Wydarzenia
Doktorat h.c. – prof. Stefan Gierowski
TORUŃ Prof. Stefan Gierowski został 29 listopada uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wyróżnienie przyznano 93-letniemu artyście jako wyraz uznania dla niezwykle bogatego dorobku twórczego, jego aktywności w obszarze kształcenia przyszłych adeptów sztuki malarskiej oraz działalności społecznej. Prof. Gierowski należy do najwybitniejszych indywidualności współczesnej sztuki, jest legendą awangardy malarskiej drugiej połowy XX wieku. Studiował malarstwo na krakowskiej ASP u Władysława Jarockiego, Zbigniewa Pronaszko, Karola Frycza. Równolegle studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od roku 1962 wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Był tam dziekanem Wydziału Malarstwa, a w 1983 r. wybrano go na rektora. Komunistyczne władze nie zatwierdziły tego wyboru. Prof. Gierowski był członkiem Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej. W 1980 roku otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa za całokształt twórczości. Jest laureatem Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie malarstwa (2005). Odznaczony został Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2005 roku. W latach 1986-1988 był przewodniczącym Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego i członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Prace prof. Gierowskiego pokazywano na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych w kraju i za granicą oraz około dwustu wystawach zbiorowych.
Trzecia Misja Uczelni
WARSZAWA W konkursie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju dofinansowanie uzyskało 211 projektów z całej Polski. Łączna ich wartość to 173,2 mln zł. Najwyżej oceniono projekt Uniwersytetu Wrocławskiego: „Uniwersytet Seniorom – nowatorskie podejście w edukacji osób dorosłych”. Największe dofinansowanie otrzymają: Politechnika Warszawska – „MatFizChemPW – podnoszenie kompetencji matematyczno-przyrodniczych oraz ICT” (5 mln zł), Uniwersytet Warszawski – „Trzecia Misja Wydziału Nauk Ekonomicznych UW” (4,9 mln zł), Politechnika Łódzka – „Informatyka bez granic” (3,8 mln zł) oraz Uniwersytet Szczeciński – „Młody e-lider” (3,7 mln zł). Celem konkursu jest opracowanie i realizacja skierowanych do odbiorców spoza środowiska akademickiego programów kształcenia i działań dydaktycznych, kursów czy szkoleń we współpracy z podmiotami działającymi na rzecz edukacji, np. jednostkami samorządu terytorialnego lub organizacjami pozarządowymi.
EDUinspiracje
WARSZAWA 5 grudnia w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego wręczono nagrody w konkursach EDUinspiracje i EDUinspirator oraz EDUinspiracje Media, organizowanych przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji od 2011 roku. Wśród nagrodzonych są przedstawiciele środowiska akademickiego. W kategorii EDUinspiracje w zakresie szkolnictwa wyższego nagrodzono Akademię Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu (na fot.). EDUinspiratorką z obszaru szkolnictwa wyższego została Jadwiga Dobrowolska-Dyrcz. W kategorii specjalnej „25 – lecie FRSE” wśród nagrodzonych znalazł się Uniwersytet Warszawski. Wśród dziennikarzy nagrodzonych za publikacje medialne na temat europejskich programów edukacyjnych znalazł się Szymon Majchrzak, dziennikarz studenckiego Radia Afera z Politechniki Poznańskiej. Z kolei Maciej Kałach z „Dziennika Łódzkiego” został nagrodzony za świetny wywiad z młodym naukowcem, który uczestnictwo w Erasmusie uznał za jedno ze źródeł swojego sukcesu naukowego.
Nowa dyrektor MIBMiK
WARSZAWA Prof. Marta Miączyńska objęła stanowisko dyrektora Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Jest absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego, stopień doktora w dziedzinie genetyki uzyskała na Uniwersytecie Wiedeńskim w 1997 roku, stopień doktora habilitowanego w roku 2008, a tytuł profesora w 2013. Jej badania z dziedziny biologii komórki dotyczą mechanizmów molekularnych, które integrują transport błonowy, w szczególności endocytozę, z wewnątrzkomórkowymi szlakami sygnalizacyjnymi. Jest współautorką ponad 50 publikacji cytowanych ponad 2500 razy, laureatką stypendiów: Austrian Science Fund, Human Frontier Science Program Organization i L’Oreal Polska dla Kobiet i Nauki oraz prestiżowych grantów zagranicznych: Wellcome Trust International Senior Research Fellowship oraz Howard Hughes Medical Institute International Research Scholar. Na stanowisku dyrektora MIBMiK zastąpiła prof. Jacka Kuźnickiego, który kontynuuje pracę w placówce jako kierownik Laboratorium Neurodegeneracji.
