Wydarzenia
Nowy rektor PSW
BIAŁA PODLASKA Prof. Jerzy Nitychoruk został rektorem Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej. Jego kadencja potrwa do września 2020 roku. Z uczelnią związany jest od 2013 roku. Pełnił dotąd funkcję dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych i Technicznych. Wcześniej był zatrudniony w Zakładzie Geologii Czwartorzędu (późniejszy Zakład Geologii Klimatycznej) w Instytucie Geologii Podstawowej na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. W swoim dorobku ma 305 publikacji, w tym 27 na liście Web of Science, a 56 w bazie Scopus. Zrealizował (jako kierownik bądź uczestnik) 46 grantów badawczych MNiSW oraz 38 – NCN. Po wyborze zapowiedział kontynuację dotychczasowej polityki rozwoju uczelni. Jego kontrkandydatem był dr hab. Cezary Kalita. Wybory uzupełniające stały się konieczne po śmierci prof. Józefa Bergiera, który zmarł w marcu po ciężkiej chorobie.
Young Academy of Europe Prize
CARDIFF Prof. Janusz Bujnicki został tegorocznym laureatem nagrody przyznawanej co roku młodym badaczom za wspieranie nauki, kształtowanie polityki opartej na dowodach, komunikacji naukowej. Nominowała go Akademia Młodych Uczonych PAN, której był członkiem w latach 2011–2016. Obecnie kieruje Laboratorium Bioinformatyki i Inżynierii Białka w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie oraz zespołem w Pracowni Bioinformatyki na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do jego największych osiągnięć należy opracowanie nowatorskich metod komputerowego modelowania struktury przestrzennej białek, kwasów nukleinowych i ich kompleksów oraz zastosowanie tych metod wraz z technikami doświadczalnymi do zbadania struktury i funkcji wielu białek, a także do zaprojektowania nowych enzymów o unikatowych, nie występujących w przyrodzie cechach (m.in. nukleaz o nowych specyficznościach substratowych). Nagroda w wysokości 1000 euro zostanie wręczona w październiku w Barcelonie.
Coraz więcej Polaków w EMBO
HEIDELBERG/WARSZAWA Do grona członków Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej dołączyło kolejnych 56 wybitnych naukowców zajmujących się naukami przyrodniczymi. Wśród nowo wybranych jest dwóch Polaków: prof. Andrzej Dziembowski z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN oraz dr hab. Marcin Nowotny z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. Obaj byli laureatami grantów ERC. Tym sposobem grupa polskich członków EMBO liczy już 14 osób. Wcześniej wybrano profesorów: Magdalenę Bogutę, Janusza M. Bujnickiego, Agnieszkę Chacińską, Artura Jarmołowskiego, Mariusza Jaskólskiego, Leszka Kaczmarka, Magdę Konarską, Andrzeja B. Legockiego, Krzysztofa Liberka, Martę Miączyńską, Jacka Otlewskiego i Macieja Żylicza. Organizacja zrzesza 1800 światowej klasy naukowców zajmujących się biologią molekularną i wspiera rozwój badań w tej dziedzinie.
Zmiana na czele ERC
BRUKSELA Prof. Mauro Ferrari, jeden z pionierów nanomedycyny, będzie od 1 stycznia 2020 roku przewodniczącym Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council). Zastąpi na tym stanowisku prof. Jeana-Pierre’a Bourguignona. Nowy szef ERC został powołany na 4-letnią kadencję z możliwością jej jednokrotnego przedłużenia. Wiele lat spędził w USA, udzielając się m.in. w matematyce, inżynierii, medycynie i biologii. ERC, utworzona w 2007 r., realizuje obecnie program Horyzont 2020. W kolejnym długoterminowym budżecie UE Komisja zaproponowała program Horyzont Europa – najambitniejszy w historii w zakresie badań naukowych i innowacji. Jest aż o 3,5 mld euro większy od aktualnego, co oznacza, że w latach 2021–2027 na projekty badawcze trafi 16,6 mld euro. Dotąd w otwartych konkursach ERC wybrano i sfinansowano ok. 9 tys. przedsięwzięć badawczych, a beneficjenci grantów zdobyli m.in. 6 nagród Nobla, 4 medale Fieldsa i 5 nagród Wolfa. W Radzie Naukowej ERC Polskę reprezentuje prof. Andrzej Jajszczyk z AGH. Jego kadencja trwa do końca 2020 r.
