W następnej ewaluacji publikacje jednostek mają być oceniane na podstawie bazy Scopus, która w 27 obszarach nauki (patrz: Tabela 2) podzielonych na 362 dyscypliny, jak również tych dyscyplinach, klasyfikuje 28 606 czasopism naukowych, które mogą być poukładane wg rozmaitych kryteriów naukometrycznych. Scopus daje dostęp m.in. do takich parametrów naukometrycznych, jak: liczba prac w wybranym okresie czasu w czasopismach tej bazy, liczba autorów tych publikacji, liczba cytowań, średnia liczba cytowań przypadających na jedną publikację, wskaźnik h/5 (jest to indeks Hirscha na podstawie cytowań uzyskanych w ostatnich 5 latach) czy wskaźnik FWCI (field weighted citation impact ), czyli wskaźnik cytowań ważony dla danego obszaru badawczego – średnia światowa tutaj wynosi 1,0 – a dla całej Polski wynosi 1,02. Postanowiono sprawdzić, jak te parametry wyglądają w przypadku polskich jednostek naukowych.

Analiza wszystkich krajowych publikacji naukowych za lata 2012-17 (patrz: Tabela 1) pokazuje, że Polska w latach 2012-2017 opublikowała ponad 255 tys. prac naukowych (indeksowanych w bazie Scopus, co jest pewnym gwarantem ich poziomu naukowego – nie ma tam większości czasopism z tak zwanej listy B) cytowanych ponad 1 250 tys. razy. PAN, brana jako całość, opublikowała 14,6% wszystkich prac, które wszakże uzyskały około 25% krajowych cytowań, na kolejnych miejscach znajdują się UJ, UW, AGH i WAT. Indeks h/5 dla placówek PAN wynosi 117, co znaczy, że taką liczbę cytowań uzyskała sto siedemnasta praca z listy najczęściej cytowanych, opublikowanych w ciągu ostatnich 5 lat i jest to wynik najwyższy w kraju.

Tabela 2 (część I) pokazuje dane z 22 obszarów nauki (w każdym klasyfikowane jest ponad 100 jednostek naukowych), w których PAN przoduje pod względem liczby cytowań. Wynik PAN jest porównywany z danymi dla całego kraju oraz z jedną najlepszą w danym obszarze jednostką naukową spoza Akademii. Dominacja PAN (powyżej 35% wszystkich cytowań) jest widoczna w fizyce i astronomii (6), naukach o ziemi i planetach (19) oraz w neuronauce (20). W wielu obszarach nauki PAN ma dwu- czy nawet trzykrotną przewagę nad drugą na liście jednostką naukową (są to: biochemia z genetyką i biologią molekularną – 1, chemia – 3, inżynieria chemiczna – 10, nauki o materiałach – 14, nauki rolnicze – 14, nauki o środowisku – 17 oraz neuronauki – 20. Z innych placówek naukowych najlepiej w porównaniu z PAN wypada UJ, który trzykrotnie przoduje a sześć razy jest na drugim miejscu, i UW – jeden raz na pierwszym miejscu i sześć razy na drugim. WAT jest trzy razy druga. AGH, Politechnika Poznańska i Uniwersytet Warmińsko-Mazurski (który raz wygrał klasyfikację w obszarze nauk weterynaryjnych) są dwukrotnie na liście. AWF im. Jerzego Kukuczki i Warszawska SWPS zaistniały na liście po jednym razie.

W pięciu obszarach, którymi są: stomatologia, medycyna, pielęgniarstwo czy nauki weterynaryjne oraz ekonomia, jednostki PAN są na miejscach od 2. do 13. (patrz: Tabela 2, część II). W weterynarii jest to miejsce drugie, a w ekonomii trzecie. Wyraźnie widać, że tam, gdzie leczenie chorych ma znaczenie (medycyna, pielęgniarstwo), PAN, pozbawiona przecież bazy szpitalnej, nie dominuje, zajmując wszak dobre, „punktowane” szóste miejsca. W dziedzinie stomatologii, w której publikuje 55 jednostek naukowych, PAN jest na miejscu 13.

Oparcie się w przyszłych parametryzacjach na bazie Scopus, to nie tylko zwalidowana lista czasopism, ale również bezpośredni dostęp do szeregu ważnych parametrów naukometrycznych, takich jak: indeksy cytowań, indeks h czy siła danej dyscypliny w kraju. Wszystko to odbywa się automatycznie poprzez dostęp do bazy, a jednostki naukowe nie mają konieczności raportowania tych osiągnięć. Warto się zastanowić nad użyciem tych parametrów w następnych ewaluacjach i tej problematyce będzie poświęcony następny artykuł w FA. Odpowiedź na pytanie, w której lidze polskiej nauki gra PAN, brzmi: gra w ekstraklasie i jest zdecydowanym liderem w 80% obszarów badawczych.

