Wydarzenia
88 mln zł dla Arctowskiego
WARSZAWA Prawie 88 mln zł przekaże resort nauki na przebudowę infrastruktury Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego. To największa dotacja dla badań polarnych od 40 lat. Stacja jest całoroczną jednostką naukowo-badawczą. Działa od końca lat 70. XX w. Zarządza nią Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, który od lat zabiegał o środki na budowę nowego budynku głównego. Jego powierzchnia wyniesie ponad 1300 m2. W obiekcie znajdą się pomieszczenia mieszkalne, laboratoryjne, magazynowe, pokoje hotelowe, a także rozbudowana część wypoczynkowa z siłownią i sauną. Zaplanowano także przestrzeń do organizacji wykładów i spotkań z turystami, bibliotekę oraz szklarnię. W trakcie antarktycznego lata budynek będzie mógł pomieścić nawet 35 osób. Jego „skórę” stanowić będą prefabrykowane panele złożone ze sklejki dla zapewnienia optymalnych właściwości akustycznych, wypełnione wieloma warstwami różnych materiałów izolacyjnych, pokryte blachą. Docelowo elewacja ta nie będzie wymagała żadnych prac konserwacyjnych, z czasem jednak straci połysk i stanie się matowa. Niezmienny pozostanie jej złoto-żółty kolor – znak rozpoznawczy stacji.
Najlepsze grafiki
KATOWICE Ubiegłoroczna absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach Barbara Jura zdobyła Grand Prix 10. Triennale Grafiki Polskiej. Otrzymała I Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz 20 tys. zł. TGP to najstarszy i najbardziej prestiżowy przegląd polskiej grafiki współczesnej. Ukazuje dokonania artystów wypowiadających się w medium graficznym – począwszy od odbitek stworzonych za pomocą klasycznych technik warsztatowych, takich jak litografia czy miedzioryt, poprzez serigrafię, druk cyfrowy, aż po animacje i formy przestrzenne. Na wystawę główną zakwalifikowano 97 z 633 prac zgłoszonych od 264 artystów. Od 2015 roku organizatorem jest katowicka ASP we współpracy z Muzeum Śląskim w Katowicach.
IV Ogólnopolski Kongres Politologii
LUBLIN Państwo w czasach zmiany – pod takim hasłem toczyły się obrady kongresu, w którym uczestniczyło ponad 760 naukowców z kraju i zagranicy. Wicepremier Jarosław Gowin odniósł się do istotnej roli politologów w wyjaśnianiu procesów politycznych, szczególnie dotyczących integracji europejskiej. Wskazał także na czekające ich zmiany, czyli połączenie dyscyplin: nauki o polityce i administracji. Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Stefano Guzzini, specjalizujący się w teorii stosunków międzynarodowych. Dyskusje koncentrowały się wokół dwóch podstawowych kategorii politologicznych – państwa oraz władzy. Panele tematyczne dotyczyły m.in. uwarunkowań zmiany środowiska państwa oraz państwa jako podmiotu zmieniającej się polityki wewnętrznej i stosunków międzynarodowych. Organizatorem wydarzenia był Wydział Politologii UMCS. Kolejny Kongres odbędzie się w 2021 roku we Wrocławiu.
Konkurs im. Zgorzelskiego
LUBLIN W tym roku bank nagród w konkursie polonistycznym im. prof. Czesława Zgorzelskiego rozbili absolwenci Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W kategorii Językoznawstwo zwyciężyła Ewelina Woźniak-Wrześniak za pracę Słowa we mgle. Leksyka, terminy i pojęcia w tekstach współczesnej humanistyki – wybrane zagadnienia . W kategorii Literaturoznawstwo laur przyznano Dawidowi Gostyńskiemu za Byt i rozpad. Poetyckie antynomie Marcina Sendeckiego . Celem konkursu organizowanego przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II jest wyróżnienie najzdolniejszych młodych polonistów i stworzenie bodźców do podejmowania przez nich dalszych prac naukowo-badawczych.
