową, że liczba studentów, od których pobierane będą opłaty za zajęcia dydaktyczne objęte planem studiów prowadzonych w systemie studiów zaocznych lub eksternistycznych nie mogłaby przekraczać 1/3 ogółu studentów w danej uczelni, kształconych na studiach licencjackich i magisterskich. Zdając sobie sprawę z faktu, że natychmiastowe wprowadzenie w życie takich proporcji między świadczonymi usługami edukacyjnymi bezpłatnie i odpłatnie mogłoby doprowadzić do zapaści finansowej wielu państwowych szkół wyższych, proponuje się stopniowe dochodzenie w okresie do 1 października 2002 r. do tak ustalonej proporcji.
Stosownie do wymagań nowej Konstytucji (art. 70 ust. 5) należy ustawowo określić zakres autonomii szkół wyższych i jej gwarancje. W projekcie ustawy proponuje się w związku z tym nowe brzmienie art. 7 ustawy o szkolnictwie wyższym. Uczelnie wyższe powinny korzystać z szerokiej autonomii w dziedzinie:
| 1) nauczania, czyli tworzenia planów studiów i programów nauczania, | |
| 2) badań naukowych, | |
| 3) określania swojej wewnętrznej organizacji. |
Organy władzy publicznej, a zwłaszcza organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego mogą wydawać normatywne akty wykonawcze i podejmować decyzje administracyjne w dziedzinach objętych autonomią uczelni tylko w wypadkach przewidzianych w ustawach. Nadzór w tym zakresie oparty powinien być wyłącznie na zasadzie legalizmu, a gwarancją poszanowania autonomii szkół wyższych powinna tu być rozstrzygająca rola sądów.
Dlatego proponuje się nowe brzmienie ustępu 2 w art. 31 ustawy o szkolnictwie wyższym. Uchylenie uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni sprzecznej z przepisami ustawowymi lub statutem uczelni należałoby zatem do kompetencji sądu administracyjnego. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach, wnosząc do sądu administracyjnego wniosek o uchylenie uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni, miałby prawo zawiesić wykonanie zaskarżonej uchwały lub decyzji.
Nie odnosiłoby się to jednak do nadzoru sprawowanego przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego nad działalnością finansową uczelni. Nadzór nad gospodarką finansową uczelni państwowych powinien być sprawowany w oparciu o kryterium celowości i przy wykorzystaniu instrumentów prawnych i administracyjnych właściwych dla gospodarki finansami publicznymi - lecz przy uwzględnieniu specyfiki szkolnictwa wyższego.
Proponuje się też umocnienie pozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, który byłby w łonie Rady Ministrów jedynym członkiem rządu w całej rozciągłości odpowiadającym za całokształt szkolnictwa wyższego (art. 3 projektu ustawy). Tylko w stosunku do wyższych szkół wojskowych oraz w stosunku do wyższych szkół medycznych uprawnienia w zakresie nadzoru wykonywałby odpowiednio w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej i z ministrem właściwym do spraw zdrowia.
Wnioskodawcy są też za utrzymaniem nadal w mocy dotychczasowego ustępu 4 w art. 31 obowiązującej ustawy, w myśl którego to przepisu państwowe wyższe szkoły teologiczne lub wydziały teologiczne w innych uczelniach państwowych podlegają również nadzorowi władz właściwych kościołów lub innych związków wyznaniowych.
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. w art. 92 przewiduje, że rozporządzenie jest jedynym normatywnym aktem wykonawczym powszechnie obowiązującym i może być wydawane tylko przez organy wskazane w Konstytucji. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego nie jest takim organem, który może wydawać rozporządzenia, a jednocześnie uchwały Rady Głównej nie mogą być powszechnie obowiązującym normatywnym aktem wykonawczym do ustawy.
Dlatego proponuje się nowe brzmienie ustępu 1 w art. 42 ustawy o szkolnictwie wyższym. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego upoważniony byłby do wydawania rozporządzenia określającego kryteria przyznawania uczelniom uprawnień do prowadzenia studiów wyższych, a rozporządzenie wydawałby on za zgodą lub na wniosek Rady Głównej.
Konstytucja wymaga, aby upoważnienie do wydania rozporządzenia zawierało również wytyczne dotyczące treści tego normatywnego aktu wykonawczego. I dlatego proponuje się dodanie w art. 30 ustawy o szkolnictwie wyższym ustępu 2, który zawiera właśnie takie wytyczne dotyczące treści rozporządzenia Rady Ministrów określającego zasady gospodarki finansowej szkół wyższych. Taką (a raczej zbliżoną) treść zawiera obowiązujące od 1991 r. rozporządzenie Rady Ministrów w przedmiotowej sprawie.
Wskazane wyżej zmiany w ustawie o szkolnictwie wyższym wynikają z konieczności dostosowania tej ustawy do zasad określonych w nowej Konstytucji z 1997 r. Pozostałe propozycje zawarte w projekcie ustawy o zmianie niektórych przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym podyktowane są zamiarem uwzględnienia dotychczasowych doświadczeń związanych ze stosowaniem ustawy oraz stworzenia warunków dla dalszego modernizowania szkolnictwa wyższego.
I tak przez dodanie nowego ustępu 2a w art. 42 oraz dodanie nowych artykułów 42a i 42b proponuje się rozszerzenie kompetencji Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, która miałaby oceniać poziom kształcenia w akademickich szkołach wyższych. Byłyby to uprawnienia, które autorzy projektu prawa o szkolnictwie wyższym przypisywali proponowanemu Akademickiemu Komitetowi Akredytacyjnemu.