Doktorat h.c. – prof. Tadeusz Słomka
DNIEPR/KRAKÓW Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. Tadeusz Słomka (na fot. po prawej) otrzymał 20 czerwca tytuł doktora honoris causa Narodowego Uniwersytetu Technicznego Politechnika Dniprowska. Godność nadano w uznaniu jego wkładu w pogłębianie współpracy pomiędzy obiema uczelniami. NUT założono w 1899 roku jako Wyższą Szkołę Górniczą. Obecnie uznawany jest za jeden z najlepszych uniwersytetów na Ukrainie. Kształci 12 tys. studentów, kadra liczy 600 osób. Prof. Słomka jest autorem i współautorem ponad 240 publikacji naukowych poświęconych problematyce geologii złożowej, modelowaniu matematycznemu złóż kopalin użytecznych i sedymentologii głębokomorskich osadów klastycznych. Kierował ponad 20 grantami i pracami zleconymi z przemysłu. Od 2012 roku jest rektorem AGH. Od trzech lat przewodniczy Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych.
Doktorat h.c. – prof. Piotr Kasprzak
WARSZAWA Prof. Piotr Kasprzak z Uniwersytetu w Ratyzbonie, otrzymał 19 czerwca tytuł doktora honoris causa Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Uhonorowano go za wybitne osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i kliniczne w dziedzinie chirurgii naczyniowej oraz ogromny wkład w rozwój tej specjalizacji w WUM. Przyczynił się do wprowadzenia wewnątrznaczyniowych technik w polskich ośrodkach. Od 1995 roku pracuje w uniwersyteckiej klinice w Ratyzbonie, gdzie m.in. opracował metodę trwałego mocowania stentgraftu piersiowego do ściany aorty. Wykazał też, że rozległe zabiegi na tętniakach aorty piersiowo-brzusznej przeprowadzane dwuczasowo niosą ze sobą mniejsze ryzyko powikłań w postaci niedowładu kończyn dolnych. Jest 75. doktorem honoris causa WUM.
Prof. Kołodko w Academia Europaea
LONDYN Organizacja zrzeszająca 4 tys. naukowców, w tym 72 laureatów Nagrody Nobla, zaprosiła do swojego grona prof. Grzegorza W. Kołodko. Będzie on pierwszym ekonomistą wśród 88 zasiadających w niej uczonych z Polski. Prof. Kołodko zostanie członkiem 110-osobowej sekcji Economics, Business and Management Sciences, którą kieruje prof. Klaus Zimmermann. Prof. Kołodko pracuje w Katedrze Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego i kieruje Centrum Badawczym Transformacji, Integracji i Globalizacji TIGER afiliowanym przy tej uczelni. Po zakończeniu działalności publicznej jako wicepremier i minister finansów w czterech rządach (w latach 1994–2003) poświęcił się wyłącznie działalności naukowej. Jego oryginalny wkład do nauki ekonomii stanowi koncepcja teoretyczna nowego pragmatyzmu, którego przesłaniem jest zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny świata w celu wyrównywania szans biedniejszych społeczeństw, zachowania zasobów naturalnych planety dla przyszłych pokoleń i utrzymania pokoju.
Uniwersytecka agencja badawcza
LUBLIN Na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II powstała agencja badawcza nie tylko stworzona przez pracowników naukowych, ale również działająca w strukturach uniwersyteckich. Centrum Analiz Społecznych i Ekonomicznych to agencja typu full-service oferująca wieloaspektowe badania dla podmiotów gospodarczych, instytucji publicznych i środowiska naukowego. Członkowie siedmioosobowego zespołu CASiE to specjaliści z zakresu ekonomii, psychologii i socjologii, wspomagani przez fachowców z obszaru komunikacji społecznej, marketingu, matematyki, pedagogiki, public relations , statystyki czy zarządzania. Centrum oferuje badania m.in. motywacji i postaw konsumentów, wizerunku marki, efektywności kampanii reklamowych, satysfakcji pracowników, a także badania jakościowe i ilościowe na potrzeby projektów naukowych.
W trosce o prawidłowy oddech
KATOWICE Naukowcy z Zakładu Komputerowych Systemów Biomedycznych Instytutu Informatyki Uniwersytetu Śląskiego opracowali urządzenie pozwalające monitorować częstotliwość oddechu za pośrednictwem sygnału elektrycznego zakodowanego odpowiednio dla cyklów wdechu, wydechu, a także umożliwiającego rejestrację fazy bezdechu. Opracowany układ składa się z czujnika oraz bloku systemów rejestrujących lub wskazujących sygnały elektryczne. To rozwiązanie o prostej konstrukcji, niewymagające zużycia dużej ilości energii elektrycznej, o krótkim czasie reakcji. Pozwala monitorować czynności oddechowe przy wykorzystaniu np. masek tlenowych. Umożliwia współpracę z urządzeniami mobilnymi, takimi jak smartfony czy tablety. Wykorzystanie nowoczesnych technologii pozwala także na zastosowanie go w multimedialnych grach rehabilitacyjnych. Jedna nich, opracowana przez śląskich badaczy, pozwala na wspomaganie inhalacji.