Złoty Medal Chemii
WARSZAWA Hubert Jóźwiak, student Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zwyciężył w konkursie o Złoty Medal Chemii w roku 2018, organizowanym przez Instytut Chemii Fizycznej PAN. Wyróżniono go za pracę licencjacką Ab initio calculations of quantum scattering and generalized spectroscopic cross section , w której opisał proces wyznaczania parametrów kształtu linii widmowych pierwiastków w oparciu o metody chemii i mechaniki kwantowej. Zaprezentował najbardziej precyzyjne przewidywania uzyskane dotychczas dla układu wodór-hel, jak również pierwsze na świecie rezultaty takich obliczeń dla układu tlenku węgla z azotem. Obliczenia te mogą zostać zastosowane w analizie atmosfer masywnych planet o atmosferze wodorowo-helowej oraz analizie atmosfery ziemskiej pod kątem zawartości tlenku węgla. Laureat otrzymał także nagrodę finalistów przyznawaną przez pozostałych uczestników konkursu. Srebrny Medal Chemii zdobyła Martyna Tupikowska z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, a Brązowy – Maciej Pilch z Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej. W tym roku zgłoszono do konkursu rekordową liczbę 60 prac z 15 uczelni.
Muzeum Medycyny i Farmacji SUM
SOSNOWIEC Aparat płuco-serce zbudowany przez prof. Tadeusza Paliwodę, stół operacyjny prof. Wiktora Brossa oraz pierwsza polska endoproteza stawu biodrowego zaprojektowana przez zespół dr. Janusza Daaba z Piekar Śląskich – to niektóre z eksponatów Muzeum Medycyny i Farmacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, które otwarto 12 grudnia 2018 r. Ma uchronić przed zapomnieniem niegdyś używane narzędzia i sprzęty medyczne. Przestrzeń składa się z 8 pomieszczeń. Jednym z nich jest dawna apteka, gdzie można zobaczyć naczynia do wytwarzania leków. Powstała też jedyna w swoim rodzaju zielarnia, do której sprowadzono specjalne zioła z ekologicznych upraw we Włoszech. Na potrzeby warsztatów dla uczniów oraz zajęć dla studentów powstały też dwie sale seminaryjne. Na remont i wyposażenie muzeum uczelnia przeznaczyła z własnych środków ponad 2,6 mln zł. 100 tys. zł dołożył sosnowiecki magistrat.
Medal Młodego Uczonego
WARSZAWA Do grona dziesięciu dotychczasowych laureatów Medalu Młodego Uczonego dołączył dr hab. n. med. Michał Grąt (na fot. w środku) z Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Doceniono go za opracowanie nowych kryteriów kwalifikacji do transplantacji wątroby i wprowadzenie ich do praktyki klinicznej jako tzw. Kryteria Warszawskie. Brał udział jako operator pobrania wątroby od zmarłego dawcy w pierwszym w Polsce jednoczasowym przeszczepieniu płuc i serca. Wykonał również jedną z pierwszych w kraju operacji wątroby metodą ALPPS (ang. Associating Liver Partition with Portal vein ligation for Staged hepatectomy ). W 2018 roku w konkursie NCN SONATA uzyskał grant na badania, które mają na celu znalezienie optymalnej techniki zamykania powłok brzusznych po operacjach onkologicznych. Medal ustanowiony przez Politechnikę Warszawską przyznawany jest za wybitne i uznane osiągnięcia w dziedzinie nauki i innowacji technicznej oraz wybitne osiągnięcia twórcze. Nadawany jest osobom, które nie przekroczyły 35. roku życia.
