Procedury antymobbingowe na uczelniach
Dr Joanna Gruba , prezes Fundacji Nauka Polska, przedstawia wyniki badań nad procedurami antymobbingowymi w polskich uczelniach publicznych.
Fundacja Nauka Polska jest organizacją pozarządową, której celem są działania na rzecz środowiska akademickiego, w tym pomoc osobom mobbingowanym. O tym, jak poważnym problemem staje się mobbing na uczelniach, może świadczyć liczba zgłoszeń kierowanych do Fundacji z prośbą o pomoc i interwencję w sprawie przemocy psychicznej.
Prośby takie kierują do nas osoby na różnych szczeblach kariery akademickiej, od studentów do profesorów, a także pracownicy administracji. Najliczniejszą grupę oczekującą pomocy stanowią adiunkci. Wszystkie osoby, które szukają wsparcia w zewnętrznych instytucjach, nie znajdują w miejscu pracy należytego doradztwa i pomocy, w tym prawnej.
Zjawisko mobbingu na uczelniach w chwili obecnej nie jest jeszcze dość dobrze zdiagnozowane. Chcąc poznać jego skalę, w marcu 2019 r. Fundacja Nauka Polska na swojej stronie internetowej zamieściła kwestionariusz ankiety dotyczącej mobbingu na uczelniach. Wypełniło go 1198 osób. Analiza udzielonych odpowiedzi wykazała, iż ponad 72% respondentów uważa, że pracownicy na uczelniach nie są traktowani z należytym szacunkiem, a ponad 65% respondentów doświadczyło lub doświadcza mobbingu ze strony przełożonych. Wyniki sondażu oraz udzielone przez respondentów odpowiedzi zostały opublikowane na stronie internetowej: https://naukapolska.eu/index.php/ankieta-mobbing.
Tak niepokojące wyniki uzyskane podczas analizy ankiet skłoniły Fundację Nauka Polska do przeprowadzenia monitoringu w zakresie wprowadzania wewnętrznej polityki antymobbingowej na uczelniach publicznych. Rektorzy uczelni, jako pracodawcy, są do tego zobligowani zgodnie z Kodeksem Pracy z dnia 1 stycznia 2004 r. Obecnie każdy pracownik akademicki powinien być zapoznany z treścią takich procedur w sposób ogólnie przyjęty u danego pracodawcy.
Aby zorientować się, czy uczelnie publiczne w Polsce wprowadziły przyjętą regulację prawną, Fundacja Nauka Polska w lipcu i sierpniu 2019 r. rozesłała do rektorów 119 uczelni publicznych drogą mailową list z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące między innymi wprowadzania wewnętrznych procedur antymobbingowych oraz prowadzonych w tym zakresie szkoleń dla pracowników uczelni. Wszystkie pytania oraz analiza odpowiedzi zawarte są w Raporcie o stanie procedur antymobbingowych na uczelniach publicznych w Polsce. Cały raport zamieszczono na stronie internetowej https://naukapolska.eu/index.php/148-raport-o-stanie-procedur-antymobbingowych-na-uczelniach-publicznych-w-polsce.
Dokument opracowano na podstawie informacji uzyskanych z 69 uczelni (57,98%). Warto zwrócić uwagę, że aż 50 uczelni (42,02%) nie zareagowało na prośbę Fundacji Nauka Polska. Jak wynika z analizy odpowiedzi, 54 ankietowane uczelnie (78,26%) potwierdziły wprowadzenie procedur regulujących to zagadnienie. Niestety, aż 15 uczelni (21,74%) przyznało, że wciąż jeszcze nie posiada wewnętrznych procedur antymobbingowych, a dokumentem regulującym procedury związane z mobbingiem jest Kodeks Pracy lub Kodeks Etyki. Listę podmiotów, które wprowadziły wewnętrzne procedury antymobbingowe oraz linki do tych procedur podano na stronie internetowej: https://naukapolska.eu/index.php/4-wprowadzanie-procedur-antymobbingowych-na-uczelniach.
Zaledwie 24 uczelnie (34,78%) potwierdziły fakt przeprowadzenia szkoleń informacyjnych o charakterze antymobbingowym. W 41 jednostkach (59,42%) takie szkolenia jeszcze się nie odbyły, jednak władze zapewniają, że w razie potrzeby oraz możliwości szkolenia będą organizowane. Pisma otrzymane z 4 uczelni (5,80%) nie zawierały odpowiedzi na to pytanie. Informacje dotyczące jednostek, które przeprowadziły szkolenia, zamieszczono pod linkiem: https://naukapolska.eu/5-szkolenia-w-zakreie-procedur-antymobbingowych.
W odpowiedziach na ankietę pojawia się kilka ciekawych rozwiązań, które mogą posłużyć jako przykład uczelniom, które nie prowadzą szkoleń antymobbingowych.
Opracowany przez Fundację Nauka Polska raport wskazuje potrzebę systemowego wprowadzenia, ujednolicenia i stosowania procedur antymobbingowych na wszystkich uczelniach, aby podnieść jakość i higienę pracy w środowisku akademickim.
W ramach swojej działalności Fundacja Nauka Polska zamierza rozpocząć kampanię społeczną „Stop przemocy na uczelniach”, obejmującą mi.in. projekt związany z doradztwem prawnym i pomocą terapeutyczną osobom, które doświadczają przemocy psychicznej w miejscu pracy oraz zorganizowanie debaty poświęconej działaniom antymobingowym w środowisku naukowym.