Pawilon jak U-boot
WROCŁAW Projekt studentów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej: Anny Domagały (III rok) i Jakuba Pietruchy (I rok), został uznany za najlepszy w konkursie The International Finsa Award for Architects & Designers. Uczestnicy mieli zaprojektować Woodside Pavilon – tymczasowy obiekt przeznaczony dla lokalnej społeczności z myślą o organizowaniu tam różnych wydarzeń artystycznych. Zwycięska koncepcja nawiązuje kształtem do niemieckiego U-boota. Składa się z dwóch części: zewnętrznej (tworzącej dwa trakty spacerowe) oraz wewnętrznej, które pozwalają na organizację zarówno dużej dyskusji czy pokazu filmowego, jak i kilku mniejszych spotkań czy warsztatów jednocześnie. Część zewnętrzna ma wysokość 11 metrów i długość 40 m, a wewnętrzna odpowiednio 6 i 32 m. Jeden z krótszych boków pawilonu – dzięki podestowi z widownią – będzie przestrzenią idealną na koncerty czy występy. Konstrukcja, choć bardzo duża, jest łatwa do złożenia i przeniesienia. Tworzą ją drewniane belki i panele oraz panele ze szkła. Pawilon powstanie w Woodside, będącej częścią miasta portowego Birkenhead na obrzeżach Liverpoolu.
Ratują dębową aleję
GDAŃSK/SĘKOCIN STARY Wynalazek naukowców z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Instytutu Badawczego Leśnictwa w Sękocinie Starym pomoże ochronić dębową aleję usytuowaną w okolicach Pelplina przy drodze wojewódzkiej nr 230 na trasie Kursztyn – Cierzpice. Drzewa zostały zaatakowane przez brudnicę nieparkę, motyla uznanego za niezwykle groźnego szkodnika. W efekcie od długiego czasu obumierają. Opracowany preparat zawiera zawiesinę biologicznego czynnika patogennego, który często powoduje masowe zachorowania gąsienic, co prowadzi do załamania się gradacji szkodnika. Substancja zachowuje wysoką selektywność, nie wywołuje odporności i jest bezpieczna dla zwierząt oraz ludzi. Efekty przeprowadzonego eksperymentalnego oprysku będą widoczne za kilka tygodni.
Doktorat h.c. – prof. Jerzy Malec
RÓWNE/KRAKÓW Z okazji rocznicy ćwierćwiecza uczelni Rada Naukowa Międzynarodowego Uniwersytetu Ekonomiczno-Humanistycznego im. Akademika Stepana Demianczuka nadała tytuł doktora honoris causa rektorowi Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, prof. Jerzemu Malcowi. To wybitny znawca dziejów federalizmu europejskiego oraz historii administracji. Opublikował ponad 150 prac naukowych, w tym kilka książek z zakresu historii administracji, historii ustroju oraz dziejów federalizmu polskiego i europejskiego. Od kilkunastu lat zaangażowany jest we współpracę z ukraińską uczelnią. MUEH to pierwszy zagraniczny uniwersytet, z którym Krakowska Akademia podpisała umowę o kooperacji. Zaowocowała ona wspólnymi przedsięwzięciami: wydawaniem zeszytów naukowych, wymianą studentów oraz udziałem w konferencjach naukowych.
Ożywią Mediolan
MEDIOLAN Studentki Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej: Anna Toborek i Joanna Machera, wygrały prestiżowy międzynarodowy konkurs Multi Comfort Student Contest. Zadanie polegało na ożywieniu i przywróceniu integracji z Mediolanem okolic stacji metra Crescenzago zgodnie z wizją #milano2030. W zwycięskim projekcie stworzono przestrzeń colivingową dla różnych grup mieszkańców: ludzi młodych, studentów, rodzin z dziećmi, małżeństw, ludzi starszych czy niepełnosprawnych. W celu minimalizacji zanieczyszczenia powietrza wprowadzono nowoczesną technologię w postaci systemu Smog Free Towers, czyli tzw. zielonych płuc w postaci innowacyjnych wież oczyszczających powietrze. Na dachu umieszczono zielony dziedziniec. W nagrodę triumfatorki wyjadą na staż do jednej z pracowni architektonicznych w Mediolanie.