Polscy geofizycy na czele EPOS-ERIC
WARSZAWA Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk został koordynatorem europejskiego konsorcjum EPOS-ERIC. W jego ramach powstanie infrastruktura badawcza ulokowana w nowych bądź już istniejących centrach: sejsmiczności indukowanej, obserwacji geomagnetycznych i magnetotellurycznych, laboratoriów analitycznych, sejsmicznych badań litosfery, danych GNSS oraz obserwacji grawimetrycznych. Zbierane w nich i gromadzone dane z rozproszonych sieci pomiarowych pozwolą lepiej zrozumieć trzęsienia ziemi, erupcje wulkanów, powstawanie tsunami i inne geozagrożenia, w tym związane z eksploatacją złóż o potencjalnie poważnym wpływie na środowisko i dobrobyt społeczeństwa w Europie. Z polskiej strony w skład konsorcjum wchodzą: Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH, Główny Instytut Górnictwa, Instytut Geodezji i Kartografii, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wojskowa Akademia Techniczna oraz Polska Grupa Górnicza.
Polskie powroty
WARSZAWA W wyniku pilotażowego naboru do kraju wróci 22 wybitnych polskich naukowców, którzy przez ostatnie lata zdobywali doświadczenie na najlepszych światowych uczelniach. Większość z nich reprezentuje nauki przyrodnicze (16). Niektórzy prowadzą badania interdyscyplinarne, łącząc nauki ścisłe z humanistyką. Powracają głównie z USA i Wielkiej Brytanii, ale także z Singapuru, Francji, Hiszpanii, Australii czy Włoch. Swoje projekty będą realizować w dwunastu polskich uczelniach i instytutach naukowych. Najwięcej, bo sześcioro z nich, zatrudni Uniwersytet Jagielloński, troje innych trafi do Politechniki Wrocławskiej i tyleż samo na Uniwersytet Gdański. Fundusze pozwolą na sfinansowanie wynagrodzenia samych laureatów, ale także na stworzenie przez nich grup projektowych. W tym rozdaniu na program przeznaczono około 40 mln zł. W styczniu Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej planuje ogłoszenie kolejnego konkursu „Polskich Powrotów”.
Doktorat h.c. – prof. Piotr Chłosta
BUDAPESZT Prof. Piotr Chłosta, kierownik Katedry i Klinki Urologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego odebrał 16 listopada tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Semmelweisa w Budapeszcie. Do głównych obszarów jego zainteresowań naukowych i zawodowych należą: urologia onkologiczna, endourologia i urologia laparoskopowa. Jako pierwszy urolog w Polsce i jeden z pierwszych na świecie wykonał laparoskopowe wycięcie zaotrzewnowych węzłów chłonnych u chorych na przerzutowego raka jądra. Wykonał pionierską operację wszczepienia sztucznego zwieracza wokoło cewki sterczowej u mężczyzny metodą laparoskopii. Ma olbrzymie doświadczenie w dziedzinie uroonkologicznej chirurgii laparoskopowej. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego wrocławskiej Akademii Medycznej (obecnie Uniwersytetu Medycznego).
Niezwykła mapa z XVII wieku
BIAŁYSTOK Rękopiśmienną mapę Rzeczypospolitej pochodzącą z drugiej połowy XVII wieku odnaleźli w Paryżu historycy z Uniwersytetu w Białymstoku: dr Wojciech Walczak i dr hab. Karol Łopatecki. Na znalezisko trafili podczas badań i kwerend we Francuskim Archiwum Państwowym. Mapa ma imponujące wymiary 198 × 183 cm, a objęty nią obszar zaprezentowany jest w skali ok. 1:880 000. Jej autorem był prawdopodobnie wybitny geograf i kartograf z XVII wieku Guillaume Sanson, który sporządził ją na podstawie prac szczegółowych swojego ojca Nicolasa, zwanego „ojcem francuskiej kartografii”. Mapa jest w dobrym stanie, zachowały się nawet oryginalny drzewiec z fragmentami złoceń oraz fragment drewnianej ramy, w którą była oprawiona. Badania nad rękopiśmiennymi mapami przedstawiającymi ziemie Rzeczypospolitej białostoccy historycy prowadzą od 2008 roku.
