W 2018 roku było w Polsce 392 szkół wyższych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w szkołach tych kształciło się 901 516 studentów. W 2018 roku na uczelniach pracowało 93 139 nauczycieli akademickich. Ile wynosi ich pensja? Co jest dodatkowo wynagradzane? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule. W firmie Sedlak & Sedlak wzięliśmy pod lupę wynagrodzenia nauczycieli akademickich dwóch spośród najlepszych uczelni technicznych w Polsce: politechnik Warszawskiej oraz Krakowskiej. Dane na temat wynagrodzeń zostały pozyskane z regulaminów wynagrodzeń obu uczelni oraz rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w uczelni publicznej.

Dane ogólnokrajowe

Rozporządzenie określa minimalne wynagrodzenie zasadnicze oraz miesięczną minimalną liczbę godzin pracy nauczyciela akademickiego na konkretnych stanowiskach. Nauczyciel akademicki musi przepracować w miesiącu minimum 156 godzin.

Profesor zwyczajny wynagradzany jest najwyżej. Minimalne wynagrodzenie, jakie otrzymuje, to 5390 zł brutto. Ponad 300 zł brutto mniej zarabia profesor nadzwyczajny z tytułem naukowym. Jedynie osobom zatrudnionym na tych stanowiskach przysługuje minimalne wynagrodzenie wyższe niż 5000 zł. Z drugiej strony najniższe wynagrodzenie otrzymują wykładowcy, lektorzy oraz instruktorzy. Ich minimalna stawka to 2375 zł brutto. To jedynie o 13% więcej niż minimalne wynagrodzenie w Polsce w 2018 roku (2100 zł brutto). Minimalne stawki pensji zasadniczej nauczycieli akademickich przedstawia tabela 1.

Wysokość wynagrodzenia zasadniczego, dodatku funkcyjnego i innych składników wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w szkołach wyższych jest ustalana przez rektora. Z kolei pensja rektora jest ustalana przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

Godziny ponadwymiarowe

Rozporządzenie ministra nauki określa przedział, w jakim powinno się mieścić wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe nauczycieli akademickich. Za ustalenie konkretnych kwot odpowiada rektor. Wynagrodzenie to jest rozliczane raz w roku, w terminie dwóch miesięcy od zakończenia roku akademickiego.

Zarówno na Politechnice Krakowskiej, jak i Politechnice Warszawskiej wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe na poszczególnych stanowiskach jest takie samo. Ustawa reguluje przedział stawki wynagrodzenia za nadgodziny. Nauczyciele akademiccy mogą otrzymywać pensję za godziny ponadwymiarowe mieszczącą się w przedziale od 1,8% do 3,6% minimalnego wynagrodzenia na ich stanowisku. Jedynie w przypadku asystentów, wykładowców i lektorów odsetki są nieco wyższe. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe na tych stanowiskach może przyjmować wartości z przedziału od 1,9% do 3,9% minimalnego wynagrodzenia na stanowisku asystenta. Tabela 2 prezentuje stawki za godziny ponadwymiarowe. Jak widać, to wynagrodzenie na obu uczelniach jest bliskie lub równe początkowi przedziału.

Dodatkowe wynagrodzenie

Nauczycielom akademickim przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za:

Udział w pracach komisji rekrutacyjnej.

Każdemu nauczycielowi za pracę przy rekrutacji studentów przysługuje dodatkowe wynagrodzenie raz w roku. Jego wysokość jest uzależniona od liczby kandydatów oraz od tego, jaką funkcję w komisji pełni dana osoba. Regulaminy wynagrodzeń Politechniki Krakowskiej i Politechniki Warszawskiej określają maksymalne wynagrodzenie, jakie mogą otrzymać osoby pełniące określone funkcje w komisji rekrutacyjnej (wykres 1).

Praktyki studenckie. Zarówno na Politechnice Krakowskiej, jak i Politechnice Warszawskiej nauczycielom akademickim, którzy opiekują się praktykami studenckimi, przysługuje wynagrodzenie w maksymalnej kwocie wynoszącej 1593 zł brutto (65% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego asystenta). Pensja z tego tytułu jest wypłacana raz w roku. O konkretnej kwocie decyduje rektor uczelni.

Sprawowanie funkcji promotora. Nauczyciele akademiccy za promotorstwo otrzymują wynagrodzenie ustalane odrębnie przez rektora.

Dodatek funkcyjny. Wszyscy nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych i kierujący zespołem składającym się minimum z pięciu osób, otrzymują dodatkowe wynagrodzenie w postaci dodatku funkcyjnego. Jego wysokość jest uzależniona od wielkości zespołu, a także od liczby studentów przydzielonych danemu zespołowi. Dodatek funkcyjny wypłacany jest miesięcznie. Tabela 3 przedstawia minimalną i maksymalną wysokość miesięcznego dodatku funkcyjnego dla nauczycieli akademickich pełniących funkcje kierownicze.

Dodatek stażowy. Dodatkowe wynagrodzenie za staż pracy w przypadku pracowników Politechniki Krakowskiej i Politechniki Warszawskiej jest takie samo. Nauczyciel akademicki po trzech latach pracy otrzymuje dodatek w wysokości 3% wynagrodzenia zasadniczego. Z każdym kolejnym rokiem dodatek stażowy zatrudnionego zwiększa się o 1%. Jego maksymalna wysokość to 20% wynagrodzenia zasadniczego. Przykładowo, jeżeli profesor zwyczajny pracujący 17 lat otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze równe minimum wynagrodzenia na jego stanowisku (5390 zł), to jego dodatek stażowy wynosi ok. 916 zł brutto miesięcznie. Przy ustalaniu dodatku stażowego pod uwagę bierze się okresy zatrudnienia u wszystkich pracodawców.

Dodatek specjalny. Jeżeli nauczycielowi akademickiemu zostanie powierzone więcej obowiązków niż dotychczas lub będzie on musiał wykonywać dodatkowe zadania, to rektor uczelni może zadecydować o wypłaceniu mu dodatkowego wynagrodzenia. Wysokość dodatku specjalnego nie może przekroczyć 80% sumy wynagrodzenia zasadniczego, dodatku funkcyjnego, premii oraz dodatku za staż pracy.

Przykład. Na podstawie zebranych danych sprawdziliśmy, jakie jest minimalnie miesięczne wynagrodzenie profesora zwyczajnego pełniącego funkcję dziekana z dziesięcioletnim stażem pracy na Politechnice Krakowskiej (schemat 1).