Skanowali Buddę
LUBLIN Pracownicy Instytutu Informatyki Politechniki Lubelskiej wrócili z 2-tygodniowej wyprawy do centralnej Azji, podczas której zajmowali się trójwymiarowym skanowaniem obiektów muzealnych i archeologicznych. W Kirgistanie digitalizowali rysunki naskalne w muzeum Petroglyphs of Cholpon-Ata nad jeziorem Issyk Kul, a także wieżę-minaret Burana oraz wolno stojące kamienne rzeźby. W Narodowym Muzeum Historii Uzbekistanu zeskanowali datowaną na I-III w. świetnie zachowaną kamienną rzeźbę Buddy w otoczeniu modlących się mnichów. Najstarszy skanowany artefakt (naczynie gliniane) miał około 7 tys. lat. W Samarkandzie wykonali cyfrowe kopie ozdób części sufitowych absyd, wnęk i dolnych części kopuł budynków kultury islamskiej, zwanych stalaktytami, a także XIX-wiecznej szaty, turbanu oraz obuwia należącego do Emira Buchary. W efekcie ich prac możliwa będzie rekonstrukcja uszkodzonych lub zniszczonych obiektów zabytkowych.
XX Ranking „Perspektyw”
WARSZAWA Uniwersytet Warszawski przed Uniwersytetem Jagiellońskim i Politechniką Warszawską – to czołówka najnowszego Rankingu Szkół Wyższych. W grupie uczelni niepublicznych najlepsza (tak jak we wszystkich poprzednich edycjach) Akademia Leona Koźmińskiego, a wśród publicznych wyższych szkół zawodowych – Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, która wyprzedziła dotychczasowego lidera Państwową Szkołę Wyższą im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej. W poszczególnych kryteriach pierwsze miejsca zajęły: Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie (lider umiędzynarodowienia), UJ (uczelnia o najwyższym potencjale naukowym i uczelnia o najwyższym prestiżu), UW (uczelnia o najwyższej efektywności naukowej), PW (lider na rynku pracy), Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (lider publikacji), Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (lider innowacyjności).
Symulują i modernizują
OŚWIĘCIM W Uczelni Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. rtm. Witolda Pileckiego otwarto Monoprofilowe Centrum Symulacji Medycznej. Będzie kształcić studentów pielęgniarstwa. Składa się z siedmiu sal odwzorowujących środowisko szpitalne. Studenci i nauczyciele akademiccy będą w nim realizować ćwiczenia, a także zajęcia praktyczne przy pomocy zaawansowanych symulatorów wysokiej wierności, fantomów najnowszej generacji oraz supernowoczesnych trenażerów. Nabędą też tzw. kompetencje miękkie: zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji, umiejętność kreatywnego wykorzystywania wiedzy, współpracę i komunikację. Centrum kosztowało 3 mln zł, w tym dofinansowanie unijne w ramach EFS wyniosło ponad 2,5 mln zł. Za dwa lata planowane jest oddanie do użytku zmodernizowanego za 22,5 mln zł (dofinansowanie MNiSW) historycznego budynku uczelni, w którym znajdą się nowoczesne multimedialne sale wykładowe, laboratoria, pracownie kształcenia praktycznego oraz biblioteka akademicka.
Platforma dla humanistów
WARSZAWA Stworzenie wielojęzycznej i wielokulturowej platformy dla nauk humanistycznych i społecznych, która usprawni komunikację między badaczami – to cel projektu TRIPLE (Targeting Researchers through Innovative Practices and multiLingual Exploration), na którego realizację przyznano 5,6 mln euro z programu Horyzont 2020. Jednym z wykonawców jest Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN. Dzięki platformie naukowcy będą mogli wymieniać się informacjami o swoich działaniach i projektach, jak również wyszukiwać materiały i dane badawcze opublikowane w różnych językach. TRIPLE ma być częścią infrastruktury badawczej przygotowywanej przez konsorcjum OPERAS w ramach zainicjowanego przez Komisję Europejską projektu EOSC (European Open Science Cloud) – bazy danych spełniającej założenia otwartej nauki. Prace rozpoczną się jesienią i potrwają 3,5 roku. Będzie w nich uczestniczyć 18 instytucji z 12 europejskich państw.
Nowe władze NZS
GDAŃSK Patrycja Serafin, studentka IV roku międzynarodowych stosunków gospodarczych (specjalizacja marketing międzynarodowy) na Uniwersytecie Gdańskim, została wybrana przewodniczącą Zarządu Krajowego Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Będzie pełnić tę funkcję drugą kadencję z rzędu. Jest pierwszą reprezentantką UG na tym stanowisku w blisko czterdziestoletniej historii NZS. Na jej barkach spoczywać będzie przygotowanie przyszłorocznych obchodów okrągłego jubileuszu organizacji. NZS powstało 22 września 1980 roku na Politechnice Warszawskiej w wyniku porozumienia 60 grup założycielskich z uczelni w całej Polsce. Wśród obecnie realizowanych przez organizację projektów znajdują się m.in. Studencki Nobel, Wampiriada, Drogowskazy Kariery czy KOnkurs KOnstrukcji Studenckiej KOKOS.