Centrum kwantowe
GDAŃSK Na Uniwersytecie Gdańskim otwarto Międzynarodowe Centrum Teorii Technologii Kwantowych (International Centre for Theory of Quantum Technologies, ICTQT). Na utworzenie tej jednostki uczelnia otrzymała 35 mln zł z programu „Międzynarodowe Agendy Badawcze” (MAB) realizowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. W ICTQT naukowcy będą realizować projekty w zakresie fundamentalnych zagadnień fizyki kwantowej, komunikacji i informacji kwantowej oraz technologii kwantowych. Na czele Centrum, w którym docelowo będzie pracowało 6 grup badawczych, stanął prof. Marek Żukowski z UG. Planowane jest zatrudnienie ponad 30 osób. Zagranicznym partnerem strategicznym jest Instytut Optyki Kwantowej i Informacji Kwantowej Austriackiej Akademii Nauk (IQOQI-Vienna), jeden z najlepszych ośrodków w tej dziedzinie na świecie.
Numizmatyczne sukcesy
TORUŃ Srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 10 zł z wizerunkiem Mikołaja Kopernika, zaprojektowana przez dr. Sebastiana Mikołajczaka z Zakładu Rzeźby Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, zdobyła główną nagrodę i tytuł Monety Roku 2018 w kategorii „Moneta klasyczna” w międzynarodowym konkursie Coin Constellation. Jego autorstwa jest także srebrna moneta o nominale 15 euro, poświęcona 150. rocznicy urodzin polityka i prawnika, dwukrotnego prezydenta i premiera Estonii Jaana Tonissona, której projekt zwyciężył w konkursie Centralnego Banku Estonii (Eesti Pank).
Diament Meblarstwa
POZNAŃ Zuzanna Klorek, studentka kierunku projektowanie mebli na Wydziale Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, została laureatką 13. konkursu Diament Meblarstwa. Jego celem jest wyłonienie najlepszych pod względem wzornictwa, technologii, innowacyjności oraz funkcjonalności produktów w branży meblarskiej i wyposażenia wnętrz. SMART to mebel przeznaczony głównie do małych pomieszczeń, ponieważ pełni jednocześnie trzy funkcje: miejsca do snu, pracy oraz przechowywania. Najbardziej charakterystycznym elementem jest obrotowy blat, który dzięki zastosowanej technologii można użytkować w dowolnej pozycji. Występuje w kilku wersjach kolorystycznych. SMART stanowił przedmiot pracy dyplomowej, po czym w wyniku komercjalizacji nabywcą licencji na technologię została firma Idźczak Meble.
Nagrody dla fizyków
WARSZAWA Prof. Marek Biesiada z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego (na fot.) został uhonorowany Nagrodą Naukową Polskiego Towarzystwa Fizycznego im. Wojciecha Rubinowicza. Doceniono go za nowatorskie badania dotyczące soczewek grawitacyjnych i zwartych radioźródeł jako nowych narzędzi kosmologii i fizyki fundamentalnej. Nagrodę za rozprawę doktorską otrzymał dr Krzysztof Szerenos z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, a za pracę magisterską mgr Bartłomiej Rzeszotarski z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej. Za popularyzację fizyki medal im. Krzysztofa Ernsta otrzymał dr Witold Zawadzki z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Serwis ZUT bez barier
SZCZECIN Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny został laureatem konkursu na rzecz dostępności w kategorii „Serwis www bez barier”. Nagrodę podczas 23. Wielkiej Gali Integracji w warszawskiej Arenie Ursynów odebrała administrator serwisu Anna Czekalska (na fot. po lewej). ZUT wyróżniono za dostosowanie stron internetowych do standardu Web Content Accessibility Guidelines. Strona www.zut.edu.pl jest przyjazna i dostosowana do potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami: niewidomych, słabowidzących, niesłyszących czy z ograniczeniami narządu ruchu. To już drugie tak znaczące wyróżnienie dla ZUT. W ub. roku był laureatem VIII konkursu „Strona Internetowa bez Barier”.
