Fundacja na rzecz Nauki Polskiej
Dwa nowe MAB-y w Warszawie
Badania nad złożonymi mechanizmami plastyczności ludzkiego mózgu oraz promieniowaniem elektromagnetycznym będą prowadzone w dwóch nowych centrach naukowych – Międzynarodowych Agendach Badawczych – finansowanych przez FNP. Obydwa ośrodki powstaną w Warszawie: jeden w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, a drugi w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN.
BRAINCITY
BRAINCITY – Centrum Doskonałości w zakresie neuroplastyczności i chorób mózgu to nazwa nowego ośrodka, który powstanie we współpracy z warszawskim Instytutem Nenckiego PAN. Ośrodkiem pokierują prof. Leszek Kaczmarek i dr hab. Ewelina Knapska. Założyciele BRAINCITY postawili sobie za cel zrozumienie i wykorzystanie złożonej plastyczności ludzkiego mózgu w celu zwalczania chorób. – Nasza wiedza w zakresie neurobiologii, funkcjonowania i dysfunkcji mózgu wzrasta w ostatnich latach w niebywałym tempie. Wszystkie te znamienne osiągnięcia technologiczne i metodologiczne zostaną wykorzystane w BRAINCITY. Celem nadrzędnym naszej działalności będzie wypracowanie nowych rozwiązań poprawiających profilaktykę, diagnostykę, monitorowanie oraz leczenie chorób i patologii związanych z plastycznością mózgu – mówi prof. Kaczmarek.
Międzynarodowym partnerem strategicznym przedsięwzięcia będzie Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). To ogromne wyzwanie badawcze będzie możliwe do zrealizowania dzięki ścisłej współpracy środowisk badawczych, specjalizujących się w różnych dziedzinach nauki, klinicznych i przemysłowych. Projekt BRAINCITY otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 39 mln zł na okres pięciu lat.
CENTERA
Nad „zapomnianym pasmem” czy inaczej „luką terahercową” pracować będą wraz ze swoimi zespołami wybitni polscy fizycy – autorzy drugiego zwycięskiego projektu w konkursie MAB: profesorowie Wojciech Knap i Thomas Skotnicki. Ośrodek CENTERA, czyli Centrum Badań i Zastosowań Technologii Terahercowych, będzie prowadzony w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie. Zagranicznymi partnerami ośrodka będą: Uniwersytet Goethego we Frankfurcie oraz CNRS: Instytut Elektroniki, Mikroelektroniki i Nanotechnologii w Lille.
Promieniowanie terahercowe jest promieniowaniem elektromagnetycznym o częstościach oscylacji rzędu 1012 Hz. Nazwa ta dotyczy zatem pasma leżącego pomiędzy podczerwienią a mikrofalami. Mimo że jest ono znane od dawna, jak dotychczas nie jest praktycznie wykorzystywane przez człowieka na szeroką skalę. – Luka terahercowa kryje w sobie niezmierzone możliwości eksploracji, zarówno na polu naukowym, jak i gospodarczym. W przeciwieństwie do promieniowania rentgenowskiego i ultrafioletowego, fale THz nie są szkodliwe dla ludzi ani zwierząt. Dla fal THz przewidziano szereg ciekawych zastosowań, m.in. w komunikacji, przemyśle, rolnictwie i handlu – mówi prof. Knap. Uczeni planują utworzenie interdyscyplinarnego środowiska złożonego z czołowych badaczy w dziedzinie fizyki, chemii, materiałoznawstwa, elektroniki, informatyki, telekomunikacji i nauk przyrodniczych. Na projekt CENTERA Fundacja przyznała środki w wysokości ponad 34 mln złotych na okres pięciu lat.
Program Międzynarodowe Agendy Badawcze jest realizowany przez FNP od 2015 r. ze środków pochodzących z PO Inteligentny Rozwój. Ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków naukowych prowadzących konkurencyjne w skali światowej badania naukowe. Do tej pory finansowanie w programie MAB zdobyło dziewięć projektów, na których realizację FNP przyznała ponad 337 mln zł. Obecnie trwa kolejny konkurs na MAB. Fundacja uruchomiła też program MAB Plus adresowany do beneficjentów programu Teaming prowadzonego przez Komisję Europejską. Dotychczas wyłoniono w tym programie trzy centra doskonałości, na których działanie przeznaczono 134 mln zł.
DWŁ