Prestiżowa nagroda dla polskiej ortodontki
LONDYN Dr hab. n. med. Ewa Czochrowska z Zakładu Ortodoncji na Wydziale Lekarsko-Dentystycznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego otrzymała, jako pierwsza z Polski, The Distinguished Teacher Award. Laur wręczany jest corocznie przez Europejskie Towarzystwo Ortodontyczne (najstarsze i największe na starym kontynencie) wyróżniającemu się wykładowcy w dziedzinie ortodoncji. Dr Czochrowska jest najbardziej rozpoznawalnym polskim lekarzem ortodontą na arenie międzynarodowej. W 2003 roku obroniła habilitację na Uniwersytecie w Oslo, gdzie zajmowała się zastosowaniem autotransplantacji zębów i ortodontycznym zamykaniem braków międzyzębowych u pacjentów. Obecnie kieruje Polskim Towarzystwem Ortodontycznym.
Łukasz Kierznowski przewodniczącym KRD
WARSZAWA Łukasz Kierznowski z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, dotychczas jeden z wiceprzewodniczących Krajowej Reprezentacji Doktorantów, zastąpił Ewelinę Pabjańczyk-Wlazło z Politechniki Łódzkiej na stanowisku przewodniczącego KRD. Pracuje w Zakładzie Postępowania Administracyjnego. Specjalizuje się m.in. w prawie szkolnictwa wyższego i nauki. W swoim programie wyborczym za największe wyzwania stojące przed KRD uznał monitoring procesu tworzenia szkół doktorskich, wzmocnienie interdyscyplinarności (doktoraty międzydziedzinowe), zniesienie tzw. zakazu zatrudniania oraz podniesienie stypendiów dla „starych” doktorantów.
Medal dla gdańskiego chemika
GDAŃSK Prof. Piotr Stepnowski, kierownik Katedry Analizy Środowiska na Wydziale Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, prorektor tej uczelni ds. nauki i współpracy z zagranicą, został laureatem Medalu im. Wiktora Kemuli. Odznaczenie przyznano za wybitne osiągnięcia w zakresie chemii analitycznej. To dwudziesty polski naukowiec uhonorowany wyróżnieniem nadawanym przez Polskie Towarzystwo Chemiczne wspólnie z Komitetem Chemii Analitycznej PAN. Prof. Stepnowski jest światowej klasy specjalistą w zakresie badań i ochrony środowiska. Dzięki prowadzonym przez niego pracom przewidziano negatywne skutki środowiskowe niektórych nowo syntezowanych substancji przemysłowych (m.in. cieczy jonowych), co znacząco ograniczyło stopień ich upowszechnienia przez światowe koncerny chemiczne. W ostatnich latach skupia się na wykrywaniu i ocenie skutków występowania pozostałości farmaceutyków w środowisku naturalnym. Jego pionierskie badania dowiodły ich obecności nie tylko w ściekach komunalnych, ale także w strefie przybrzeżnej Morza Bałtyckiego czy w wybranych wodach głębinowych województwa pomorskiego.
Rekordowy rok pilotów
RZESZÓW 30 osób ukończyło w ubiegłym roku całkowite szkolenie lotnicze do licencji pilota samolotowego liniowego w Ośrodku Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej. To najlepszy wynik w 40-letniej historii OKL. Ostatnimi zadaniami, z którymi studenci musieli sobie poradzić, były: nocne szkolenie VFR – loty z widocznością, a także szkolenie IFR – loty według wskazań przyrządów. Rekordowe osiągnięcie odnotowano też w nalocie. W sumie 114 studentów spędziło w powietrzu 6156 godzin, podczas gdy rok wcześniej było to 3839 godzin. W 2018 roku wykonano też 11 107 operacji startów i lądowań. Pilotaż to flagowa specjalność w PRz. Do dziś wykształciło się tam ponad 780 pilotów lotnictwa cywilnego. Żadna inna politechnika w Polsce nie ma dla nich takiego zaplecza technicznego i bazy szkoleniowej. Od 2007 roku uczelnia szkoli również mechaników lotniczych obsługi. Rozpoczęcie szkolenia lotniczego praktycznego w tym roku planowane jest na 15 marca.