Nagroda Orkana za gwarę warmińską
OLSZTYN Dr hab. Izabela Lewandowska, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, otrzymała nagrodę im. Władysława Orkana za propagowanie kultury regionalnej. Badaczkę Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych doceniono za krzewienie wiedzy o gwarze warmińskiej. Gwara ta, jako jedyna w Polsce, została wpisana na krajową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Prof. Lewandowska jest współautorką pierwszego elementarza gwary warmińskiej. To przewodnik turystyczno-kulturowy z naukowym wstępem wyjaśniającym, że gwara ta rozwijała się głównie na południowej Warmii. Podręcznik zajął I miejsce na tegorocznym przeglądzie wydawnictw regionalnych „MojeTwojeNasze” w Olsztynie.
Nagroda im. Kotarbińskiego dla prof. Friszkego
ŁÓDŹ Prof. Andrzej Friszke (na fot. po lewej z rektorem UŁ, prof. Antonim Różalskim) z Zakładu Najnowszej Historii Politycznej Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk został zwycięzcą IV konkursu o Nagrodę im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego za wybitną pracę naukową z zakresu nauk humanistycznych. Spośród pięciu nominowanych do nagrody prac, kapituła postanowiła uhonorować książkę Sprawa Jedenastu. Uwięzienie przywódców NSZZ »Solidarność« i KSS »KOR« 1981–1984 . Friszke zajął się w niej grupą opozycjonistów, wobec której prowadzono największą sprawę karną w PRL po 1956 roku. Laureat otrzymał 50 tys. zł na kontynuowanie swoich badań.
Doktorat h.c. – prof. Mirosława Czerny
MANIZALES Prof. Mirosława Czerny z Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego otrzymała tytuł doktora honoris causa Universidad de Manizales w Kolumbii. Uczona pracuje w Katedrze Geografii Miast i Planowania Przestrzennego. Zajmuje się m.in. geografią rozwoju, geografią społeczno-ekonomiczną Polski oraz modelami przestrzennego rozwoju miast. Kierowana przez nią grupa naukowców współpracuje z kolumbijską uczelnią od 2015 roku. Zorganizowano w tym czasie trzy wspólne konferencje, dwa tygodniowe warsztaty w Warszawie dla studium doktoranckiego UdM oraz cztery warsztaty, które w Manizales poprowadzili pracownicy UW. W ramach współpracy powstały także trzy wspólne monografie i szereg artykułów w czasopismach.
Doktorat h.c. – kard. prof. Z. Grocholewski
POZNAŃ Ks. kard. prof. Zenon Grocholewski otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Jest 53. osobą uhonorowaną tą godnością przez wielkopolską uczelnię. Kard. Grocholewski święcenia kapłańskie uzyskał w 1963 roku. Pracował w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej. Święcenia biskupie otrzymał z rąk Jana Pawła II. Przez 16 lat pełnił funkcję prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej. Jego bibliografia liczy ponad 1500 publikacji w 20 językach, głównie z dziedziny kanonicznego prawa procesowego i małżeńskiego. Tytuł doktora honoris causa przyznały mu wcześniej: Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet w Passawie (Niemcy), Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie (Słowacja), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Katolicki w Rużomberku (Słowacja). Jest też laureatem Nagrody im. ks. Idziego Radziszewskiego Towarzystwa Naukowego KUL.
W 3 minuty o doktoracie
GLIWICE Natalia Paszek, doktorantka trzeciego roku na Wydziale Budownictwa Politechniki Śląskiej, zwyciężyła w konkursie 3MT – Three Minute Thesis. Jej prezentacja pt. Geopolimer – beton XXI wieku , dotycząca materiału budowlanego stworzonego w większości z odpadów, zachwyciła nie tylko jury, ale i widownię, która przyznała jej swoją nagrodę. Drugie miejsce zajęła Judyta Kruk z Wydziału Chemicznego za wystąpienie pt. Po drugiej stronie lustra – dobry, zły i… chromatografia , a trzecie – Mariusz Tomaszewski z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki, który opowiadał o NANOwsparciu dla MIKRObohaterów . Nagrodę inżynierską zdobyła Dorota Palka z Wydziału Organizacji i Zarządzania w Zabrzu za prezentację Przemysł 4.0 – szansa czy zagrożenie? . Do finału konkursu, zorganizowanego przez Centrum Popularyzacji Nauki oraz Uczelnianą Radę Samorządu Doktorantów Politechniki Śląskiej, zakwalifikowało się 10 doktorantów. Każdy z nich w zaledwie 3 minuty musiał w ciekawy oraz przystępny dla szerokiego grona odbiorców sposób opowiedzieć o swoich badaniach naukowych.