Zbudują jeszcze szybszy superkomputer
KRAKÓW Superkomputer działający 10 razy szybciej od europejskiego rekordzisty – szwajcarskiego Piz Daint – skonstruują naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej razem z europejskimi partnerami z Finlandii, Belgii, Czech, Danii, Norwegii, Szwecji i Szwajcarii. Planowana moc obliczeniowa to ok. 200 PFlops, czyli 0,2 EFlops. Pozwoli na badanie: prognozowanych zmian klimatycznych, rozwoju sztucznej inteligencji, produkcji czystej energii czy w zakresie medycyny spersonalizowanej. Dostęp do superkomputera będzie realizowany tradycyjnie, jak również poprzez chmurę. Instalacja planowana jest w roku 2020 w fińskim centrum danych w Kajaani. Całkowity budżet projektu wynosi ponad 207 mln euro. Połowa tej kwoty pochodzi ze środków Komisji Europejskiej, a druga od państw tworzących konsorcjum. MNiSW przeznaczy na ten cel 5 mln euro. Polskę w konsorcjum LUMI reprezentuje Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH, operator najszybszego w Polsce superkomputera Prometheus (na fot.).
Polskie awanse
LONDYN Uniwersytet Jagielloński awansował na 338. (+73), a Uniwersytet Warszawski na 349. miejsce (+45) w najnowszym QS World University Rankings. W zestawieniu uwzględniono 1001 uczelni z całego świata, które oceniane są na podstawie sześciu kryteriów: reputacji w środowisku akademickim, prestiżu wśród pracodawców, stosunku liczby wykładowców do liczby studentów, liczby cytowań oraz liczby studentów i pracowników z zagranicy. UJ, podobnie jak UW, najwyżej oceniono w dwóch pierwszych. Dodatkowo pod Wawelem najlepiej wypadli też w trzeciej kategorii. W zestawieniu ujęto w sumie 16 polskich uczelni. Trzecią w kolejności jest Politechnika Warszawska, która też zanotowała skok z miejsc w przedziale 601–650 na 521–530. Pozostałe (UAM, AGH, PK, PG, PŁ, PP, UG, UŁ, UŚ, UWr, SGGW i PWr) na pozycjach 801–1001.
Nowocześnie o starożytności
LUBLIN Prof. Dariusz Słapek z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Historyków Starożytności za popularyzację wiedzy o historii starożytnej. Od 1984 roku pracuje w Zakładzie Historii Starożytnej Instytutu Historii UMCS, pełniąc w nim obecnie funkcję kierownika. Początkowo jego zainteresowania badawcze skupiały się wokół problematyki rzymskich widowisk prywatnych i publicznych. Z czasem zaczęły się poszerzać o prawne i propagandowe aspekty igrzysk, niewolnictwo i status kobiety rzymskiej, recepcję antyku oraz agonistykę grecką. Jest twórcą Wirtualnego Muzeum Akademickiego Związku Sportowego, o którym pisaliśmy w numerze 7-8/2018 FA.
Medale dla architekta i matematyka
WARSZAWA Architekt prof. Konrad Kucza-Kuczyński otrzymał Medal Politechniki Warszawskiej „za twórcze osiągnięcia architektoniczne budujące prestiż PW”. W 1975 roku został powołany na stanowisko Generalnego Projektanta Terenów Centralnych PW, wykonując przez cztery dekady kilkadziesiąt studiów rozwoju uczelni, projektów audytoriów, gabinetów, skweru Politechniki, tablic pamięci, pomnika „Golskiego”. Był m.in. założycielem i kierownikiem unikatowej Pracowni Architektury Sakralnej i Monumentalnej, a także dziekanem Wydziału Architektury PW. Od 1983 roku tworzy w ramach pracowni autorskiej. Z kolei dr Piotr Achinger z Instytutu Matematycznego PAN otrzymał Medal Młodego Uczonego za przełomowe rozwinięcie badań w zakresie topologii rozmaitości algebraicznych i ich zastosowań. Jego największym dotychczasowym osiągnięciem jest opracowany dowód twierdzenia, mówiącego o tym, że każda afiniczna rozmaitość algebraiczna nad ciałem dodatniej charakterystyki jest przestrzenią K (?, 1), tj. ma znikające wyższe grupy homotopii.
Komfortowo w kosmos
PARYŻ Projekt kabiny samolotu do lotów suborbitalnych przygotowany przez studentów Politechniki Wrocławskiej zdobył Grand Prix Student Aerospace Challenge. W finałowej rywalizacji uczestniczyło 14 zespołów z całej Europy. By zapewnić niezapomniane przeżycia, w trakcie 1,5-godzinego lotu zaproponowali gogle do VR, które można założyć na pokładzie i w czasie rzeczywistym oglądać to, co znajduje się przed samolotem, a także składane siedzenia, dzięki czemu przestrzeń do swobodnego dryfowania w stanie nieważkości jest o wiele większa. Zrezygnowali też z kombinezonów dla pasażerów, bo warunki w ich kabinie gwarantują bezpieczeństwo. Samolot, którego kabinę projektowali, miałby 15 m długości i skrzydła o rozpiętości 10 m. Jego waga bez paliwa to 8 ton, a z nim – aż 20. Byłby poddany przeciążeniu około 3G, a pasażerowie w stanie nieważkości przebywaliby przez około 3 minuty. W nagrodę studenci zaprezentują swój projekt na branżowej konferencji Europejskiej Agencji Kosmicznej w listopadzie w Belfaście.
