Zmienić kulturę zarządzania

Źródło: MNiSW

Z tego raportu wynika, że aż 25% polskich naukowców pracujących za granicą jest gotowych wrócić do kraju, by tu kontynuować karierę naukową, prowadzić badania i kształcić następców. To znakomita wiadomość. Właśnie dla tych badaczy stworzyliśmy wraz z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej program POWROTY. Pierwszy konkurs cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem. Zgłoszono przeszło sto wniosków, przeważnie młodych naukowców u progu kariery naukowej. Polskie instytucje naukowe wykazały zainteresowanie ich przyjęciem, co było warunkiem złożenia aplikacji. Ponad dwadzieścia wniosków zostanie sfinansowanych. Ci ludzie przyjadą do Polski i stworzą tutaj zespoły badawcze, wykorzystując swoje doświadczenie pozyskane w dobrych ośrodkach zagranicznych. Na pewno w kolejnych konkursach nie zabraknie środków, żeby zainteresować powrotem do ojczyzny kolejnych badaczy. Ważne jest, żeby dzięki rozwiązaniom proponowanym w Konstytucji dla Nauki, zwłaszcza ogromnej autonomii, jaką daje polskim uczelniom, stały się one atrakcyjne dla badaczy z zagranicy, w tym polskich, którzy chcieliby wrócić do pracy w kraju.

Co może zachęcić Polaków do powrotu? Wbrew pozorom, nie chodzi tylko o pieniądze. Naukowcy, którzy pracują za granicą, mają świadomość, że badania trzeba finansować z grantów i mają już doświadczenie w pozyskiwaniu ich w międzynarodowych konkursach grantowych. Nie powinno być też problemu z aparaturą, bowiem w poprzednich latach powstało u nas wiele znakomicie wyposażonych centrów badawczo-rozwojowych, które pod względem wyposażenia nie ustępują najlepszym ośrodkom zagranicznym, a nawet widzimy, że uczeni spoza Polski z zazdrością patrzą na to, jaka aparatura znajduje się w polskich laboratoriach. Natomiast z pewnością trzeba zmienić kulturę zarządzania nauką, udrożnić ścieżki awansu, trzeba dać samodzielność naukową młodym doktorom, bo przecież w wielu dyscyplinach, zwłaszcza w naukach ścisłych, naukach o życiu wspaniałe odkrycia są często dziełem młodych badaczy. Właśnie w organizacji polskiej nauki tkwią ogromne rezerwy. Natomiast nakłady na naukę będą rosły, bo gwarantuje to nowa ustawa. Może nie będą rosły tak szybko, jakbym tego sobie życzył, ale będą.