Stypendia Naukowej Fundacji Polpharmy
WARSZAWA Prof. Marek Niedoszytko z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i prof. Tomasz Sarnowski z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN zostali laureatami XVII konkursu Naukowej Fundacji Polpharmy na finansowanie projektów badawczych. Jego tematem w tym roku były modyfikacje epigenetyczne w chorobach u ludzi. Na konkurs wpłynęło 16 wniosków. Łączna wartość przyznanych grantów wyniosła 1,1 mln zł. Prof. Niedoszytko z Katedry Pneumonologii i Alergologii Kliniki Alergologii UG otrzymał 549,8 tys. zł na badanie znaczenia procesów epigenetycznych w patogenezie mastocytozy w celu znalezienia nowych możliwości terapeutycznych. Prof. Sarnowski z Zakładu Biosyntezy Białka IBB dostał 599 tys. zł na identyfikację epigenetycznych mechanizmów regulujących ekspresję kluczowych supresorów nowotworzenia w jasnokomórkowym raku nerki.
Doktorat h.c. – Arvo Pärt
WARSZAWA Arvo Pärt, Estończyk, jeden z najwybitniejszych kompozytorów przełomu XX i XXI wieku, otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Znaczna część jego dorobku to utwory oparte na tekstach liturgicznych oraz modlitwach chrześcijańskich. Światową sławę przyniosły mu m.in.: La Sindone , IV Symfonia , Silhouette, hommage a Gustave Eiffel , Lament Adama , Łabędzi śpiew czy Antyfony wielkie. W 1976 roku zaprezentował nowy, niezwykle oryginalny język muzyczny, określony jako tintinnabuli (od łac. tintinnabulum – dzwoneczek). Skomponował w nim m.in.: Cantus in memoriam Benjamin Britten , Fratres , Tabula rasa oraz Spiegel im Spiegel . Tintinabuli to jednocześnie technika, styl i wyznanie wiary kompozytora. W roku 2010, po trzydziestoletniej emigracji, wrócił na stałe do Estonii, gdzie wraz z żoną powołał do życia Centrum Arvo Pärta w Laulasmaa.
Nowy przewodniczący Parlamentu Studentów RP
WARSZAWA Dominik Leżański, student informatyki na Wydziale Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Politechniki Łódzkiej, będzie przez kolejne dwa lata przewodniczył Parlamentowi Studentów RP. Stanowisko obejmie 1 stycznia 2019 roku. Leżański zastąpi Tomasza Tokarskiego z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Za główne zadanie stojące przed PSRP w nadchodzącej kadencji uznał monitorowanie prac nad wdrożeniem Ustawy 2.0 i innych aktów prawnych pod kątem uwzględnienia prostudenckich rozwiązań. Nowy przewodniczący od czerwca 2016 roku kieruje pracami Prezydium Samorządu Studenckiego PŁ. Od października 2017 roku pełni także funkcję eksperta ds. studenckich w Polskiej Komisji Akredytacyjnej.
Nowa odmiana różanecznika
KRAKÓW Pracownicy Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie stworzyli nową odmianę różanecznika – ‘Profesor Wojtaszek’. To efekt rozpoczętego jeszcze w latach 2005–2008 ministerialnego projektu, w którym badano i krzyżowano różne gatunki i odmiany. Do tego celu wykorzystywano pochodzące z Japonii, Chin i Syberii różaneczniki: złocisty, jakuszimański i Purdoma. W efekcie uzyskano kilka tysięcy siewek. Nowy różanecznik jest mieszańcem (uzyskanym w sposób klasyczny – drogą generatywną, a następnie poprzez selekcję pozytywną) odmiany Rhododendron yakushimanum ‘Koichiro Wada’ i gatunku R. purdomii . Autorami metody hodowlanej i równocześnie twórcami wyselekcjonowanej odmiany ‘Profesor Wojtaszek’ (nazwa hodowlana G18) są prof. dr Maria Klein i dr hab. inż. Piotr Muras. Poprzez nadanie takiej nazwy autorzy upamiętnili twórcę Wydziału Ogrodniczego UR.
