50 lat

Fot. Agnieszka Sikora

Pomysł na utworzenie uniwersytetu na Górnym Śląsku przedstawili w 1921 roku ks. Stanisław Adamski oraz Wojciech Sosiński, posłowie na Sejm Ustawodawczy niepodległej Polski. Przed II wojną światową, w 1928 roku, udało się jedynie powołać w Katowicach Instytut Pedagogiczny. Już w 1945 roku podjęto próbę jego reaktywacji. Powstał też Obywatelski Komitet Przygotowawczy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 1950 r. utworzono Państwową Wyższą Szkołą Pedagogiczną, która zajęła miejsce likwidowanego Instytutu Pedagogicznego. W 1962 r. w Katowicach uruchomiono filię Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1968 połączono obie uczenie, tj. Filię UJ i PWSP, i utworzono Uniwersytet Śląski. Studia na 9. polskim uniwersytecie na 12 kierunkach: filologia polska, pedagogika, psychologia, historia (zaocznie), prawo, administracja, matematyka, fizyka, chemia, wychowanie fizyczne, elektrotechnika, mechanika rozpoczęło 5724 studentów. Strukturę uczelni tworzyły wówczas 4 wydziały: Humanistyczny; Matematyki, Fizyki i Chemii; Prawa i Administracji oraz Wychowania Technicznego. Dwa lata później powołano do życia Filię UŚ w Cieszynie.

Dziś zamiast filii w tym przygranicznym mieście działają dwa wydziały UŚ: Artystyczny oraz Etnologii i Nauk o Edukacji. W strukturze uczelni jest też dziesięć innych wydziałów: Biologii i Ochrony Środowiska; Filologiczny; Informatyki i Nauki o Materiałach; Matematyki, Fizyki i Chemii; Nauk o Ziemi; Nauk Społecznych; Pedagogiki i Psychologii; Prawa i Administracji; Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego oraz Teologiczny. Ponadto są w niej Szkoła Zarządzania i Kolegium Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych (więcej na str.…). Siedzibą Uniwersytetu Śląskiego są Katowice, ale prowadzi on też działalność w Sosnowcu, Cieszynie i Chorzowie. Uczelnia dysponuje we wszystkich tych miastach obiektami o powierzchni 214,7 tys. m2. Wydziały UŚ uzyskały w ostatniej ocenie parametrycznej 7 kategorii A i 5 kat. B, co przy różnorodności uprawianych na uczelni dyscyplin naukowych pozwala jej na ubieganie się o status uniwersytetu badawczego (więcej na str.…). Wydziały UŚ posiadają uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora w 14 dyscyplinach i doktora habilitowanego w 13 dyscyplinach.

Uniwersytet zatrudnia blisko 3,4 tys. pracowników, w tym 2 tys. nauczycieli akademickich. W tej grupie jest 238 profesorów tytularnych, 544 doktorów habilitowanych i 930 doktorów.

Aktualnie badacze z Uniwersytetu Śląskiego, w tym doktoranci i studenci, realizują 208 projektów badawczych i rozwojowych pozyskanych w konkursach Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz innych instytucji, ponad 1,4 tys. tematów badawczych w ramach działalności statutowej, a także ponad 50 badawczych prac zleconych na zamówienie podmiotów gospodarczych, jednostek administracji państwowej, jednostek naukowych, sądów i innych instytucji. W 2017 pracownicy UŚ uzyskali z NCN finansowanie 60 grantów o wartości 18,7 mln zł. Dotacja statutowa dla UŚ wyniosła w 2017 r. 18 mln zł.

Obecnie na 70 kierunkach kształcenia studiuje na UŚ ponad 25 tys. osób. Na studiach stacjonarnych kształci się 19 tys. osób, na niestacjonarnych – 4,5 tys. UŚ ma też 1160 słuchaczy studiów podyplomowych i ponad 1,3 tys. doktorantów. W ciągu 50 lat uczelnia wykształciła ponad 165 tys. absolwentów studiów dziennych i zaocznych oraz 36 tys. absolwentów studiów podyplomowych.

Uniwersytet Śląski dysponuje 9 domami studenta, rozmieszczonymi w trzech osiedlach akademickich w Katowicach-Ligocie, Sosnowcu i Cieszynie. Jest w nich łącznie 2,5 tys. miejsc noclegowych.

Uniwersyteckie biblioteki posiadają w swoich zbiorach 1,5 mln woluminów. Zbiory Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej zajmują 60 km półek. Blisko 340 tys. książek znajduje się w strefie wolnego dostępu. Obiekt oferuje użytkownikom ponad 100 stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu.