Od roku polskie uczelnie składają wnioski na pokrycie kosztów związanych z pozyskaniem akredytacji zagranicznej lub zagranicznego certyfikatu. Obecnie (stan na maj 2018) wpłynęło do ministerstwa 147 wniosków, z tego 129 uzyskało dofinansowanie. To dużo, więc jest też nadzieja, że program ten zwiększy konkurencyjność polskich uczelni na międzynarodowym rynku dydaktycznym. W lutowym numerze „Forum Akademickiego” (2/2018) ukazał się ciekawy artykuł Międzynarodowe akredytacje są potrzebne prof. Witolda Bieleckiego, w tym samym numerze ukazała się ogólna informacja o programie ministerialnym „Akredytacje zagraniczne”. Chcielibyśmy przedstawić tę tematykę z perspektywy zespołu opiniującego wnioski.

Dlaczego program „Akredytacje zagraniczne” zwiększa konkurencyjność uczelni?

Poniższe korzyści wskazał również prof. Bielecki. Tak więc przypominamy je oraz wskazujemy dodatkowe korzyści, które naszym zdaniem są również bardzo istotne.

Studenci

Dla studentów zagranicznych, którzy decydują się studiować poza swoim krajem, rozpoznawalna akredytacja jest pewną gwarancją jakości kierunku i uczelni. Świadczy ona o tym, że dana uczelnia lub kierunek oferują kształcenie, które będzie rozpoznawalne w skali międzynarodowej i tym samym m.in. również w kraju, z którego pochodzą. Przykładem takiej akredytacji jest Sri Lanka Medical Council Accreditation. Tak więc akredytacja zagraniczna jest bardzo dobrym narzędziem do szerszej ekspansji danej uczelni na rynku międzynarodowym. Obecnie MNiSW pokrywa koszty procedur 54 akredytacji i certyfikacji. Z tym że katalog nie jest zamknięty – jeśli dana uczelnia uzasadni w sposób przekonywujący, że warto do katalogu dodać nową akredytację lub certyfikację, to katalog może zostać zaktualizowany. I takie zdarzenia mają miejsce. W ciągu ostatniego roku zostało dodanych pięć akredytacji/certyfikacji np.: akredytacja AABI – Aviation Accreditation Board International czy też NIA – Nautical Institute Accreditation.

Rozwój

Uważamy, że uczelnie niestarające się o pozyskanie akredytacji tracą istotną możliwość ekspansji międzynarodowej. Tym bardziej, iż spada liczba studentów krajowych i rośnie mobilność w skali globalnej, a w tym momencie Polska nie jest zasadniczo głównym miejscem studiowania dla studentów zagranicznych. Rosnąca jakość oferty dydaktycznej akredytowanych uczelni i relatywnie niskie koszty studiowania w porównaniu do krajów zachodnich powinny jednak zwiększać atrakcyjność naszego kraju. Konkretnym przykładem tej sytuacji jest kierunek mechanika i budowa maszyn oferowany przez Politechnikę Łódzką, na którym prowadzone są w pełnym cyklu kształcenia specjalności realizowane w języku angielskim, dedykowane zarówno studentom z kraju, jak i zagranicy. Studenci zagraniczni stanowią 3% ogółu na tym kierunku, a wydział zdecydował się aplikować o akredytację ABET. Kierunek ten uzyskał ocenę wyróżniającą Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Pracodawcy

Zwracamy uwagę także na fakt, iż pracodawcy zagraniczni coraz częściej obecni na polskim rynku rekrutują w pierwszej kolejności absolwentów kierunków akredytowanych przez rozpoznawalne instytucje. W krajach objętych International Engineering Alliance jest to standard.

Kadra akademicka

Akredytacje i certyfikacje są istotne dla studentów, lecz również dla kadry akademickiej. Prof. Bielecki nie wskazuje wyraźnie tej korzyści, a jest ona naszym zdaniem również bardzo istotna. Co prawda posiadanie akredytacji nie oznacza od razu bardzo dobrego programu, lecz można założyć, że bardzo słaby program jej nie otrzyma. Tym samym pozyskanie akredytacji może zachęcać dobrą kadrę akademicką (w tym zagraniczną) do przejścia na naszą uczelnię. Wydaje się, że obecnie nie mamy problemu w polskim szkolnictwie wyższym z dobrą kadrą akademicką. Brak tego problemu jest iluzją, ponieważ można założyć, że w szkolnictwie wyższym powinni pracować „najlepsi”, a chociażby poziom wynagrodzeń w sektorze nie przyciąga nawet „dobrych”. Tak więc bardzo dobry dydaktyk zostaje często na uczelni, ponieważ czuje pewną misję w uczeniu innych, a nie z przyczyn stricte finansowych. Tutaj posiadanie akredytacji na kierunku, na którym uczy, może być dla niego bardzo ważne, bo jest to docenienie jego umiejętności, a akredytacja może również pomóc w jego rozwoju naukowo-dydaktycznym.

Akredytacja jako narzędzie organizacyjnego uczenia się

Proces akredytacji i certyfikacji realizowany przez międzynarodowe komisje wiąże się często z wdrażaniem rzeczywistej zmiany w uczelni. Przekształcanie uczelni nie jest prostym procesem, zresztą zmienianie dużej organizacji nigdy nie jest łatwe. Oznacza ono pozyskanie nowej wiedzy, nowe kontakty i tym samym nowe możliwości. Często zespół wizytujący działa również w celu wprowadzenia uczelni do danej sieci: doradza uczelni, zastanawia się, jakie zasoby jej udostępnić (przykładem takiej akredytacji/certyfikacji jest np. CEEMAN, ABET i Ashoka J2CC). Jeśli uczelnia podejdzie do wizyty jak do szansy, a nie tylko jak do zagrożenia (że to kolejna kontrola), to może bardzo skorzystać z samego procesu akredytacji/certyfikacji, ponieważ akredytowanie/certyfikowanie kierunku lub całej uczelni powinno dać dostęp do unikalnej międzynarodowej wiedzy.

Dziwi brak tutaj (patrz: Tabela 2) akredytacji/certyfikacji z obszaru nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych oraz z obszaru nauk przyrodniczych. W szczególności że akredytacje z tych obszarów są wymienione w katalogu kwalifikowalnych akredytacji zagranicznych, który powstał dzięki informacjom pozyskanym od uczelni.

Informacje związane z programem dostępne są na stronach Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego:

http://www.nauka.gov.pl/projekty-i-inicjatywy/akredytacje-zagraniczne-w-ramach-dzialania-3-3-umiedzynarodowienie-polskiego-szkolnictwa-wyzszego.html.