Jedyny taki w Polsce
WROCŁAW Naukowcy z Politechniki Wrocławskiej pozyskali cytometr masowy – najnowocześniejsze obecnie urządzenie do analizy i diagnostyki próbek komórkowych oraz zaawansowanej proteomiki. To obecnie jedyny tego typu aparat w Polsce. Trafił do Laboratorium Obrazowania tworzonego przez prof. Marcina Drąga na Wydziale Chemicznym. Cytometria masowa to stosunkowo młoda technika analityczna, która ostatnio zrewolucjonizowała diagnostykę medyczną. Polega ona na badaniach próbek przy pomocy analizy widma mas atomów metali przejściowych, głównie lantanowców, które używane są w tej metodzie jako znaczniki. Cytometry masowe analizują nawet kilkadziesiąt różnych parametrów komórek każdego typu, np. z guzów nowotworowych czy białaczki, krwi lub pochodzących z innych organizmów (pasożytów, bakterii). Urządzenie kosztowało ponad 3,6 mln zł, a roczne jego użytkowanie pochłonie ok. 400 tys. zł. W naszej części Europy podobne znajdują się jeszcze tylko w Czechach i na Węgrzech.
PW-Sat2 poleciał w kosmos
WARSZAWA 3 grudnia, godz. 19:32 nastąpił start satelity zbudowanego przez członków Studenckiego Koła Astronautycznego działającego przy Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. PW-Sat2 został wyniesiony przez rakietę Falcon 9 firmy SpaceX na orbitę o wysokości około 575 km. To czwarty polski satelita, a drugi zbudowany przez studentów Politechniki Warszawskiej. Przez sześć lat pracowało nad nim ponad 100 osób. Ma kształt prostopadłościanu o wymiarach 10×10×22 cm. Jego misja potrwa 40 dni. W tym czasie wykona cztery eksperymenty. Najważniejszym będzie przetestowanie innowacyjnego żagla deorbitacyjnego. Ma on zapobiec długiemu pozostawaniu na orbicie satelitów, które już wykonały swoją misję. Obecnie zostają tam nawet przez ponad 15 lat i zaśmiecają przestrzeń kosmiczną. Zastosowana w PW-Sat2 technologia ma skrócić ten czas do kilkunastu miesięcy.
Półwiecze Instytutu Agrofizyki PAN
LUBLIN Początkowo funkcjonował jako Zakład Agrofizyki PAN przy Zakładzie Fizjologii Roślin PAN w Krakowie. Na jego bazie utworzono w 1986 roku odrębną placówkę z siedzibą w Lublinie. IA PAN zatrudnia obecnie 114 osób, w tym: 14 profesorów, 11 profesorów IA PAN, 22 adiunktów i 8 asystentów. Strukturę tworzy 6 zakładów i 22 laboratoria. Instytut zajmuje się badaniem m.in. jakości wzrostu roślin, obiegu masy i energii w systemie gleba-roślina-atmosfera, wykorzystaniem surowców roślinnych na cele energetyczne, a także wytwarzaniem nowych biomateriałów. Monitoruje także środowisko glebowe, wykorzystując do tego unikatowy zestaw 3 tys. próbek pochodzących z około tysiąca bardzo dokładnie zlokalizowanych profili wytypowanych z reprezentatywnych mineralnych gleb Polski. Instytut Agrofizyki PAN ma kategorię naukową A+. Posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego nauk rolniczych w zakresie agronomii-agrofizyki. Pracownicy IA opatentowali 127 wynalazków, m.in. Metaferm – innowacyjny biopreparat do optymalizacji procesu fermentacji metanowej odpadów organicznych, elektroniczny nos czy kontaktowy detektor emisji akustycznej do pomiaru kruchości i jędrności owoców (na fot.). Od 1985 roku Instytut wydaje kwartalnik „International Agrophysics” (IF 1.242).
