Weterynaria w Polsce

Przez okres ponad 50 lat krajobraz akademickiej weterynarii w naszym kraju tworzyły 4 wydziały medycyny weterynaryjnej: w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (z tradycją sięgającą początku XIX stulecia), na uniwersytetach przyrodniczych w Lublinie (od 1944 r.) i Wrocławiu (od 1945 r.) i na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie (kształcenie od 1996 r., wydział od 1967 r.) oraz Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach (utworzony w 1945 r.). W ostatnich latach powstały trzy nowe jednostki kształcące i prowadzące badania w tym zakresie: w Krakowie na Uniwersytecie Rolniczym, we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim (2012 r.), w Poznaniu na Uniwersytecie Przyrodniczym (2015 r.) i wreszcie w 2018 r. w Toruniu na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, we współpracy z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego i Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy. W wyniku oceny jednostek naukowych w 2017 r. WMW na UPWr otrzymał kategorię A+. Wydziały weterynaryjne w Olsztynie i Warszawie uzyskały kategorię A, a lubelski – kat. B. Kategorię A ma też Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach UPP, jednak w tym przypadku główne osiągnięcia należą do kilku wysoko cytowanych na świecie biologów. Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UR w Krakowie nie było oceniane, mimo że istnieje od 2012 r. Kategorię A+ ma też puławski PIWet.

Do kształcenie kadr akademickich w dyscyplinie weterynaria niezbędne są uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w zakresie weterynarii. Posiadają je wydziały medycyny weterynaryjnej z Warszawy, Wrocławia, Lublina i Olsztyna oraz Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach.

Weterynaria jako kierunek studiów cieszy się niesłabnącym powodzeniem. W tym roku akademickim było średnio 6,7 chętnych na jedno miejsce, w ubiegłym – 7,4. Absolwenci weterynarii uzyskują tytuł zawodowy lekarza weterynarii i bez problemu znajdują pracę w zawodzie.

Warszawa

Tradycje Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego sięgają 1824 r. i powstałej wówczas podwarszawskiej szkoły weterynaryjnej. W 1918 r. powołano Studium Weterynaryjne przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a w 1927 r. powstał samodzielny Wydział Weterynaryjny UW. W roku 1952 został on przeniesiony do Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Kadrę WMW SGGW stanowi 18 profesorów tytularnych, 14 profesorów SGGW, 24 adiunktów z habilitacją i 87 doktorów. Ponadto wydział zatrudnia 47 pracowników naukowo-technicznych i 47 inżynieryjno-technicznych. Na studiach doktoranckich jest 71 osób.

Na studiach stacjonarnych jest 672 studentów polskich, w tym 20 na kursach obcojęzycznych. Na studia niestacjonarne uczęszcza 227 osób. Weterynarię studiuje na SGGW 284 cudzoziemców, w tym 265 na studiach obcojęzycznych i 19 w języku polskim. Daje to wydziałowi bezprecedensowo wysoki w polskich uczelniach publicznych współczynnik umiędzynarodowienia wynoszący 24%.

W 2016 roku dr hab. Magdalena Król, prof. SGGW, otrzymała grant Europejskiej Rady ds. Badań (ERC Starting Grant) na badania nad nowotworami. Jego wartość to ponad 1,4 mln euro. To jedyny tego typu projekt realizowany w polskich uniwersytetach przyrodniczych.

Lublin

Historia Wydziału Medycyny Weterynaryjnej datuje się od 10 października 1944 r. i jest związana z utworzeniem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Powołano wówczas 4 pierwsze wydziały, w tym Wydział Weterynaryjny. W 1953 r. powołano w Lublinie Wyższą Szkołę Rolniczą i do niej przeniesiono medycynę weterynaryjną.

Na lubelskim Wydziale Medycyny Weterynaryjnej pracuje 99 nauczycieli akademickich, w tym 16 profesorów tytularnych, 8 adiunktów z habilitacją, 46 adiunktów z doktoratami i 6 asystentów z doktoratami, 11 asystentów magistrów i 12 starszych wykładowców. Ponadto wydział zatrudnia 49 pracowników technicznych i 2 obsługi.

Weterynarię studiuje w Lublinie ponad tysiąc osób, w tym 700 studentów w trybie stacjonarnych, 305 na studiach niestacjonarnych i 14 doktorantów. Na weterynarii w UPL kształci się 3 obcokrajowców.

WMW UPL dysponuje znakomitym zapleczem badawczym i klinicznym, które znajduje się w otwartym kilka lat temu Centrum Patologii i Terapii Zwierząt. Tworzą je dwa połączone ze sobą budynki. W jednym znajdują się Klinika Koni i Zwierząt Gospodarskich, laboratoria naukowo-badawcze i pomieszczenia dydaktyczne, w drugim – Klinika Zwierząt Towarzyszących. W przestrzeni klinicznej pojawiło się ambulatorium, a także recepcja, sale zabiegowe, bloki operacyjne, szpitale i pomieszczenia diagnostyczne. W części naukowo-badawczej znajduje się 11 laboratoriów.

Wrocław

Wrocławski Wydział Medycyny Weterynaryjnej, jako spadkobierca dorobku naukowego i tradycji Lwowskiej Akademii Medycyny Weterynaryjnej, rozpoczął działalność 1 listopada 1945 r. w ramach utworzonej od podstaw uczelni pod nazwą Uniwersytet i Politechnika we Wrocławiu. W 1951 r. we Wrocławiu utworzono Wyższą Szkołę Rolniczą, dzisiejszy Uniwersytet Przyrodniczy, i tam też ulokowana została weterynaria. W ciągu ponad 70 lat wykształcenie zdobyło tam ok. 8 tysięcy lekarzy medycyny weterynaryjnej.

Aktualnie na kierunku weterynaria studiuje prawie 1600 studentów, w tym ponad 130 cudzoziemców (m.in. z Niemiec, Francji, Skandynawii, Stanów Zjednoczonych i Kanady). W studiach prowadzonych wyłącznie w języku angielskim uczestniczy ponad 100 osób. Na stacjonarnych studiach doktoranckich w dziedzinie nauk weterynaryjnych kształci się 40 doktorantów. Na UPWr prowadzone są też specjalizacyjne studia podyplomowe dla lekarzy weterynarii, z których w tej chwili korzysta 454 lekarzy weterynarii.

WMW UPWr zatrudnia 132 nauczycieli akademickich na stanowiskach badawczo-dydaktycznych i badawczych, w tym 16 osób z tytułem profesora i 33 ze stopniem doktora habilitowanego oraz ponad 100 pracowników administracyjnych i inżynieryjnych. W 2018 roku stopnie doktora nauk weterynaryjnych nadano 11 osobom, stopień doktora habilitowanego uzyskało 6 pracowników Wydziału, a 3 otrzymało tytuł profesora nauk weterynaryjnych. Kolejnych 5 pracowników jest w trakcie postępowania o nadanie tytułu naukowego.

Olsztyn

Wydział Medycyny Weterynaryjnej jest jednym z 18 wydziałów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Został utworzony w 1967 roku. Jest członkiem Konsorcjum Naukowego „Zdrowe zwierzę – bezpieczna żywność”, które otrzymało status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego na lata 2015-2019 w dziedzinie nauk weterynaryjnych. Wydział posiada nowoczesną infrastrukturę dydaktyczną, badawczą i kliniczną. W jego skład wchodzi 16 katedr oraz Poliklinika Weterynaryjna.

Na wydziale zatrudnionych jest 17 profesorów, w tym 14 na stanowisku profesora zwyczajnego, 22 doktorów habilitowanych, w tym 12 profesorów UWM, 50 doktorów i 3 lekarzy weterynarii oraz 41 pracowników inżynieryjno-technicznych i administracyjnych. 92 spośród 97 nauczycieli akademickich to lekarze weterynarii (95%). W kształceniu studentów uczestniczy jednak łącznie 148 osób – pracownicy spoza WMW realizują takie przedmioty jak np. chemia, fizyka, hodowle zwierząt, języki, wf). Gdyby zatem policzyć odsetek lekarzy weterynarii w całej kadrze kształcącej na tym kierunku, okaże się, że stanowią oni ponad 62% nauczycieli akademickich.

Na weterynarii w UWM kształci się 1126 studentów (średnia wieloletnia to ok. 1100 studentów). Co roku dyplomy lekarza weterynarii uzyskuje 140-160 absolwentów. Studia doktoranckie realizuje 45 osób. Od początku istnienia wydziału dyplomy WMW UWM zdobyło 4845 lekarzy weterynarii. Stopień doktora otrzymały dotychczas 302 osoby, doktora habilitowanego 90 naukowców, a tytuł profesora – 50.

