Zmiany w górnej strefie
Prof. Jacek Radwan, biolog z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, członek zespołu, który tworzył listę czasopism w dyscyplinie nauki biologiczne, dzieli się swoimi uwagami na temat punktacji czasopism zaproponowanej w rozporządzeniu ministra nauki.
W moim artykule w czerwcowym „Forum Akademickim” dzieliłem się refleksjami na temat pracy zespołu doradczego ds. oceny czasopism w dyscyplinie nauk biologicznych. Nie znałem wówczas końcowej listy, która miała powstać w wyniku (1) uśrednienia punktacji tych czasopism, które oprócz naszego zespołu, oceniane były także przez zespoły z innych dyscyplin, a następnie (2) zatwierdzenia (lub nie) naszych propozycji przez Komisję Ewaluacji Nauki. Po opublikowaniu listy okazało się, że proponowaną przez nasz zespół punktację zmieniono w 1400 przypadkach na 4908 czasopism (28,5%), które ocenialiśmy. W 1319 przypadkach nasza punktacja została podniesiona (w tym w 199 przypadkach o dwie lub trzy kategorie), a w 81 obniżona o jedną kategorię.
Większość zmian dotyczy czasopism, którym poświeciliśmy najwięcej uwagi, czyli tym najwyżej punktowanym. Nasz zespół zaproponował ocenę 100 pkt lub więcej 841 czasopismom. Na liście opublikowanej przez Ministerstwo Nauki takich czasopism jest 1601. Wśród pism, którym nasz zespół przyznał poniżej 100 pkt, 7 ma obecnie 200 pkt, 61 ma 140 pkt, a 595 ma 100 pkt. Reszta to zmiany ze 100 na 140 albo 200 punktów. Natomiast spośród pism, które my oceniliśmy na 100 pkt lub więcej, 5 ma obniżoną punktację o jedną kategorię. Nie znam powodów tych różnic, choć wydaje się, że w znacznej mierze może być to skutkiem uśredniania punktacji pomiędzy dyscyplinami, zgodnie z rozporządzeniem ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 7 listopada 2018. Na liście opublikowanej przez ministerstwo znalazło się też około dwudziestu dodatkowych, przeważnie nisko punktowanych, czasopism, nie znalazło się natomiast kilka istotnych czasopism z grupy „Annual Review of”, o których dopisanie do listy bezskutecznie upominaliśmy się także w końcowym protokole prac zespołu.
Opisana powyżej skala zmian naszych propozycji każe postawić pytanie o celowość naszej pracy i wskazuje, że konieczne są modyfikacje systemu. Po pierwsze, tak jak pisałem poprzednio, pomogłaby zmiana algorytmu wyliczania punktów, zawartego w rozporządzeniu. Taki algorytm mógłby być wspólny dla nauk przyrodniczych i ścisłych, co w dużym stopniu zapobiegłoby wyżej opisanym zaburzeniom, związanym z uśrednianiem między dyscyplinami. W przypadku dopuszczenia różnych algorytmów dla poszczególnych dyscyplin, listy punktowanych czasopism powinny również być oddzielne. Powinna też istnieć procedura umożliwiająca w uzasadnionych wypadkach dokonanie korekt, zanim ostateczna lista będzie wykorzystana do oceny jednostek.