Doktorat h.c. – prof. Jerzy Brzeziński
LUBLIN Uroczystość nadania tytułu psychologowi z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyła się w Instytucie Pedagogiki na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, z którym prof. Jerzy Marian Brzeziński od wielu lat współpracuje. Specjalizuje się w metodologii i diagnostyce psychologicznej oraz etyce badań naukowych. Uhonorowano go m.in. za bogaty dorobek naukowy w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych, stworzenie metodologii badań naukowych współczesnej polskiej psychologii i innych nauk społecznych, wypracowanie standardów etyki procesu badawczego oraz diagnozy psychologicznej, a także współtworzenie modelu kształcenia w zakresie psychologii i opracowanie roli i misji uniwersytetu w zmieniającym się świecie. Prof. Brzeziński od 1991 roku zasiada w Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów, jest także członkiem Komitetu Psychologii PAN i Komitetu Etyki w Nauce PAN oraz ekspertem Polskiej Komisji Akredytacyjnej. UMCS jest trzecim uniwersytetem, który uhonorował prof. Brzezińskiego najwyższa godnością akademicką. Wcześniej zrobiły to Uniwersytet Kazimierza Wielkiego i Uniwersytet Gdański.
Bolid wyścigowy Quarado
GLIWICE Studenci Politechniki Śląskiej z zespołu PolSl Racing, autorzy innowacyjnego motocykla z napędem elektrycznym Elektra, skonstruowali kolejny pojazd. Quarado to udoskonalona i lżejsza wersja bolidu SW-01. Główne cele, które im przyświecały przy jego budowie, to przede wszystkim poprawa osiągów. Udało im się to osiągnąć poprzez redukcję masy bolidu oraz mody?kację jednostki napędowej i układu jezdnego. „Poprawiony” pojazd waży 220 kg, natomiast moc silnika zwiększyła się z 75 do 95 KM. Jest zatem lżejszy od pierwowzoru o 60 kg, co przełożyło się też na lepsze przyspieszenie. Quarado osiąga prędkość 100 km/h w 3,5 sekundy, podczas gdy jego poprzednik robił to o sekundę wolniej. Latem, po przejściu odpowiednich testów, bolid ma wystartować w zawodach Formula Student.
Quarry Life Award
BIELSKO-BIAŁA/KATOWICE W kategorii projektów naukowo-badawczych pierwszą nagrodę przyznano za „Środowiskowe uwarunkowania sukcesji w kopalniach kruszyw mineralnych jako podstawa ich rekultywacji”. Autorzy – dr hab. Damian Chmura, prof. Akademii Techniczno-Humanistycznej z Instytutu Ochrony i Inżynierii Środowiska oraz dr hab. Tadeusz Molenda z Uniwersytetu Śląskiego – po przeprowadzeniu badań botanicznych i hydrologicznych przedstawili koncepcję przywrócenia wartości przyrodniczej terenu kopalni kruszyw mineralnych „Wójcice” w razie ewentualnego zaprzestania jej eksploatacji. Za ten projekt otrzymali 5 tys. euro. Konkurs, którego organizatorem jest Heidelberg Cement, ma na celu promowanie bogatej różnorodności lokalnej flory i fauny, podnoszenie świadomości na temat wartości biologicznej terenów górniczych oraz poszukiwanie nowych sposobów dalszego zwiększania bioróżnorodności tych terenów.
Konkurs DOCUP
WROCŁAW W kategorii Wydarzenie naukowe I miejsce zajął Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie za „Warsztaty Historyczne dla młodzieży szkół średnich”. W kategorii Wydarzenie samorządowe I miejsce przypadło Radzie Doktorantów Uniwersytetu Wrocławskiego za cykl dofinansowań indywidualnych dla doktorantów tej uczelni. W kategorii Działalność samorządowa doktoranta triumfował Grzegorz Gabara z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Organizatorem konkursu jest Doktoranckie Forum Uniwersytetów Polskich (DFUP) skupiające samorządy doktorantów uczelni zrzeszonych w Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Podczas XXVI Zjazdu we Wrocławiu wybrano też władze DFUP na kadencję 2019. Przewodniczącym został Patryk Kosowski z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
IEŚ już z dyrektorem
LUBLIN Premier Mateusz Morawiecki powołał dr hab. Beatę Surmacz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej na stanowisko dyrektora Instytutu Europy Środkowej. To nowa placówka, która zastąpiła będący obecnie w likwidacji Instytut Europy Środkowo-Wschodniej. Jej tegoroczny budżet kształtuje się na poziomie 4 mln zł. Badania koncentrować się będą wokół tematyki Trójmorza, jednego z kluczowych projektów polskiego rządu. B. Surmacz jest prodziekanem ds. kształcenia Wydziału Politologii UMCS. Odbyła staże naukowe w Sussex University w Anglii i w Aix-en-Provance we Francji (oba w ramach programu TEMPUS). Pracuje w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych. W kręgu jej zainteresowań pozostają: polityka wschodnia Polski, a szczególnie stosunki polsko-ukraińskie, ewolucja form, funkcji, metod i technik dyplomatycznych, prawo dyplomatyczne oraz teoria stosunków międzynarodowych. W 2003 roku zdobyła Nagrodę Ministra Edukacji i Szkolnictwa Wyższego za monografię Współczesne stosunki polsko-ukraińskie .