Doktorat h.c. – prof. Mieczysław Jaroniec
POZNAŃ Prof. Mieczysław Jaroniec został doktorem honoris causa Politechniki Poznańskiej. Podstawową dziedziną jego zainteresowań naukowych jest adsorpcja i chemia powierzchni, jednak w niekonwencjonalnym aspekcie poznawczym. W swoich pracach prezentuje nowe rozwiązania technologiczne, służące syntezie nanomateriałów o uporządkowanej strukturze i zdefiniowanej porowatości z przeznaczeniem do adsorpcji, katalizy, fotokatalizy i ochrony środowiska. Jest twórcą nowych algorytmów/równań i zależności mających zastosowanie w szeroko rozumianej teorii adsorpcji. Swoją karierę naukową rozpoczętą na UMCS w Lublinie kontynuował w Georgetown University, McMaster University oraz Kent State University, w którym do dnia dzisiejszego kieruje własnym zespołem badawczym na Wydziale Chemii i Biochemii. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 960 publikacji. W ub. roku jego nazwisko znalazło się w zestawieniu Clarivate Analytics pośród 21 naukowców z tzw. Multiple Hot Papers, czyli z najlepiej cytowanymi pracami.
Zasłużony dla Wynalazczości
WARSZAWA Z okazji 100. rocznicy ustanowienia ochrony własności przemysłowej w Polsce oraz powołania Urzędu Patentowego RP i zawodu rzecznika patentowego Prezes Rady Ministrów przyznał odznaki „Zasłużony dla Wynalazczości”. Z rąk dr Alicji Adamczak, prezes UPRP, oraz Marcina Ociepy, podsekretarza stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii, odebrali je profesorowie: Edward Darżynkiewicz, Jacek Jemielity, Jacek Guliński, Wiesław Nowiński, Stanisław Sołtysiński, Jan Lubiński (na fot. pierwszy z prawej), Wojciech Stec, Tomasz Uhl, Wojciech Witkiewicz, Stanisław Wieczorek; doktorzy: Lechosław Ciupik, Antoni Latuszek, Sławomir Łotysz, Małgorzata Starczewska-Krzystoszek, inż. Michał Szota, inż. Oskar Zięta oraz mgr inż. Kazimierz Okraszewski. Odznakę przyznano również: Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie, Zachodniopomorskiemu Uniwersytetowi Technologicznemu w Szczecinie, Uniwersytetowi Jagiellońskiemu oraz – osobno – funkcjonującej na nim Katedrze Prawa Własności Intelektualnej Wydziału Prawa i Administracji, a także politechnikom: Lubelskiej, Krakowskiej, Śląskiej, Świętokrzyskiej, Warszawskiej i Wrocławskiej. Ponadto uhonorowano Instytut Technologii Bezpieczeństwa Moratex i Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP.
Modelowa współpraca
KIELCE Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki Politechniki Świętokrzyskiej został laureatem konkursu Polskiego Towarzystwa Informatycznego na lidera partnerstwa nauki i biznesu IT. W kieleckiej uczelni stworzono nową specjalność – teleinformatykę, na której komputerowi entuzjaści uczą się projektowania sieci informatycznych i poznają zagadnienia związane z jej bezpieczeństwem. To unikatowy w skali kraju program, którego partnerem jest firma Cisco. Obok tradycyjnych wykładów prowadzone są liczne zajęcia laboratoryjne (handlabs), które w szczególny sposób kładą nacisk na umiejętność rozwiązywania rzeczywistych problemów sieciowych (Network Troubleshooting ).
Doktorat h.c. – prof. Zbigniew Kundzewicz
WARSZAWA Prof. Zbigniew Kundzewicz z Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN został doktorem honoris causa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. To wybitny hydrolog, który od wielu lat współpracuje z naukowcami z Katedry Inżynierii Wodnej SGGW. W latach 2014–2017 był koordynatorem wartego 4 mln zł polsko-norweskiego projektu CHASE-PL, w którym warszawska uczelnia była, obok Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, drugim polskim partnerem Norweskiego Instytutu Meteorologicznego. Efektem projektu było ponad 20 publikacji w bazie Web of Science, z czego osiem współautorstwa prof. Kundzewicza. W lutym ub. roku przekazał Bibliotece Głównej SGGW prywatną kolekcję kilkudziesięciu „czerwonych książek”, czyli wydawanych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauk Hydrologicznych (IAHS) monografii naukowych z zakresu hydrologii.
