Politechnika Gdańska od 2010 roku jest aktywnie zaangażowana w podnoszenie jakości prac dyplomowych poprzez stosowanie narzędzi informatycznych w procesie dyplomowania oraz procedur standaryzujących proces weryfikacji i oceny autorskiego charakteru prac dyplomowych. Uczelnia samodzielnie utworzyła własny system antyplagiatowym SOWI, który został wdrożony dla całej uczelni w 2013 roku. Od 2017 roku nasza uczelnia przygotowywała się do wdrożenia Jednolitego Systemu Antyplagiatowego, uczestnicząc w spotkaniach informacyjnych, szkoleniach oraz korzystając z testowych wersji JSA. Dzięki temu wypracowaliśmy konieczne zmiany w stosowanych procedurach oraz dostosowaliśmy posiadane oprogramowanie wykorzystywane do zarządzania uczelnią. Od stycznia 2019 roku każda praca dyplomowa broniona na naszej uczelni musi zostać zweryfikowana w JSA oraz zaakceptowana przez promotora przed egzaminem dyplomowym. Utworzyliśmy w tym celu usługi informatyczne automatyzujące rejestrację dokumentów w JSA oraz rejestrację decyzji o akceptacji. Nasi pracownicy z poziomu systemu uczelnianego mogą przeglądać raporty podobieństwa, treść pracy dyplomowej oraz wyrażać swoją opinię na temat pracy. Przyspiesza i ujednolica to proces dyplomowania na całej uczelni.

Wysoka wydajność

Pierwsze miesiące stosowania JSA w procesie dyplomowania przypadły na okres obron prac inżynierskich. W krótkim czasie musieliśmy zweryfikować i ocenić ok. tysiąca dokumentów. Zaletą okazała się wysoka wydajność systemu, dzięki której raporty były generowane w kilka minut. Istotną różnicą względem innych systemów dostępnych na rynku jest zdolność do wykrywania zjawiska parafrazowania zdań, z uwzględnieniem niewielkich zmian w treści pracy dyplomowej. Ma to szczególne znaczenie, gdy studenci piszą pracę dyplomową będącą kontynuacją lub rozszerzeniem tematyki opracowanej w poprzednich latach w ramach innych prac dyplomowych. Promotorzy dążąc do standaryzacji treści prac dyplomowych, mogą przekazywać studentom fragmenty innych prac dyplomowych, aby ci wzorowali się na nich pisząc własny dokument.

Niestety takie postępowanie może prowadzić do ewentualnych nadużyć poprzez przepisywanie cudzej pracy świadomie lub nieświadomie przez studentów. W takim przypadku JSA spisuje się bardzo dobrze, ponieważ wspomaga on promotora w wykrywaniu zarówno fragmentów skopiowanych jak i sparafrazowanych. Niewątpliwą zaletą JSA jest również stale powiększana baza archiwalnych prac dyplomowych, które zostały obronione w poprzednich latach. Zabezpiecza to uczelnię przed obroną pracy dyplomowej, której częścią jest fragment dokumentu będącego podstawą do obrony pracy dyplomowej na innej uczelni w kraju.

Skuteczność ograniczona

Zauważamy również pewne braki funkcjonalne JSA, które eliminujemy poprzez stosowanie uczelnianego systemu antyplagiatowego SOWI. W naszej praktyce mieliśmy przypadki, w których recenzenci lub promotorzy zgłaszali swoje wątpliwości do autorskiego charakteru pracy dyplomowej, niezależnie od wyniku wskazanego przez system antyplagiatowy. Swoją opinię uzupełniali oni o dokumenty, które ich zdaniem autor pracy wykorzystał bez wskazania odniesień do nich. Najczęściej wskazane dokumenty nie znajdowały się w repozytoriach podłączonych do systemu antyplagiatowego. W takich przypadkach przeprowadzamy analizę porównawczą wskazanych dokumentów względem siebie, pomijając dokumenty umieszczone w repozytoriach.

Braki w repozytoriach systemów antyplagiatowych są szczególnie widoczne w przypadku przeszukiwania zasobów Internetu. W naszej opinii JSA jest znakomitym systemem do weryfikacji podobieństwa prac dyplomowych, ale jego skuteczność jest ograniczona dla prac napisanych na podstawie zasobów dostępnych w Internecie. Uczelniany system antyplagiatowy stosowany dotychczas posiada w tym względzie wyższą skuteczność, w szczególności dla prac dyplomowych pisanych w języku obcym.

Podsumowując 6 miesięcy stosowania JSA na naszej uczelni doceniamy jego funkcjonalność, efektywność i skuteczność wykrywania zapożyczeń. Obecnie proces oceny wyników znajdujących się w raportach podobieństwa jest nadzorowany przez pełnomocnika ds. stosowania systemów antyplagiatowych. Zdefiniowaliśmy próg 20% podobieństwa, którego przekroczenie wymaga opinii ze strony pełnomocnika. W drugiej połowie roku planujemy wyciągnąć wnioski z przeprowadzonych analiz i ustandaryzować metodologię oceny raportów podobieństwa. Naszym celem jest stałe doskonalenie procesu dyplomowania i podnoszenie jakości prac dyplomowych tworzonych na Politechnice Gdańskiej.