Generatory plazmy
Plazmotron to niezbyt duże, ważące ledwie trzy kilogramy, bardzo proste w obsłudze, a przy tym w pełni bezpieczne urządzenie. Składa się z układu zasilania, układu doprowadzania gazu procesowego oraz dyszy. Za jego pomocą można wygenerować plazmę, której właściwości przydadzą się nie tylko w przemyśle, ale też w biotechnologii, medycynie czy rolnictwie. W projektowaniu takich reaktorów specjalizuje się zespół dr hab. inż. Joanny Pawłat, prof. PL, która kieruje Zakładem Technologii Plazmowych i Energii Odnawialnej Politechniki Lubelskiej. Jej zainteresowanie plazmą datuje się na okres studiów. Wzmogło się podczas 12-letniego pobytu w Japonii, gdzie obroniła doktorat. W Kraju Kwitnącej Wiśni zajmowała się właśnie m.in. generowaniem plazmy i jej wykorzystaniem, a w wolnych chwilach rozwijaniem swoich malarskich i poetyckich pasji. Nieprzypadkowo, wszak sztuka z plazmą, zwłaszcza tą występującą w naturze w postaci choćby zorzy polarnej, ma bardzo wiele wspólnego.
Generatory plazmy mają wiele praktycznych zastosowań. W zespole prof. Pawłat dąży się do doboru takiego składu chemicznego gazu roboczego, ciśnienia i geometrii wyładowania, które umożliwiałyby inicjację pożądanych reakcji chemicznych przez wysokoenergetyczne elektrony przy jednoczesnym zachowaniu bezpiecznej temperatury w obrębie próbki. Plazma niskotemperaturowa sprawdzi się w ochronie przed patogenami, przy zakażeniach bakteryjnych oraz – w przypadku uzyskania na wylocie dyszy temperatury zbliżonej do ludzkiego ciała, niedegradującej żywych komórek – w gojeniu ran powierzchniowych, leczeniu stopy cukrzycowej, nowotworów skóry czy błon śluzowych. Mała średnica dyszy pozwala na bardzo precyzyjne aplikowanie plazmy, której oddziaływanie, z uwagi na niewielką głębokość penetracji przez czynniki aktywne, jest w pełni bezpieczne dla zdrowia.
Kilka rodzajów takich aparatów skonstruowanych na Politechnice Lubelskiej jest już gotowych do użycia. Różnią się one zarówno geometrią wyładowania, jak i układem zasilania, co przekłada się na uzyskiwane temperatury gazu na wylocie z reaktora, na wielkość pola operacyjnego, a więc i na możliwości zastosowań. W zależności od celu są to m.in. reaktory z wyładowaniami barierowymi, koronowymi, powierzchniowymi, mikrofalowe, z mikrowyładowaniami czy łukowe. Jeden z nich nagrodzono srebrnym medalem na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków w Genewie.
(karma)