Studentka WUM z nagrodą Królowej Szwecji
WARSZAWA Paulina Pergoł, studiująca na I roku pielęgniarstwa na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, została zwyciężczynią polskiej edycji międzynarodowego konkursu Queen Silvia Nursing Award. Doceniono ją za „Listy od przyjaciela”. Laureatka zwróciła uwagę na kondycję psychiczną osób starszych i zaproponowała jej poprawę bez sięgania po środki farmakologiczne. Polepszeniu stanu psychicznego ma służyć korespondencja, jaką chętni do udziału w przedsięwzięciu, prowadzą ze starszymi, samotnymi osobami, które dzięki temu mogą poczuć się dla kogoś ważne i niepozostawione same sobie. Polski konkurs był najliczniejszy ze wszystkich organizowanych w tym roku, zarówno jeśli chodzi o liczbę uczestników (207), jak i zgłaszane przez nich pomysły (270).
Doktorat h.c. – prof. Michał Ciałkowski
WARSZAWA Prof. inż. Michał Ciałkowski z Wydziału Inżynierii Transportu Politechniki Poznańskiej otrzymał tytuł doktora honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej. Wybitnego specjalistę w zakresie termodynamiki, mechaniki płynów, techniki cieplnej i zastosowań metod numerycznych, doceniono za osiągnięcia naukowe, wkład w podnoszenie kwalifikacji młodej kadry naukowej oraz współpracę z WAT. Od 1993 roku współpracuje z Katedrą Turbin Gazowych i Parowych Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie. Jest członkiem stowarzyszenia Gesellschaft für Angewandte Mathematik und Mechanik w Niemczech oraz Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, a także członkiem Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN. Opublikował 130 artykułów w kraju i za granicą. Jest autorem i współautorem 10 książek i opracowań monograficznych. Jego prace były cytowane 375 razy, a indeks Hirscha wynosi 12.
Krajowy Program Kosmiczny u premiera
WARSZAWA Polska Agencja Kosmiczna przekazała nadzorującemu jej działalność prezesowi Rady Ministrów projekt Krajowego Programu Kosmicznego na lata 2019–2021. Zawiera 54 działania ujęte w 8 grup tematycznych: duże projekty, wsparcie sektora downstream, innowacje, otoczenie międzynarodowe, staże i szkolenia, edukacja, promocja oraz pozostałe projekty. Najważniejszą część programu, angażującą 40% jego budżetu, stanowią tzw. projekty duże, a więc m.in. wsparcie „polskiej kosmicznej misji naukowej”, rozwój infrastruktury czy program polskich rakiet suborbitalnych. Ich realizacja jest kluczowa dla uzyskania przez krajową branżę kosmiczną 3% obrotów europejskiego rynku do 2030 r. Zakładany budżet KPK na najbliższe trzy lata to 248,5 mln zł, z czego 111,4 mln zł trafi do PAK, a kolejne 137 mln zł będzie w dyspozycji pozostałych instytucji wspierających przedsięwzięcia krajowej branży kosmicznej.
Prix Lallemand dla polskiego uczonego
PARYŻ Prof. Włodek Kofman z Zakładu Dynamiki Układu Słonecznego i Planetologii w Centrum Badań Kosmicznych PAN, dyrektor ds. badań w Institut de Planétologie et d’Astrophysique w Grenoble został wyróżniony nagrodą im. André Lallemanda. Francuska Akademia Nauk doceniła jego wkład w badania Marsa i komety 67P/Czuriumow–Gierasimienko, których dokonano za pomocą radarów niskiej częstotliwości MARSIS (misja kosmiczna Mars Express) i CONSERT (misja kosmiczna Rosetta). W szczególności podkreślone zostało nowatorskie zastosowanie tomografii radarowej do badania wnętrza komet. Prof. Kofman jest kierownikiem zespołu naukowego eksperymentu CONSERT oraz członkiem zespołu MARSIS. Jego imieniem nazwana została planetoida (13368) Wlodekofman. Prix Lallemand przyznawana jest co trzy lata za prace z różnych dziedzin astronomii, ale preferowane są badania, mogące mieć zastosowane także w innych dziedzinach nauki.