Kraków

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR powstało w 2012 r. na podstawie porozumienia Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie z Uniwersytetem Jagiellońskim. Jednak tradycje zajęć z weterynarii na UJ sięgają początku XIX stulecia – w 1802 r. odbyły się pierwsze wykłady z tego przedmiotu. Od roku 2012/13 rozpoczęto w Krakowie kształcenie w zakresie medycyny weterynaryjnej. Na pierwszy rok studiów przyjęto 58 osób. W 2018 r. dyplomy lekarza weterynarii otrzymali pierwsi absolwenci. Obecnie na krakowskiej weterynarii studiuje 364 studentów. W UCMW pracuje 22 nauczycieli akademickich w tym 6 profesorów tytularnych, 4 dr. hab., 10 dr. i 2 lekarzy weterynarii.

Zaplecze badawcze stanowi umiejscowiony na Bielanach Ośrodek Medycyny Eksperymentalnej i Innowacyjnej. Wyposażenie jednostki pozwala na prowadzenie badań eksperymentalnych nie tylko w zakresie weterynarii, ale także na pograniczu nauk biologicznych, medycyny i technologii.

Poznań

Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu nosi tę nazwę od 1 marca 2015 roku – to wtedy uruchomiono w Poznaniu studia na kierunku weterynaria.

Na wydziale zatrudnionych jest 126 nauczycieli akademickich, w tym 57 samodzielnych pracowników naukowych, a wśród nich 23 profesorów tytularnych oraz 56 osób ze stopniem naukowym doktora. Ponadto wydział zatrudnia 56 pracowników nie będących nauczycielami akademickimi, w tym 4 pracowników na stanowiskach naukowo-technicznych i 52 inżynieryjno-technicznych (wobec braku bezpośrednich informacji od władz wydziału, dane ze strony internetowej wydziału z 2016 r. zostały skonfrontowane z danymi z POL-onu – red.). Na wydziale studiują 1053 osoby, w tym 903 w trybie stacjonarnym i 151 – niestacjonarnym. Należy zwrócić uwagę na to, że jednostka kształci nie tylko weterynarzy.

Toruń/Bydgoszcz

Toruńsko-bydgoska weterynaria jest najmłodsza. Utworzona została na mocy podpisanego w 2017 r. porozumienia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego i Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego. Rekrutację na studia rozpoczęto 7 września 2018 r. Obecnie na I roku kształci się tam 58 studentów. Kadra akademicka liczy 20 osób, w tym 7 samodzielnych pracowników naukowych w Toruniu i 2 profesorów weterynarii w Bydgoszczy.

Zajęcia dydaktyczne i kliniczne odbywają się w obiektach trzech uniwersytetów: w Centrum Weterynarii UMK (na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska UMK), na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt UTP, na Wydziale Rolnictwa i Biotechnologii UTP oraz w Instytucie Biologii Eksperymentalnej UKW. Jak wyjaśnia szef toruńskiej weterynarii prof. Jędrzej Jaśkowski ponad 80% zajęć odbywa się w Toruniu, a pozostałe mniej więcej po połowie w UTP oraz UKW w Bydgoszczy. Studenci dowożeni są z Torunia na zajęcia w Bydgoszczy.

Władze samorządowe Torunia, popierając inicjatywę utworzenia w regionie weterynarii, przekazały UMK w formie darowizny teren przy Szosie Bydgoskiej z przeznaczeniem na budowę Centrum Medycyny Weterynaryjnej z kliniką zwierząt dużych i zwierząt małych.

Weterynaria - co mówi POL-on

Według danych z systemu informacji o nauce i szkolnictwie wyższym POL-on w dziedzinie nauk weterynaryjnych pracują (obecnie, przed zakończeniem deklarowania przynależności do dyscyplin naukowych) 764 osoby, w tym 80 profesorów tytularnych, 136 doktorów habilitowanych, 363 doktorów i 185 osób o innych kwalifikacjach. Ta liczba nie odpowiada liczbie zatrudnionych w jednostkach weterynaryjnych w kraju.

Na sześciu polskich wydziałach weterynaryjnych kształci się 6015 osób. Do tego trzeba doliczyć 364 studentów weterynarii z Krakowa. Oznacza to, że kierunek ten studiuje obecnie 6,4 tys. studentów. Najwięcej we Wrocławiu. Ponad tysiąc osób chce zdobyć dyplom lekarza weterynarii w Warszawie, Lublinie, Olsztynie i Poznaniu (dane dotyczą wydziału, który kształci nie tylko weterynarzy). Do tego należy doliczyć 239 doktorantów. Najwięcej – 71 – na SGGW w Warszawie, 50 w Poznaniu, 46 we Wrocławiu, 43 w Olsztynie, 17 w Lublinie i 12 w Puławach.

(Dane z POL-onu dostarczył OPI)