Nagroda Nenckiego
WARSZAWA Prof. Jacek Gaertig z University of Georgia w Athens (USA) został tegorocznym laureatem nagrody, którą honorowani są wybitni uczeni współpracujący z Instytutem Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN. Jest światowej klasy autorytetem w dziedzinie biologii molekularnej orzęsków. Za swoje kluczowe osiągnięcie uważa opracowanie metody transformacji orzęska Tetrahymena thermopila , która umożliwiła zakrojone na szeroką skalę badania biochemiczne i molekularne szlaków przekaźnictwa i funkcji wybranych białek istotnych dla ruchliwości i różnicowania modelowego organizmu jednokomórkowego. Odkrył, że wyłączenie funkcji białka MEC-17 powoduje zaburzenie receptorów neuronów dotykowych u nicieni i wywołuje defekty neuromięśniowe u dania pręgowanego (Danio rerio ). Współpraca prof. Gaertiga z Instytutem Nenckiego trwa od końca lat osiemdziesiątych XX wieku.
Misja Pamela
KATOWICE Miano najlepszej inicjatywy edukacyjnej w tegorocznym Global Space Balloon Challenge zdobył projekt „Pamela Mission” (Pamela – Plant, Aranae and Microorganism Exposure to the Light Activity In the Near Space Environment) realizowany przez naukowców z uniwersytetów Śląskiego i Jagiellońskiego. W jego ramach do stratosfery (czyli na wysokość 37 km) zostały wysłane organizmy żywe (mikroorganizmy, pająki, jaja pająków, wyselekcjonowane siewki jęczmienia i rzodkiewnika odpornego na suszę) oraz nowe tworzywa (hydrożelowa membrana do konstrukcji przyszłych statków kosmicznych i habitatów pozaziemskich oraz tworzywo, z którego tworzone są anteny wysyłane w kosmos). Naukowcy zbadają, jaki wpływ na nie będą miały warunki panujące w stratosferze. GSBC to coroczny konkurs organizowany przez Stanford Space Initiative, w którym biorą udział zespoły przeprowadzające w stratosferze eksperymenty naukowe z wykorzystaniem balonu.
Doktorat h.c. – red. Zbigniew Nosowski
SZCZECIN Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny „Więzi”, otrzymał 13 czerwca doktorat honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest dziennikarzem, publicystą i działaczem społecznym, a także dyrektorem programowym Laboratorium „Więzi” – niezależnego ośrodka analityczno-badawczego o charakterze interdyscyplinarnym, służącego umacnianiu aksjologicznych fundamentów społeczeństwa obywatelskiego. Jego dorobek pisarski obejmuje 10 książek autorskich, współautorskich i redagowanych, kilkaset artykułów w pracach zbiorowych, czasopismach naukowych, kwartalnikach, miesięcznikach, tygodnikach i prasie codziennej oraz ponad 300 programów telewizyjnych, z których najważniejsze złożyły się na cykle zatytułowane Boskie i cesarskie oraz Dzieci Soboru zadają pytania . Był świeckim audytorem Synodu Biskupów w Watykanie, a w latach 2002–2008 pełnił funkcję konsultora Papieskiej Rady ds. Świeckich.
Doktorat h.c. – prof. Michał Śliwa
LUBLIN Wybitny historyk idei prof. Michał Śliwa otrzymał 26 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Wniósł znaczący wkład w rozwój historii myśli politycznej. Jest autorem semantyki dziejów ideologii i doktryn politycznych w Polsce i Niemczech. Brał aktywny udział w tworzeniu nowych kierunków studiów, m.in. politologii. Przez cztery kadencje piastował stanowisko rektora Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Jego dorobek obejmuje 300 publikacji, w tym ponad 20 monografii oraz wiele biografii twórców myśli, m.in. Ignacego Daszyńskiego, Mieczysława Niedziałkowskiego, Jana W. Machajskiego, Feliksa Perla czy Jana Strzeleckiego.
