Starania o uniwersytet w Poznaniu sięgają roku 1519, kiedy to powstaje w tym mieście Akademia Lubrańskiego. Z kolei na mocy przywileju królewskiego Zygmunta III Wazy z 28 października 1611 r. Kolegium Jezuickie zaistniało jako pierwszy w Poznaniu uniwersytet. Przywilej został potwierdzony przez króla Jana Kazimierza w 1650 r. i króla Jana III Sobieskiego w 1678 r. Uczelnie te nie utrzymały się długo. Mimo kilkakrotnych prób wskrzeszenia szkoły wyższej w Poznaniu na powtórną szansę trzeba było czekać kilkaset lat. Pierwsze posiedzenie Komitetu Organizacyjnego Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu w osobach dr. Heliodora Święcickiego, dr. Michała Sobeskiego, dr. Józefa Kostrzewskiego i ks. Stanisława Kozierowskiego miało miejsce 11 listopada 1918 roku. Na podstawie decyzji Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej z 30 stycznia 1919 roku rozpoczęto organizację polskiego uniwersytetu w Poznaniu. Wtedy przyjęto nazwę Wszechnica Piastowska, którą w 1920 roku zmieniono na Uniwersytet Poznański. Jako pierwszy powstał Wydział Filozoficzny. Inauguracja roku akademickiego miała miejsce 7 maja 1919 roku. Pierwszym rektorem został prof. Heliodor Święcicki. W latach 1919-1939 Uniwersytet składał się z wydziałów: prawno-ekonomicznego, humanistycznego, matematyczno-przyrodniczego, rolniczo-leśnego i lekarskiego. Nie powiodła się próba otwarcia wydziału teologicznego. Pracę w nowym uniwersytecie podjęło wielu pracowników innych uczelni polskich i zagranicznych, którzy mimo młodego wieku mogli się pochwalić znaczącymi osiągnięciami naukowymi. Z tego powodu uczelnię nazywano żartobliwie „smarkatym uniwersytetem”. Istotnym problemem była baza lokalowa. Pierwszymi budynkami były: gmach Akademii Królewskiej (Collegium Minus), Zamek (Collegium Maius) i budynek pruskiej Komisji Kolonizacyjnej (Collegium Medicum). W okresie międzywojennym szczególnie dynamiczne rozwijały się badania historyczne i archeologiczne podkreślające słowiańskie pochodzenie zachodnich ziem polskich. Co dziesiąty absolwent szkół wyższych w Polsce miał dyplom Uniwersytetu Poznańskiego. Po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Poznania Uniwersytet został 10 września 1939 roku zamknięty, a w jego pomieszczeniach Niemcy zorganizowali Reichsuniversität Posen. Wielu pracowników i studentów zostało aresztowanych, straconych lub wywiezionych z Wielkopolski. Uniwersytet jednak nie przerwał pracy i przez całą okupację funkcjonował jako tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Zajęcia odbywały się w wielu miastach na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Prowadzono nie tylko zajęcia dydaktyczne, ale także badania naukowe. Już w marcu 1945 roku Uniwersytet Poznański podjął pracę. Należało przede wszystkim odbudować zniszczoną bazę materialną i zebrać kadrę naukową. Na czele Uniwersytetu stanął prof. Stefan Dąbrowski wybrany na stanowisko rektora w 1939 roku. W pierwszym roku akademickim po wojnie kształcenie podjęło 4012 studentów. Działając w nowych realiach prawno-politycznych powojennej Polski, Uniwersytet przeszedł dalsze reorganizacje. W roku 1947/1948 powstał Wydział Farmaceutyczny, a rok później podzielono Wydział Rolniczo-Leśny. W roku akademickim 1949/1950 z dwóch wydziałów medycznych powstała samodzielna uczelnia – Akademia Medyczna. Kolejnym etapem było przekształcenie 5 lipca 1950 roku Studium Wychowania Fizycznego w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego. Ten kilka lat trwający proces zmian kończy się nową strukturą. Dotychczasowy Wydział Matematyczno-Przyrodniczy zamieniono na Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii oraz Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, a z Wydziału Humanistycznego początkowo wydzielono Wydział Filozoficzno-Społeczny oraz Wydział Historyczny i Filologiczny. Krótko potem, od 1 kwietnia 1952, oba te wydziały połączono w Wydział Filozoficzno-Historyczny. W 1952 roku od Uniwersytetu odeszły wydziały Rolniczy i Leśny, by przekształcić się w Wyższą Szkołę Rolniczą. Zmiany podyktowane były między innymi przejmowaniem przez polskie szkolnictwo wyższe wzorów radzieckich. W 1955 roku Uniwersytet wybrał swego patrona – Adama Mickiewicza. UAM przetrwał okres wpływów ideologii socjalistycznej, strajków studenckich w marcu 1968 roku, tworzenia i aktywności „Solidarności” oraz ciemnej nocy stanu wojennego. Po roku 1989 Uniwersytet rozwijał się pod względem naukowym i edukacyjnym. Ważnym rozdziałem w historii była budowa w północnej części Poznania kampusu na Morasku, gdzie obecnie w nowoczesnych siedzibach mieści się siedem wydziałów, Centrum Zaawansowanych Technologii, Centrum NanoBioMedyczne oraz baza sportowa.