W proponowanym nowym brzmieniu ustępu 2 w art. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym otwiera się drogę - i zachętę zarazem - do tworzenia dwustopniowych studiów (licencjackich i magisterskich) o jednolitym profilu kształcenia (tj. na tym samym kierunku studiów) oraz uruchamiania trzeciego stopnia studiów, tj. studiów doktoranckich. Z tym wiążą się proponowane zmiany w ustępie 1 w art. 42 ustawy o szkolnictwie wyższym (dodanie punktu 4, dotyczącego określenia warunków tworzenia i prowadzenia na określonym kierunku dwustopniowych studiów: licencjackich i magisterskich) oraz dodanie nowego artykułu 142a.
Propozycja dodania w ustawie o szkolnictwie wyższym nowego artykułu 76a wynika z faktu, że obecny status słuchaczy stacjonarnych studiów doktoranckich jest niejasny. Nie mają oni już uprawnień studentów i nie nabywają jednocześnie ważnych uprawnień (np. w dziedzinie ubezpieczenia zdrowotnego czy uprawnień emerytalnych) wynikających ze stałego zatrudnienia.
Propozycja dodania w ustawie o szkolnictwie wyższym nowego artykułu 142b (i w konsekwencji skreślenie ustępu 1w art. 143) wynika z potrzeby umożliwienia uruchamiania w szerszym zakresie nowoczesnej formy studiów multidyscyplinarnych (humanistycznych bądź matematyczno-przyrodniczych) zainicjowanych w niektórych uniwersytetach (jak Uniwersytet Warszawski czy Uniwersytet im. M. Kopernika). W obecnym stanie prawnym natrafia to na pewne trudności - jak, na przykład, w kwestii charakteru dyplomu ukończenia takich studiów.
Kwestia zasad i procedury pozbawiania dyplomu uzyskanego w sposób nieuczciwy (na przykład na podstawie pracy będącej plagiatem) wywoływała ostatnio szereg kontrowersji. Dlatego proponuje się dodanie w ustawie o szkolnictwie wyższym nowych ustępów 4 i 5 w art. 149.
Proponuje się też zmianę reguły obowiązującej w zakresie dopuszczalnej reelekcji na stanowiska rektora, prorektora, dziekana lub prodziekana. Zamiarem wnioskodawców jest dopuszczenie reelekcji na te stanowiska na kolejno następujące po sobie kadencje, a pozostawienie uczelniom swobody ustalenia w ich statutach zakazu wyboru na trzecią kadencje, co obecnie jest normą ustawową (art. 63 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym).
W sprawach organizacji uczelni proponuje się zmianę w ustępie 5 w art. 64 zmierzającą do tego, aby uczelnie nie tylko mogły tworzyć filię lub wydziały zamiejscowe, lecz także innego rodzaju zamiejscowe jednostki organizacyjne (jak na przykład - punkty konsultacyjne ).
Jednocześnie proponuje się dodanie nowego artykułu 64a w celu umożliwienia uczelniom - zwłaszcza tym nie spełniającym wymagań przewidzianych w art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o szkolnictwie wyższym - zrzeszania się w regionalne konsorcjum.
Organizację i zakres zadań dydaktycznych lub badawczych, wykonywanych wspólnie w ramach regionalnego konsorcjum uczelni, określałby statut takiego konsorcjum, który to statut wymagałby zatwierdzenia przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.
Takie konsorcjum szkół wyższych mogłoby być zawiązane przez uczelnie istniejące w danym regionie (województwie lub dużej aglomeracji miejskiej) i działać w oparciu o porozumienie, przewidujące podejmowanie wspólnych przedsięwzięć w dziedzinie nauczania i prowadzenia badań naukowych przekraczających możliwości poszczególnych uczelni, a jednocześnie stwarzałoby to warunki dla pełniejszego i racjonalnego wykorzystania potencjału badawczego i kadr nauczycieli akademickich.
Założone w projekcie (art. 23a) zmiany dotyczące wprowadzenia od 1 października 2000 r. bezpłatności studiów wieczorowych w uczelniach państwowych, będą musiały pociągnąć za sobą wzrost wydatków z budżetu państwa.
Do tej pory koszty kształcenia tej grupy studentów, których liczba w 2000 r. zbliży się do ok. 60 tys. osób (w 1998 r. 46,5 tys.) znajdowały częściowe pokrycie w uiszczanych przez studiujących "opłatach za zajęcia dydaktyczne" (art. 23 ust. 2 pkt. 2 ustawy). Uczelnie osiągały z tego tytułu określone dochody, których wysokość w 1998 r. można oszacować łącznie na kwotę ok. 100 mln zł. Zakłada się, że wyżej wymieniona kwota w uwarunkowaniach 2000 r. uległaby zwiększeniu:
| z tytułu podwyższonego wzrostu cen i płac o ok. 15 %, | |
| z tytułu prognozowanego wzrostu liczby studiujących o ok. 30 %, kształtując się łącznie na poziomie ok. 145 mln zł. |
Powodowane skutkiem znowelizowanej ustawy zmniejszenie dochodów własnych uczelni państwowych musiałoby zostać uczelniom odpowiednio wyrównane poprzez zwiększenie dotacji budżetowej. Niezbędny z tego tytułu wzrost wydatków z budżetu państwa powinien - w porównaniu do 1999 r. - wynieść:
| w 2000 r. (3 miesiące) - kwotę 36 mln zł, | |
| w 2001 r. (12 miesięcy) - kwotę 145 mln zł |
Jednocześnie wejście w życie ustawy oznacza konieczność corocznego, szybszego niż dotąd, realnego wzrostu nakładów na działalność dydaktyczną na studiach stacjonarnych w uczelniach podległych ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego.
Jest to niezbędne, aby liczba miejsc na studiach stacjonarnych bezpłatnych rosła szybciej niż następować będzie spadek liczby studentów zaocznych.
Projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.