Polak po raz pierwszy
SANTIAGO DE CHILE Prof. Krzysztof Malaga z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu został wybrany na nowego dyrektora naukowego AIELF. Po raz pierwszy w 94-letniej historii L’Association Internationale des Economistes de Langue Française funkcję tę powierzono Polakowi. AIELF jest stowarzyszeniem naukowym, które zrzesza badaczy zajmujących się ekonomią oraz dziedzinami pokrewnymi. Jego działalność obejmuje również organizację różnych imprez naukowych i promowanie badań ekonomicznych. Do obowiązków nowego dyrektora naukowego należeć będzie m.in. pełnienie funkcji redaktora naczelnego „Revue Internationale des Economistes de Langue Française” („International Review of French Language Economists”). Prof. Malaga jest dziekanem Wydziału Informatyki i Gospodarki Elektronicznej UEP. Pracuje w Katedrze Ekonomii Matematycznej. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół ekonomii matematycznej, ekonometrii, teorii wzrostu i rozwoju gospodarczego. Jest członkiem Senatu UEP.
Powstałe z popiołów
LUBLIN/WARSZAWA/KRAKÓW Akademia Górniczo-Hutnicza, Politechnika Lubelska oraz Uniwersytet Warszawski połączyły siły w konsorcjum FUNash, aby wspólnie opracować serię materiałów funkcjonalizowanych, czyli o zwiększonej użyteczności, wyprodukowanych na bazie popiołów lotnych. Znajdą one zastosowanie w budownictwie (cementy i biocementy), rolnictwie (nawozy i bionawozy) oraz inżynierii środowiska (sorbenty i biopreparaty do remediacji zanieczyszczonych wód, gleb i gazów). Innowacyjność zaproponowanego rozwiązania polega na wykorzystaniu popiołów lotnych jako prekursora do syntezy mezoporowatych materiałów krzemionkowych i połączeń metaloorganicznych. Kompleksowe podejście do zagospodarowania tego typu odpadów wpłynie na opłacalność technologii produkcji. PL – lider projektu – posiada jedyną w Polsce instalację do transformacji popiołów lotnych w porowate materiały mineralne i mineralno-organiczne. Na prace badawcze w ramach programu TEAM-NET Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przeznaczy 21 mln zł.
Jak budować mosty i przepusty
RZESZÓW Zespół prof. Tomasza Siwowskiego z Zakładu Dróg i Mostów na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej opracował „Katalog typowych konstrukcji drogowych obiektów mostowych i przepustów”. Zawiera ponad 50 przykładów rozwiązań zastosowanych w ostatnich latach na drogach wszystkich kategorii w Polsce i w innych krajach UE. Dotychczas projektanci musieli samodzielnie opracowywać poszczególne obiekty inżynieryjne, co w wielu przypadkach podnosiło koszty realizacji inwestycji drogowych. Katalog umożliwi ich obniżenie, a także oszacowanie wysokości nakładów na późniejsze utrzymanie tego typu obiektu. Rekomendację dla katalogu, który został bezpłatnie udostępniony na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury, podpisał szef resortu Andrzej Adamczyk.
Doktorat h.c. – prof. Hubert Hasenauer
POZNAŃ Prof. Hubert Hasenauer, rektor Universität für Bodenkultur w Wiedniu otrzymał 25 czerwca tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Uroczystość zainaugurowała obchody jubileuszu 100-stulecia Akademickich Studiów Rolniczo-Leśnych. Prof. Hasenauer należy do grona najwybitniejszych przedstawicieli nauk leśnych w Europie. W 1994 roku uzyskał tytuł doktora nauk leśnych, następnie w 1998 roku stopień doktora habilitowanego, a w 2007 roku tytuł profesora z zakresu zarządzania ekosystemami leśnymi oraz został kierownikiem Instytutu Hodowli. Jako autor lub współautor opublikował ponad 270 artykułów naukowych, co stawia go w czołówce badaczy zajmujących się wpływem zmian klimatycznych na drzewa i drzewostany, a także modelowaniem procesów i zjawisk zachodzących w środowisku leśnym.
Lung Cancer Unit
BIAŁYSTOK Uniwersytet Medyczny w Białymstoku i Uniwersytecki Szpital Kliniczny powołały pierwsze w Polsce Centrum Diagnostyki i Leczenia Raka Płuca, czyli tzw. Lung Cancer Unit. To jednostka z odpowiednim zapleczem diagnostyczno-terapeutycznym zatrudniająca zespół doświadczonych specjalistów i zapewniająca pełny dostęp do wszystkich metod potrzebnych do rozpoznania i leczenia raka płuca. Model diagnostyki i leczenia pacjenta od samego początku choroby i na każdym jej etapie wypracowano i wdrożono po raz pierwszy w Polsce w USK w Białymstoku. Istotnym elementem tego modelu jest współpraca ze specjalistami radioterapii z Białostockiego Centrum Onkologii. Eksperci, którzy stale współpracują na co dzień w ramach wielodyscyplinarnych zespołów USK i BCO, podejmują wszystkie kluczowe decyzje na podstawie decyzji konsylium wielospecjalistycznego, a nie jednoosobowo.
