Uniwersytet w Białymstoku
Półwiecze humanistyki
Początki kształcenia humanistycznego na poziomie akademickim w Białymstoku wiążą są z powstaniem Wyższej Szkoły Nauczycielskiej. Została ona powołana w 1968 roku w strukturze Filii Uniwersytetu Warszawskiego.
W roku akademickim 1972/1973 WSN otrzymała prawo nadawania tytułu magistra. W Filii UW w Białymstoku utworzono wówczas trzy wydziały: Humanistyczny, Matematyczno-Przyrodniczy i Administracyjno-Ekonomiczny. W roku 1999, w wyniku podziału Wydziału Humanistycznego (już w strukturze Uniwersytetu w Białymstoku), powstały Wydziały: Historyczno-Socjologiczny oraz Filologiczny.
Filolodzy
Wydział Filologiczny UwB zatrudnia aktualnie łącznie 154 osoby: 26 pracowników administracyjnych i 128 nauczycieli akademickich, wśród których 41 to samodzielni pracownicy naukowi. W strukturze jednostki funkcjonują 4 instytuty: Filologii Polskiej, Neofilologii, Filologii Wschodniosłowiańskiej, Międzywydziałowy Instytut Kulturoznawstwa i Sztuki, a także Katedra Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL i Edytorstwa, Zakład Filologicznych Badań Interdyscyplinarnych, Zakład Kultury Białoruskiej, Zakład Hermeneutyki i Translatoryki Filozoficznej oraz Zespół Badań Regionalnych.
Kadra Wydziału Filologicznego UwB realizuje badania i projekty o zróżnicowanej tematyce, wiele z nich ma charakter unikatowy. To m.in. badania filologiczne nad cenzurą PRL czy krytyczne edycje wybitnych, zapomnianych dzieł XIX-wiecznej polskiej literatury romantycznej w naukowej serii wydawniczej „Czarny romantyzm”. Unikatowy charakter mają też badania prowadzone w ramach projektu „Literatura polsko-tatarska po 1918 roku”, a także kulturowe i komparatystyczne badania nad piśmiennictwem regionu podlaskiego oraz pograniczy Polski Północno-Wschodniej w perspektywie tzw. nowego regionalizmu.
Wydział Filologiczny UwB ma 2 uprawnienia do doktoryzowania: w zakresie językoznawstwa oraz literaturoznawstwa. W jego murach, na filologii polskiej, kulturoznawstwie i kilkunastu specjalnościach filologii obcych, kształci się blisko 1200 studentów. Jednostka prowadzi też studia doktoranckie w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa, na których studiuje prawie 70 osób.
Historycy
W skład Wydziału Historyczno-Socjologicznego wchodzą: Instytut Historii i Nauk Politycznych, Instytut Socjologii i Kognitywistyki oraz samodzielna Katedra Filozofii i Etyki. Jednostka zatrudnia 88 nauczycieli akademickich (w tym 9 profesorów tytularnych i 35 doktorów habilitowanych) oraz 11 pracowników administracji.
Do unikatowych kierunków badań realizowanych na wydziale należy problematyka demograficzna i gospodarcza przednowoczesnej Europy Środkowo-Wschodniej. Prace w tych obszarach prowadzą naukowcy ze specjalnie utworzonego Centrum Badań Struktur Demograficznych i Gospodarczych Przednowoczesnej Europy Środkowo-Wschodniej. Jednostka może też pochwalić się interdyscyplinarnymi badaniami nad historią i współczesnością wschodniego pogranicza Polski (obejmującymi badania socjologiczne nad mniejszościami narodowymi, badania historyczne i politologiczne dotyczące m.in. polityki państw wobec mniejszości narodowych, a także studia nad prawosławiem).
Wydział Historyczno-Socjologiczny UwB posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie historia, a także stopnia doktora nauk społecznych w dyscyplinie socjologia oraz doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie historia. Oferuje studia na 7 kierunkach (historii, socjologii, stosunkach międzynarodowych, filozofii, filozofii i etyce, studiach wschodnich oraz kognitywistyce i komunikacji). Obecnie kształci ponad 700 studentów oraz ponad 60 doktorantów.
(KD)