22 obszary nauki w których PAN przoduje min. pod względem liczby cytowań. Liczba prac Liczba aut. liczba cyt. FWCI cyt/publ h/5 1 Biochemia Polska 29,282  38,859  221,99 1.00 7.6 Genetyka PAN 5,769  4,617  46,081 1.02 8.0 58 Biol. Mol. UJ 3,008  3,005  22,114 1.03 7.4 49 Biznes Polska 3,631  3,807  8,154 0.94 2.2 2 zarządzanie PAN 158  135  896 1.73 5.7 17 rachunkowość Politech Pozn 120  109  784 2.79 6.5 16 Polska 29,317  26,462  183,875 0.90 6.3 3 Chemia PAN 5,527  3,263  38,311 0.94 6.9 51 UJ 2,209  1,604  16,271 0.98 7.4 40 Polska 6,145  8,000  25,753 0.96 4.2 4 Energia PAN 558  759  3,008 1.02 5.4 24 AGH 680  729  2,396 1.02 3.5 20 5 Farmakologia Polska 7,793  13,266  50,103 0.96 6.4 Farmacja PAN 1,359  1,352  10,921 1.17 8.0 38 UJ 1,199  1,413  8,977 1.12 7.5 35 6 Fizyka Polska 44,530  28,302  283,082 1.23 6.4 i PAN 10,713  4,208  99,739 1.55 9.3 99 Astronomia UW 4,396  1,541  61,663 2.07 14.0 89 7 Immunologia Polska 6,093  11,418  48,578 1.04 8.0 i PAN 1,050  1,221  6,529 0.85 6.2 29 Mikrobiologia UJ 497  852  5,674 1.35 11.4 29 Polska 30,630  21,038  92,984 1.17 3.0 8 Informatyka PAN 3,207  1,949  13,578 1.15 4.2 43 WAT 3,678  2,085  9,454 1.05 2.6 27 Polska 50,353  37,155  158,115 1.07 3.1 9 Inzynieria PAN 4,884  3,274  25,319 1.19 5.2 52 WAT 6,051  3,214  19,461 1.12 3.2 40 10 Inżynieria Polska 13,178  17,394  70,182 0.79 5.3 chemiczna PAN 2,045  1,932  13,817 0.95 6.8 38 WAT 906  915  5,759 0.80 6.4 30 Polska 24,309  16,062  68,981 1.08 2.8 11 Matematyka PAN 3,129  1,817  11,371 1.18 3.6 35 UW 2,188  917 7,241 1.19 3.3 27 Polska 1,578  3,367  22,782 1.44 14.4 12 Multidyscypliny PAN 485  784  4,725 1.39 9.7 37 UW 151  237  3,132 2.16 20.7 26 13 Nauki Polska 2,675  2,542  8,429 1.22 3.2 o PAN 291  182  2,173 1.77 7.5 24 decyzjach Politech Pozn 165  138  1,217 2.20 7.4 20 14 Nauki Polska 33,318  25,906  142,474 0.92 4.3 o PAN 5,515  2,969  29,875 1.01 5.4 45 Materiałach AGH 3,597  1,828  12,325 0.77 3.4 30 15 Nauki Polska 25,219  26,393  115,886 0.92 4.6 rolnicze i PAN 5,204  3,228  29,677 1.09 5.7 45 biologiczne UJ 1,684  1,471  10,518 1.23 6.2 34 16 Nauki Polska 13,605  12,799  24,491 0.83 1.8 społeczne PAN 1,416  1,011  3,963 1.01 2.8 24 UW 1,705  1,214  3,163 0.74 1.9 22 17 Nauki Polska 16,741  21,228  75,487 0.85 4.5 o  PAN 2,335  1,943  14,609 1.20 6.3 43 środowisku U-Warm-Maz 851  855  2,724 0.61 3.2 20 18 Nauki Polska 2,085  4,006  7,055 0.91 3.4 o  PAN 150  204  558 0.97 3.7 12 zdrowiu AWF J.Kukuczki 179  172  502 0.60 2.8 11 19 Nauki o Polska 14,489  11,357  69,666 0.93 4.8 ziemi i PAN 3,788  1,681  24,291 1.17 6.4 50 planetach UW 1,659  678  18,782 1.50 11.3 51 Polska 4,150  6,868  29,209 1.14 7.0 20 Neuronauka PAN 1,231  1,182  10,463 1.43 8.5 40 UJ 493  651  3,892 1.16 7.9 28 Polska 3,507  4,072  12,933 0.88 3.7 21 Psychologia PAN 752  645  3,306 0.94 4.4 26 SWPS WaW 592  330  2,539 0.95 4.3 20 22 Sztuka Polska 7,974  6,421  9,275 0.66 1.2 i PAN 984  729  2,151 0.90 2.2 20 humanistyka UW 1,170  811  1,256 0.64 1.1 15

Pozostałe obszary nauki I Ekonomia Polska 3,394  2,869  4,926 0.70 1.5 UW 353  205  635 0.69 1.8 12 PAN-(3) II Medycyna Polska 56,467  55,409  373,349 1.13 6.6 UJ 5,971  4,087  44,016 1.49 7.4 74 PAN-(6) III Pielęgniarstwo Polska 1,524  3,332  10,625 1.41 7.0 UJ 203  313  1,581 2.02 7.8 20 PAN-(6) IV Stomatologia Polska 1,059  1,815  2,074 0.60 2.0 UJ 149  193  390 1.23 2.6 11 PAN-(13) Polska 3,821  4,847  9,388 0.75 2.5 V Weterynaria U-Warm-Maz 663  552  1,783 0.77 2.7 15 PAN (2) 436  381  1,391 1.01 3.2 14

Liczba prac Liczba autorów liczba cytowań FWCI cyt/publ h/5 Polska 255219  140547  1258295 1,02 4,9 Polska Akademia Nauk (PAN) 37345 13097 250830 1,17 6,7 117 Uniwersytet Jagielloński (UJ) 18103 8294 129289 1,28 7,1 102 Uniwersytet Warszawski (UW) 14221 5872 105527 1,29 7,4 97 Akademia Górniczo-Hutnicza (AGH) 13741 4730 72745 1,17 5,3 78 Wojskowa Akademia Techniczna (WAT) 12737 5125 62919 1,15 4,9 73

W nawiasach- miejsce PAN SWPS - Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa U.Warm-Maz - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn W nawiasach - miejsce PAN w II części tabeli