Najważniejsza jest mądrość
Adam książę Woroniecki (Jacek to imię zakonne), w linii prostej potomek Giedymina, urodził się 21 grudnia 1878 roku w Lublinie. Studiował we Fryburgu Szwajcarskim najpierw nauki przyrodnicze, a potem teologię. W 1906 roku otrzymał święcenia kapłańskie w Lublinie i został wykładowcą w tamtejszym seminarium duchownym. W 1909 r. doktoryzował się z teologii we Fryburgu. W tym samym roku wstąpił do zakonu O.O. Dominikanów. W 1916 roku został mianowany profesorem filozofii na Uniwersytecie Fryburskim, jednak tocząca się wojna nie pozwoliła mu na wyjazd i objęcie tego stanowiska. W 1917 roku został współpracownikiem Komisji Historii Filozofii Akademii Umiejętności. W 1918 rozpoczął pracę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie wykładał teologię i etykę. W latach 1922–1924 pełnił funkcję rektora tej uczelni. W 1929 roku wyjechał na cztery lata do Rzymu, by wykładać na uniwersytecie papieskim Angelicum teologię moralną i pedagogię. Został tam odznaczony stopniem Magistra Świętej Teologii. Po powrocie do kraju (w 1933) wykładał i kierował studiami zakonnymi we Lwowie i Warszawie. Z jego inicjatywy zaczął się ukazywać przeznaczony dla inteligencji miesięcznik „Szkoła Chrystusowa”.
Niewątpliwie Woroniecki był postacią, która swoją publicystyką oraz kontaktami osobistymi odcisnęła znaczące piętno na postawach i wyborach życiowych inteligencji katolickiej dwudziestolecia międzywojennego. Umarł w Krakowie 3 kwietnia 1949 roku. Po wojnie z przyczyn politycznych on sam i jego twórczość uległy w znacznej mierze zapomnieniu.
Na dorobek pisarski Woronieckiego składają się w przeważającej większości dzieła pisane dla inteligencji, a więc dla ludzi wykształconych, lecz niekoniecznie filozofów, teologów czy pedagogów. Wśród około dwustu jego publikacji (z zakresu filozofii, teologii oraz pedagogiki) najważniejszym dziełem, które zbiera większość wątków pojawiających się gdzie indziej, jest Katolicka etyka wychowawcza . Dzieło to jest czytane i komentowane po dzień dzisiejszy, choć paradoksalnie obecnie częściej przez pedagogów niż filozofów. Woroniecki przedstawia tam swoją koncepcję człowieka i jego moralności, a przede wszystkim to, co jest motywem przewodnim jego myśli – koncepcję pewnego dynamizmu bytu ludzkiego i sposobu, w jaki dąży do właściwej sobie doskonałości. Swoją refleksję prowadził odwołując się przede wszystkim do założeń św. Tomasza z Akwinu. Jego zdaniem właśnie ta filozofia jest najbardziej uniwersalna, gdyż tomizm przedstawia i analizuje człowieka w całej złożoności bytowej, w przeciwieństwie do innych nurtów dwudziestowiecznej pedagogiki i filozofii, które ograniczają swe analizy do wybranych elementów natury ludzkiej.
Filozofia, zdaniem Woronieckiego, jest dążeniem do prawdy, a nie oryginalności myślenia. Najważniejsza jest mądrość, a nie nowatorstwo pojmowane jako wymyślanie – często „na siłę” – ciągle nowych teorii. Według Woronieckiego, uniwersalizm polegający na syntezie wszelkich prawd (nie teorii, czyli niesprzecznego zbioru zdań, ale właśnie prawd – zdań zgodnych z rzeczywistością), niezależnie od tego, kto pierwszy do nich dotarł, wypracowanych w ciągu dziejów, jest cechą całego tomizmu. „[...] tomizm ma właśnie charakter doktryny uniwersalistycznej, górującej ponad wszelkimi systemami partykularystycznymi, nie wykluczając jednak bynajmniej tego wszystkiego, co one zawierają w sobie pozytywnego, prawdziwego i twórczego. Owszem, wchłania on chętnie w siebie po uprzednim oczyszczeniu te cząstki prawdy, które są rozsiane po niezliczonych systemach filozoficznych, i dzięki którym te systemy zdołały zjednać sobie przynajmniej na jakiś czas nieco powodzenia i pewne grono zwolenników; odrzuca natomiast ich ułamkowość, ich negacje, ich ciasny i jednostronny ekskluzywizm” (J. Woroniecki, Katolickość tomizmu , Lublin 1924, s. 50).
W swojej działalności zarówno akademickiej – naukowej i dydaktycznej, jak też publicystycznej i duszpasterskiej szukał racjonalnych podstaw naszych działań. Dlatego odrzucał i zwalczał fideizm w postawach religijnych, sentymentalizm w pedagogice, a wszelki irracjonalizm w filozofii. Z tej też racji swojej refleksji podawał nie tyle czystą filozofię, lecz jej rolę w życiu ludzkim, przede wszystkim kładł nacisk na związki filozofii i pedagogiki, która jest w jego ujęciu „sprawdzianem i ukoronowaniem etyki”. Niewątpliwie jego myśl przewodnia o nierozerwalnym związku wychowania i moralności, pedagogiki i etyki, nic nie straciła na swej aktualności.
Na Wydziale Filozofii KUL tradycja J. Woronieckiego nie została zapomniana. Jeden z cyklów gościnnych wykładów i seminariów, prowadzonych przez wybitnych profesorów zagranicznych, nosi tytuł Jacek Woroniecki Memorial Lectures . Woroniecki pośrednio przyczynił się do powstania Lubelskiej Szkoły Filozoficznej – jako promotor filozoficznego doktoratu o. Mieczysława Krąpca, filaru polskiego tomizmu egzystencjalnego.
Dodaj komentarz
Komentarze