ARES współpracuje z ESA
WROCŁAW Studenci trzech wrocławskich uczelni będą pierwszym polskim zespołem akademickim, który przeprowadzi badania z dziedziny medycyny i astrobiologii we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA). Propozycję eksperymentu, dotyczącego funkcjonowania ludzkich komórek nowotworowych w zmienionej grawitacji, przygotowała grupa studentów i absolwentów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, zaangażowanych w międzyuczelniany projekt ARES (Astrobiology and Radiation Experiments in Stratosphere). Ich zadaniem będzie sprawdzenie, w jaki sposób komórki odbierają bodziec w postaci grawitacji i jak funkcjonują w środowisku o jej zmienionych właściwościach. Do badań posłuży im specjalna wirówka, tzw. Large Diameter Centrifuge (LDC), znajdująca się w Holandii. W urządzeniu tym można przeprowadzać eksperymenty na próbkach, które wystawione będą na działanie grawitacji innej niż odczuwana w warunkach ziemskich. Przyspieszenia, które osiągane są w LDC, wynoszą od 1 g do 20 g.
Uniwersytety na rzecz oświecenia
WIEDEŃ Podczas spotkania przewodniczących konferencji rektorów dziesięciu krajów Europy Środkowej podpisano deklarację Universities for Enlightenment (Uniwersytety na rzecz oświecenia). Wskazano w niej na zagrożenia podstawowych wartości, na których oparte jest funkcjonowanie demokratycznego społeczeństwa, oraz odpowiedzialność uczelni za kształtowanie tych wartości wśród studentów i w całym społeczeństwie. „Wolność akademicka i uczciwość badań i nauczania, autonomia instytucjonalna, znaczący udział studentów i wydziałów w zarządzaniu oświatą, oraz odpowiedzialność publiczna za szkolnictwo wyższe są kluczowymi elementami jego funkcjonowania i rozwoju” – napisali rektorzy. Wezwali też decydentów do zapobiegania wszelkim formom podważania niezależności badawczej. Polskę reprezentował prof. Jan Szmidt (na fot.), przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, rektor Politechniki Warszawskiej.
SGH kuźnią prezesów
WARSZAWA Szkoła Główna Handlowa, Politechnika Warszawska, Akademia Górniczo-Hutnicza – to podium rankingu „Rzeczpospolitej” obejmującego szkoły wyższe, które mogą się pochwalić największą grupą absolwentów wśród szefów czołowych firm. Powstał w wyniku analizy karier ponad 570 prezesów, z których 7,5% ma dyplom SGH. W gronie jej absolwentów są m.in.: Michał Krupiński, prezes Banku Pekao, Czesław Warsewicz, szef PKP Cargo, Roman Pałac, prezes PZU Życie czy szef TVN Piotr Korycki. Wcześniej SGH zwyciężyła też w zestawieniu najlepszych uczelni ekonomicznych w Polsce.
Medal na 10-lecie Instytutu Konfucjusza
CHENGDU/WROCŁAW Prof. Jan Burdukiewicz, prorektor ds. współpracy z zagranicą i projektów międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, otrzymał medal Individual Performance Excellence Award w uznaniu zasług dla rozwoju Instytutu Konfucjusza UWr. To największa i najszybciej rozwijająca się tego typu placówka w Polsce. Rozpoczęła działalność w 2008 roku. Prof. Burdukiewicz jest obecnie przewodniczącym Rady IK. W czasie jego kadencji placówka zwiększyła liczbę nauczycieli i uczestników kursów, a także przeniosła się do nowej siedziby przy ulicy Krętej. W letnim semestrze 2018 roku w trzech grupach Studium Języka i Kultury Chin, trzech grupach studiów sinologicznych i czterech komercyjnych kształciła 891 osób. Zajęcia prowadziło 5 nauczycieli i 8 wolontariuszy, którzy realizowali 164 godziny języka chińskiego tygodniowo. Na świecie działa już 548 instytutów Konfucjusza, w tym 5 w Polsce (Kraków, Opole, Poznań, Wrocław, Gdańsk) i prawie 1200 klas konfucjańskich (jedna w Warszawie).
