Zgłoszeń coraz mniej

Od dwóch lat systematycznie spada liczba zgłoszeń o ochronę w trybie krajowym wynalazków, wzorów użytkowych, znaków towarowych i wzorów przemysłowych. W ubiegłym roku do Urzędu Patentowego RP wpłynęło 20 025 wniosków, co jest najniższym wynikiem w tej dekadzie. Urzędnicy rozpatrzyli 23 188 spraw dotyczących ochrony praw przemysłowych, w których zakończono postępowania. W trybie krajowym udzielono 16 148 praw ochronnych oraz praw z rejestracji na przedmioty własności przemysłowej. Przeprowadzono także 20 343 badania formalnoprawne zgłoszeń. Na koniec grudnia w Polsce pozostawało w mocy 327 806 praw wyłącznych na przedmioty własności przemysłowej.

Podmioty krajowe w 2018 r. zgłosiły w trybie krajowym i międzynarodowym 4207 wynalazków, czyli o 284 więcej niż w roku 2017. Na podobnym poziomie utrzymała się liczba zgłoszeń wzorów użytkowych – 942. Przeważająca większość dotyczyła inżynierii chemicznej (263). Niespełna połowa wniosków pochodziła od firm (47,59%), a więcej niż co trzeci (37,09%) złożyły podmioty naukowe, w tym szkoły wyższe (30,35%), instytuty badawcze (5,65%), jednostki naukowe PAN (1,09%). Najaktywniejsza już drugi rok z rzędu była Politechnika Lubelska (139 wniosków), a w pierwszej dziesiątce znalazły się ponadto: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (124), Politechnika Śląska (104), Politechnika Wrocławska (102), Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (98), Akademia Górniczo-Hutnicza (96), Politechnika Warszawska (94), Politechnika Łódzka (93), Politechnika Poznańska (74) i Politechnika Rzeszowska (70). Ponad 20 wynalazków i wzorów użytkowych zgłosiło do ochrony 27 podmiotów, wśród których jedyną pozauczelnianą jednostką naukową jest Instytut Nafty i Gazu – PIB. Zdecydowana większość to szkoły wyższe, w tym 13 uczelni technicznych, 4 uniwersytety ogólne, 4 przyrodnicze, po jednym rolniczym i medycznym. W gronie najaktywniejszych są tylko 3 firmy.

W rankingu województw przoduje mazowieckie (757 wynalazków i 170 wzorów użytkowych), wyprzedzając śląskie (521/140) i małopolskie (443/120).

Po kilkuletnim spadku liczby zgłoszeń dokonywanych w trybie krajowym przez podmioty zagraniczne tendencja została w ubiegłym roku odwrócona. O ile jeszcze zgłoszenia wynalazków utrzymały się na podobnym poziomie co rok wcześniej (115 wobec 118), o tyle znaczący wzrost odnotowano, jeśli chodzi o wzory użytkowe (79 do 56). Przodują wciąż podmioty ze Stanów Zjednoczonych, a na kolejnych pozycjach zamiana miejsc: drugie dotąd Niemcy (30) zostały wyprzedzone przez Czechy (34).

Polskim podmiotom w 2018 roku przyznano w trybie krajowym 2906 patentów (+111 w stosunku do 2107) i 769 praw ochronnych na wzory użytkowe (-7). Blisko połowa z nich (48,52%) została udzielona firmom, a nieco mniej (45,56%) podmiotom naukowym, z których 31,65% stanowiły szkoły wyższe, 11,46% – instytuty badawcze, a 2,45% – jednostki PAN. Liderem, i to z trzycyfrowym wynikiem (106), jest ZUT. Tuż za nim Politechnika Wrocławska (94), a dalej ex aequo Politechnika Warszawska i AGH (po 79). Pierwszą dziesiątkę uzupełniają politechniki: Łódzka (72), Lubelska (65), Poznańska (63), Śląska (50) i Krakowska (46), między którymi znalazł się jeszcze Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (54). Wśród 26 instytucji, które uzyskały co najmniej 20 patentów i praw ochronnych, jest 20 szkół wyższych (13 technicznych, 4 uniwersytety ogólne i 3 przyrodnicze), 5 instytutów i 1 przedsiębiorstwo.

Najwięcej patentów i praw ochronnych na wzory użytkowe dotyczyło inżynierii lądowej (467) i chemii wysokogatunkowych związków organicznych (264). Pod tym względem czołówkę województw tworzą mazowieckie (641) i śląskie (513), przy czym to pierwsze bryluje w wynalazkach (534), a drugie we wzorach użytkowych (135). Podium zamyka małopolskie (345/99). Na koniec grudnia 2018 roku pozostaje w mocy 21 806 patentów i praw ochronnych na wzory użytkowe udzielonych w trybie krajowym.

Nadal w zatrważającym tempie maleje liczba patentów otrzymanych w trybie krajowym przez podmioty zagraniczne. Jeszcze w 2014 roku było ich 355, trzy lata później 109, a w ubiegłym roku ledwie 74. Z kolei praw ochronnych na wzory użytkowe udzielono 47, najwięcej od czterech lat. Dominują podmioty niemieckie (17), amerykańskie (16) i czeskie (12).