O tradycji COP
Kielce Rocznica odzyskania niepodległości była okazją do przypomnienia najambitniejszego planu gospodarczego II Rzeczypospolitej. W konferencji naukowej poświęconej historii i znaczeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego wzięli udział historycy oraz przedstawiciele miast i przedsiębiorstw związanych z jego tradycją. Organizatorami byli Agata Wojtyszek, wojewoda świętokrzyski, i prof. Wiesław Trąmpczyński, rektor PŚ.
COP obejmował swoim zasięgiem 44 powiaty czterech ówczesnych województw: lwowskiego, krakowskiego, kieleckiego i lubelskiego, które zamieszkiwało 6 mln ludzi. Celem było zwiększenie ekonomicznego potencjału kraju poprzez rozbudowę przemysłu, głównie ciężkiego i zbrojeniowego. W latach 1937-39 przeznaczono na to około 60% wszystkich wydatków inwestycyjnych, tj. 1,9 mld zł. Rozwiązania technologiczne w większości były opracowane przez polskich inżynierów.
W ramach COP powstały istniejące do dziś elektrownie, zakłady zbrojeniowe, lotnicze, chemiczne, samochodowe, m.in. w Rzeszowie, Mielcu, Stalowej Woli, Jaśle, Nowej Dębie, Nowej Sarzynie, Starachowicach, Ostrowcu, Radomiu, Pionkach, Dębicy, Lublinie, które przyczyniały się do zmniejszenia w tych miastach bezrobocia wywołanego skutkami wielkiego kryzysu. W zakładach COP zatrudnienie znalazło ponad 100 tys. osób, w tym 91 tys. w przemyśle, 10 tys. w handlu i 6 tys. w rzemiośle. Planowany do 1951 roku rozwój COP przerwał wybuch II wojny światowej.
Epidemia piosenki na UMCS
LUBLIN Zwycięzcą XXXII Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Studenckiej i Turystycznej BAKCYNALIA 2018 został zespół Na Piątym Progu (na fot.). Drugie miejsce zdobył zespół Grzane Wino. Trzecie miejsce ex aequo przyznano Arkadiuszowi Piechowskiemu z Ząbek i zespołowi Łotr i Promyki. Jury postanowiło wyróżnić zespoły Nagape i Projekt Laureaci oraz zauważyć Jakuba Zuckermana. Zespół Nagape uzyskał też nominację do Ogólnopolskiego Turystycznego Przeglądu Piosenki Studenckiej „Bazuna” 2019. Nominacje na VIII Lubelski Przegląd Poetycki „Strojne w Biel”, czyli Zima z Bazuną 2019, otrzymały zespoły Lirepi oraz Łotr i Promyki. Gwiazdami tegorocznych Bakcynaliów byli Jacek Kleyff w ONZ, Andrzej Garczarek, Wołosatki i Zespół Reprezentacyjny. Tuż po występie zespołu Wołostaki na scenę wyszedł prof. Stanisław Adamczak, były rektor Politechniki Świętokrzyskiej, założyciel grupy w czasach, gdy był komendantem harcerskiej stanicy w Wołosatem. Członkowie zespołu do dziś mówią o nim „komendant”.
Opracowali: Mariusz Karwowski, Piotr Kieraciński
Współpraca: Michał Ciepielski, Iwona Cieślik, Beata Czechowska-Derkacz, Paweł Doś, Katarzyna Dziedzik, Kamil Dziewit, Małgorzata Hołubowska, Lidia Jaskuła, Mariusz Kopiejka, Izabela Koptoń-Ryniec, Anna Korzekwa-Józefowicz, Mateusz Lipka, Izabella Majewska, Andrzej Romański, Mirosław Rusecki, Anna Szwed-Walczak, Krzysztof Szwejk, Paweł Śpiechowicz, Katarzyna Wojtachnio, Anna Zdunek
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki.