42 nowych liderów

Blisko 60 mln zł wyniósł budżet dziesiątej odsłony konkursu LIDER. Spośród 233 złożonych wniosków na łączną sumę ponad 316,5 mln zł, wyłoniono 42 laureatów, reprezentujących 27 podmiotów. Tradycyjnie już dominowali przedstawiciele uczelni technicznych, do których trafiła ponad połowa grantów (23). Największą liczbą beneficjentów może się pochwalić Politechnika Wrocławska (7). Po trzech mają politechniki: Gdańska i Łódzka, a po dwóch: Politechnika Krakowska, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny i Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego PAN. W sumie badania będą realizowane jeszcze w pięciu innych instytutach PAN (Instytut Wysokich Ciśnień, Instytut Podstawowych Problemów Techniki, Centrum Badań Kosmicznych, Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego), jednym instytucie badawczym (Instytut Nowych Syntez Chemicznych) i 20 uczelniach.

Ze wszystkich wniosków zakwalifikowanych do finansowania najwyżej oceniono projekt Elizy Głodkowskiej-Mrówki (na fot.) z Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dotyczy on diagnostyki nowych podtypów ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL). To stosunkowo rzadka choroba nowotworowa powodowana nieprawidłowym funkcjonowaniem limfocytów B – grupy komórek należących do białych krwinek. Dekadę temu wyodrębniono jej nową postać o niekorzystnym rokowaniu, tzw. BCR-ABL-podobną ALL. Wyniki dotychczasowych badań wskazują, że skuteczność jej leczenia może poprawić terapia celowana. Celem zwycięskiego projektu jest opracowanie nowej, łatwo dostępnej metody diagnostycznej pozwalającej na wytypowanie pacjentów z BCR-ABL-podobną ALL już w początkowej fazie choroby. Umożliwi to modyfikację leczenia stosunkowo wcześnie, co powinno przełożyć się na poprawę rokowania pacjentów z tym podtypem białaczki.

Rezultatami prac tegorocznych liderów mają być także m.in. nowej generacji hybrydowe pręty kompozytowe do zbrojenia betonu i gruntu, aktywne powłoki biodegradowalne z surowców odpadowych wzbogacone bioaktywnymi peptydami do wydłużenia trwałości żywności, trójwymiarowa wizualizacja architektury ludzkiego serca, innowacyjny skokochron do bezpiecznej ewakuacji ludzi, zaawansowany system podawania leków do gałki ocznej, komputerowy system wspomagania treningu i rehabilitacji z zastosowaniem technologii śledzenia ruchu i wirtualnej rzeczywistości, bezzałogowy statek powietrzny pionowego startu i lądowania z możliwością lotu autorotacyjnego. Zdecydowana większość projektów otrzymała dofinansowanie w maksymalnej wysokości 1,5 mln zł lub zbliżone do tej kwoty. Jedynie dwa dostaną poniżej miliona.

Od początku programu w 2009 roku wyłoniono już 379 liderów. W tej grupie 1/3 stanowiły kobiety. Rekordowa pod tym względem była poprzednia edycja, w której granty otrzymało 51 młodych naukowców. Łączna wartość przyznanego dofinansowania wyniosła dotychczas blisko 430 mln zł. Tylko cztery miasta: Warszawa, Kraków, Gdańsk i Wrocław posiadały co najmniej po jednym laureacie w każdym konkursie. Jak dotąd liderów nie ma w dwóch województwach: lubuskim i podlaskim. Z dziesięciu najliczniej reprezentowanych jednostek pochodzi niemal połowa wszystkich laureatów. Najwięcej wywodzi się z Politechniki Warszawskiej (29), Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (26) i Politechniki Poznańskiej (20).

LIDER skierowany jest do młodych naukowców. Celem programu jest ich wsparcie w samodzielnym planowaniu prac badawczych oraz zarządzaniu własnym zespołem badawczym. Uzyskane wyniki mają mieć zastosowanie praktyczne i posiadać potencjał wdrożeniowy.