Nowe samoloty dla przyszłych pilotów
CHEŁM Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie wzbogaciła się o trzy nowoczesne samoloty szkolno-treningowe AT3 R100. Kosztowały 2,5 mln zł, z czego 2 mln wyłożyło MNiSW. To jednosilnikowe, dwuosobowe maszyny w układzie dolnopłatowym, z oprzyrządowaniem umożliwiającym także loty nocne. Produkowane są od 2002 roku w fabryce w Mielcu. Ich wyposażenie odpowiada współczesnym samolotom liniowym, co pozwoli przyszłym pilotom przygotowywać się do zdania licencji zawodowej. Wraz z nowymi jednostkami flota PWSZ liczy 13 maszyn. W planach jest jeszcze zakup samolotu dwusilnikowego oraz śmigłowca. Chełm jest jednym z trzech ośrodków akademickich w Polsce, który szkoli pilotów cywilnych. Do ich dyspozycji jest Akademicki Port Lotniczy w Depułtyczach Królewskich, własność PWSZ. W przyuczelnianym Centrum Kształcenia Lotniczego uczy się 150 studentów. Piloci wykształceni w PWSZ w Chełmie latają m.in. w British Airways, Wizz Air oraz PLL LOT.
Przyszłościowy rzeżusznik
WARSZAWA/KRAKÓW Dr Alicja Babst-Kostecka z Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie zdobyła nagrodę Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju „Polskie inwestycje przyszłości” w kategorii „Innowacje dla środowiska”. Laureatka, doktor nauk biologicznych w dziedzinie genetyki populacyjnej i ekologii ewolucyjnej, naukowo pracowała m.in. w Szwajcarii (Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research) oraz w USA (College of Science, University of Arizona). Tematyka jej projektu dotyczy rzeżusznika Hallera. Okazało się, że bylina ta jest tzw. hiperakumulatorem – w swoich częściach naziemnych potrafi gromadzić od 100 do 500 razy więcej metali ciężkich niż inne rośliny. Dr Babst-Kostecka bada skąd wzięła się ta cecha i jak można ją wykorzystać. Dzięki tej wiedzy będzie można lepiej zagospodarować poprzemysłowe tereny rekultywowane, a także ograniczyć toksyczny i często kancerogenny wpływ metali ciężkich na organizm człowieka. Projekt realizowany jest z grantu POWROTY Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Zagrają na nowych instrumentach
ŁÓDŹ 250 instrumentów z różnych epok i stylów, w tym wiele unikatowych, zakupiła Akademia Muzyczna w Łodzi. Wśród nowych nabytków są m.in. pierwsze w historii polskiego szkolnictwa muzycznego specjalnie wybudowane barokowe organy wzorowane na powstałych w I Rzeczypospolitej. Oprócz tego: lutnia renesansowa, lutnia barokowa, teorba, viola da gamba, wiolonczela barokowa, wiolonczela piccolo, skrzypce barokowe, altówka barokowa, violino piccolo, renesansowe flety podłużne i poprzeczne. Kupiono też 38 fortepianów, w tym osiem koncertowych (wartość każdego z czterech najcenniejszych to 700 tys. zł), 15 pianin, 2 klawesyny (w stylu włoskim i niemieckim), kontrafagot, flety, oboje, klarnety, saksofony, trzy harfy (cena każdej to około 200 tys. zł) oraz kilka egzotycznych instrumentów z Karaibów i Tajlandii. Wszystkie kosztowały 20,3 mln zł, a zakup współfinansowały Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Nagroda AgroBioTop za serwatkę
WARSZAWA/POZNAŃ Dr hab. inż. Piotr Oleśkowicz-Popiel (na fot. w środku) z Politechniki Poznańskiej został laureatem prestiżowej nagrody naukowej AgroBioTop przyznawanej przez Komitet Biotechnologii PAN. Doceniono opracowaną przez niego technologię wytwarzania biopaliw z odpadów pochodzących z produkcji serów i jogurtów. Rosnąca popularność tych produktów przyczynia się do wzrostu ilości serwatki kwaśnej, która niezagospodarowana stanowi duży problem środowiskowy. W skali UE jej wielkość wynosi około 50 mln m3. Nagrodzona technologia umożliwia pozyskanie z tego odpadu kwasu kapronowego – cennego surowca do zastosowania jako dodatku do pasz, środka antybakteryjnego czy składnika do produkcji biopaliw i innych biochemikaliów. Dr hab. inż. Piotr Oleśkowicz-Popiel jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Inżynierii Środowiska oraz prodziekanem Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska PP.