Rządowa dotacja dla PUM
SZCZECIN Dotację w wysokości 590 milionów złotych na rozbudowę i modernizację infrastruktury otrzymał Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. To największe finansowe wsparcie od państwa w historii tej uczelni. Umowę podpisali minister zdrowia prof. Łukasz Szumowski i rektor PUM prof. Bogusław Machaliński. Dzięki otrzymanym środkom w latach 2019–2025 wybudowany zostanie m.in. nowoczesny ośrodek kliniczno-dydaktyczno-badawczy, Centrum Onkologii, gdzie opracowywane będą nowe terapie i nowe leki, oraz Oddział Pediatrii i Żywienia. Przebudowane i zmodernizowane zostaną także Oddziały Hematologii i Onkologii Dziecięcej, powstanie Centrum Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi oraz przykliniczne poradnie specjalistyczne. Za pięć lat przy ul. Unii Lubelskiej 1 powstanie nowoczesny ośrodek medyczny o znaczeniu międzynarodowym.
Zadeklarowali związek z otoczeniem
KRAKÓW Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Wojciech Nowak oraz prezydent Krakowa prof. Jacek Majchrowski podpisali Deklarację Poitiers, której celem jest zacieśnianie związków pomiędzy uniwersytetami a ich otoczeniem społeczno-gospodarczym. Deklaracja podkreśla wagę tradycyjnych związków miasto-uniwersytet, pomagając w dalszym budowaniu dobrych relacji. Jej podpisanie było jednym z elementów krakowskich obrad prestiżowej sieci uniwersytetów Coimbra Group. W jej skład wchodzą najstarsze i najbardziej prestiżowe uniwersytety Europy. Celem organizacji jest utrwalanie więzi pomiędzy uczelniami i promowanie wysokich standardów nauczania i badań. Uniwersytet Jagielloński jest członkiem Grupy Coimbra od 1991 r. Rektor UJ jest członkiem Rady Doradczej Rektorów, zaś w Radzie Wykonawczej zasiada prorektor UJ ds. rozwoju, prof. Dorota Malec.
Wyszkolą dyspozytorów lotniczych
CHEŁM Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie jako pierwsza w Polsce będzie kształcić dyspozytorów lotniczych. Bezpłatne studia na tej specjalności będą możliwe dzięki pozytywnej ocenie audytu certyfikacyjnego przeprowadzonego przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Do uzyskania licencji student oprócz zajęć teoretycznych i praktycznych musi zaliczyć 90 dyżurów pod nadzorem licencjonowanego dyspozytora lotniczego u operatorów lotniczych. Zapewni je partner uczelni – LOT. Jest to już piąta specjalność lotnicza oferowana przez PWSZ w Chełmie, której studenci mogą zdobyć także wykształcenie uprawniające do uzyskania licencji pilota samolotowego, pilota śmigłowcowego, mechanika lotniczego oraz świadectwa kwalifikacji operatora bezzałogowych statków powietrznych.
Doktorat h.c. – prof. Jan Awrejcewicz
GDAŃSK W uznaniu dorobku i zasług prof. Jana Awrejcewicza Politechnika Gdańska nadała mu 3 lipca tytuł doktora honoris causa . Całe swoje zawodowe życie związał z Politechniką Łódzką, której jest absolwentem. Obecnie kieruje założoną przez siebie Katedrą Automatyki, Biomechaniki i Mechatroniki Wydziału Mechanicznego. Jego zainteresowania naukowe dotyczą szeroko rozumianej mechaniki, w tym mechaniki nieliniowej, ze szczególnym uwzględnieniem bifurkacji i chaosu, a ostatnio także mechatroniki i automatyki. Dokonał oceny szkodliwości drgań i hałasu w tramwajach i budynkach mieszkalnych, zbudował stanowisko do analizy skutków zderzenia pojazdów, prowadził nowatorskie badania z zakresu rehabilitacji schorzeń kręgosłupa i naczyń krwionośnych. Został 42. doktorem honoris causa PG.
Opracował Mariusz Karwowski
Współpraca: Ewa Barlik, Natalia Bujak, Anna Cieślak, Iwona Cieślik, Agata Cymanowska, Iwona Czajkowska-Deneka, Beata Czechowska-Derkacz, Lidia Jaskuła, Izabela Koptoń-Ryniec, Karolina Płotnicka-Błach, Jacek Szymik-Kozaczko, Lucyna Róg, Katarzyna Skałecka, Krzysztof Skrzypek, Marcin Tomkiel, Kamilla Walczak, Beata Wielowińska-Pawlak, Katarzyna Wojtachnio, Bartosz Zawiślak
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki.
Więcej aktualności na naszej stronie internetowej www.forumakademickie.pl oraz na naszych profilach na Facebooku i na Twitterze