Pół mln euro dla polskich humanistów

Wkład Romów w muzykę starego kontynentu, instytucje religijne w procesie integracji migrantów, nierówny dostęp do usług zdrowotnych, różnorodność kulturowa na festiwalach muzycznych – to tematy, którymi zajmą się polskie zespoły badawcze wyłonione w konkursie „Public Spaces: Culture and Integration in Europe”. Spośród 203 złożonych wniosków dofinansowanie w wysokości ponad 18 milionów euro otrzymało 20 projektów. W czterech z nich uczestniczyć będą polscy naukowcy.

Najwięcej środków – 173 583 euro – trafi do prof. Pawła Łukowa z Centrum Bioetyki i Bioprawa Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, który wraz z partnerami z uniwersytetów w: Rijece, Lublanie i Ulm weźmie udział w projekcie HCPubS „Opieka zdrowotna jako Przestrzeń Publiczna: Integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie”. Naukowcy z dziedziny medycyny, nauk humanistycznych, prawa medycznego, bioetyki, filozofii, antropologii i etnologii skupią się wokół etnicznych, religijnych, genderowych i związanych z orientacją seksualną aspektów integracji i wykluczenia w ochronie zdrowia. Przeanalizują je zarówno w szerszym kontekście opieki zdrowotnej jako przestrzeni publicznej, jak i węższym, odnoszącym się do lokalnych instytucji ochrony zdrowia.

Nad krytyczną analizą roli odgrywanej przez muzea, obiekty dziedzictwa materialnego, przestrzenie miejskie i lokalne instytucje w procesie definiowania pojęcia integracji pracować będzie zespół dr Grażyny Szymańskiej-Matusiewicz z Instytutu Socjologii UW. Polska część projektu „en/counter/points: kontakt, kultura i (re)negocjowanie przynależności w przestrzeni publicznej”, na którą przeznaczono 145 957 euro, dotyczy znaczenia religijnych instytucji migranckich (cerkwi, kościołów, meczetów i pagód) podczas negocjowania przez migrantów własnego miejsca w przestrzeni publicznej. Konsorcjantami są uniwersytety w Amsterdamie i Newcastle, Politechnika Mediolańska oraz Centrum Badań Historii Współczesnej w Poczdamie.

Kolejne dwa przedsięwzięcia zostaną zrealizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dr hab. Anna G. Piotrowska z Instytutu Muzykologii UJ otrzyma 118 369 euro na zbadanie udziału Romów w europejskiej kulturze muzycznej, zarówno obecnie, jak i w przeszłości. Analizowana będzie sytuacja tej grupy etnicznej w wielkich imperiach (Austro-Węgry, Cesarstwo Rosyjskie), ale także w Hiszpanii, gdzie rozwinęło się cygańskie flamenco. W projekcie BESTROM „Ponad stereotypami: wymiana kulturowa i wkład Romów w europejską przestrzeń publiczną” współuczestniczyć będą partnerzy z uniwersytetów w Helsinkach, Sewilli i Liverpoolu.

Próbę zrozumienia, w jaki sposób kulturowa różnorodność i modele zarządzania nią przejawiają się w kontekście festiwali muzycznych w Europie, podejmą naukowcy z uniwersytetów: Południowej Danii w Odense, Erazma w Rotterdamie, Bristolskiego i w Limerick. Przedmiotem analizy będą nie tylko zjawiska obserwowalne na scenie i wokół niej, ale także wszystko to, co dzieje się „za kulisami”. Polską częścią projektu FestiVersities „Europejskie festiwale muzyczne, przestrzenie publiczne i różnorodność kulturowa” pokieruje dr Karolina Golemo z Instytutu Studiów Międzykulturowych UJ, która na badania terenowe dostanie 115 936 euro.

To trzeci konkurs organizowany przez międzynarodową sieć HERA zrzeszającą instytucje zajmujące się finansowaniem badań humanistycznych, odkąd w 2011 roku przystąpiło do niej Narodowe Centrum Nauki. W poprzednich („Cultural Encounters”, „Uses of the Past”) dofinansowanie zdobyło dziewięć polskich grup. Od 2016 roku na czele Rady Naukowej HERA stoi dr hab. Wojciech Sowa, koordynator dyscyplin w dziale Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce NCN.