Lubelski Nobel 2018
LUBLIN Dr inż. Grzegorz Komarzyniec z Instytutu Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Lubelskiej został laureatem dorocznej Nagrody Naukowej im. prof. Edmunda Prosta przyznawanej przez Lubelskie Towarzystwo Naukowe. Uhonorowano go za pracę „Prąd włączania transformatorów nadprzewodnikowych”. Dokonał w niej analizy tytułowego zjawiska, przedstawił mechanizm jego powstawania, podał opisujące je zależności matematyczne oraz opracował w języku Matlab program komputerowy do obliczania prądu włączania transformatorów nadprzewodnikowych, które są o 1/3 mniejsze od konwencjonalnych i umożliwiają zniwelowanie strat w przesyle energii elektrycznej. Wyróżniono też dr hab. Małgorzatę Kołacz-Chmiel z Instytutu Historii UMCS za książkę Mulier honesta et laboriosa. Kobieta w rodzinie chłopskiej . Nagroda wręczana jest od 2000 roku. Laureata wyłaniają rektorzy lubelskich uczelni.
Młodzi innowacyjni z AGH i PG
WARSZAWA Michał Zając (na fot. po lewej), student Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wygrał czwarty konkurs „Młodzi Innowacyjni dla PGNiG”. Zaproponował wykorzystanie bardzo efektywnego i szybko działającego enzymu produkowanego przez ćmy (Galleria mellonella) do degradacji zanieczyszczeń węglowodorowych i produkcji glikolu. Jury podkreśliło potencjał ekologiczny i komercjalizacyjny projektu. Technologię tę można wykorzystać również do utylizacji opakowań foliowych. Drugie miejsce zajął Jędrzej Wrzaskowski, student Politechniki Gdańskiej, który zaprezentował możliwość otrzymywania wodoru z eteru dimetylowego DME. Autorką trzeciej nagrodzonej pracy jest Edyta Kuk, doktorantka AGH, której pomysł opiera się na zastosowaniu metod sztucznej inteligencji do zwiększenia efektywności procesów wydobywczych.
Honorowy profesor – G. Kołodko
BUDAPESZT Senat Uniwersytetu Korwina w Budapeszcie przyznał prof. Grzegorzowi W. Kołodko tytuł honorowego profesora za wybitne osiągnięcie naukowe. Polski ekonomista został doceniony przez węgierski uniwersytet za swoje prace naukowe z dziedziny ekonomii i polityki gospodarczej. Prof. Kołodko jest wykładowcą Akademii Leona Koźmińskiego i autorem teoretycznego nurtu ekonomii znanego jako Nowy Pragmatyzm. W latach 1994–1997 i 2002–2003 pełnił funkcję ministra finansów i wiceprezesa Rady Ministrów. G. Kołodko studiował i karierę naukową realizował w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, potem – Szkole Głównej Handlowej. W latach 80. XX wieku był stypendystą Programu Fulbrighta. Wykładał na wielu uczelniach zagranicznych, w tym amerykańskich. Jest autorem i redaktorem 50 książek i ponad 400 artykułów. Oprócz węgierskiego tytułu prof. Kołodko ma 10 innych tytułów doktora honoris causa i profesora honorowego.
Opracowali: Mariusz Karwowski, Piotr Kieraciński
Współpraca: Aleksandra Bęben, Beata Czechowska-Derkacz, Marcin Czyżniewski, Aleksandra Draus, Ewa Jankiewicz, Katarzyna Kadaj-Kuca, Agata Kalafarska-Winkler, Agnieszka Książkiewicz, Anna Mrowiec, Ewa Sapeńko, Katarzyna Skałecka, Agnieszka Stępień, Ewa Walusiak-Bednarek, Marta Wereska
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki oraz serwisu PAP – Nauka w Polsce.