Kolejne opracowanie KSPSW – Raport nr 6. Wybrane propozycje zmian do rządowego projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 26 marca 2018 r. – zawiera propozycje opracowane z intencją ich przedłożenia MNiSW oraz wykorzystania w pracach Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży przez przedstawicieli KRASP, RGNiSW i FRP.

DZIAŁ II Szkolnictwo wyższe

Zasadne jest wprowadzenie regulacji obligującej członków rady uczelni do działania na rzecz uczelni i kierowania się jej dobrem, a także nałożenie na przewodniczącego rady obowiązku przedkładania senatowi rocznych sprawozdań. Senat powinien mieć możliwość powierzenia funkcji przewodniczącego rady osobie obdarzonej zaufaniem, o odpowiedniej, wymaganej wiedzy i kompetencjach.

Komisja proponuje poszerzenie kompetencji ustawowych rektora o ustalanie regulaminu pracy.

Usunięcia wymaga art. 55 ust. 2 projektu. Ustawa nie precyzuje obiektywnych narzędzi weryfikacji przez ministra, czy kształcenie na studiach na danym kierunku odpowiada potrzebom społeczno-gospodarczym, co przekłada się na ograniczenie autonomii uczelni.

Uwzględnienia w delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia wymaga określenie wytycznych do regulaminów studiów, a także warunków prowadzenia studiów.

Proponuje się przywrócenie immatrykulacji jako momentu nabycia praw przez studenta. Jest to element zakorzenionej tradycji akademickiej.

Posiadanie statusu nauczyciela akademickiego powinno wyłączać tylko prawomocne orzeczenie wskazanej w przepisach kary dyscyplinarnej.

Stanowisko docenta powinno zostać dodane w miejsce profesora dydaktycznego w grupie pracowników dydaktycznych.

Czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do rektora w uczelni publicznej powinien wykonywać przewodniczący rady uczelni działający z jej upoważnienia.

Zasadne jest zasięgnięcie opinii senatu w sprawach określania kryteriów i trybu dokonania oceny okresowej pracowników.

Należy przywrócić przepis jednoznacznie wskazujący na możliwość przyznawania premii pracownikom niebędącym nauczycielami akademickimi.

Proponuje się przepis określający wiek emerytalny nauczyciela akademickiego na 65 lat bez względu na jego płeć.

DZIAŁ V Stopnie i tytuł w systemie szkolnictwa wyższego i nauki

Skarb Państwa powinien pokrywać jednolicie koszty przeprowadzania awansów naukowych.

Proponuje się dodanie monografii naukowej jako jednego z rodzajów pracy pisemnej, która może stanowić rozprawę doktorską.

Ukończenie szkoły doktorskiej powinno być powiązane z uzyskaniem stopnia naukowego doktora, czyli kwalifikacji na 8 poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Konieczne jest zachowanie jednolitego wzoru legitymacji doktoranta.

DZIAŁ VI Ewaluacja jakości kształcenia

Zasadne jest, żeby nauczyciel akademicki będący członkiem PKA mógł by być zwolniony częściowo lub w całości z obowiązku prowadzenia zajęć dydaktycznych.

Proponuje się poszerzenie kryteriów ewaluacji o adekwatność indywidualnych planów badawczych do efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 8 PRK.

Należy zlikwidować ograniczenie wizytacji jedynie do siedziby podmiotu.

DZIAŁ IX Instytucje przedstawicielskie środowiska oraz organy pomocnicze ministra

Ustawa powinna nakładać na organy władzy publicznej obowiązek zasięgania opinii instytucji przedstawicielskich w kwestiach kluczowych dla funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego i nauki wraz z określeniem terminu na wyrażenie ich opinii.

Kompetencje konferencji rektorów powinny być uzupełnione o główne ich zadania w odniesieniu do polityki państwa w szkolnictwie wyższym i nauce.

Należy dodać przepis umożliwiający finansowanie przez ministra zadań ustawowych realizowanych przez konferencje rektorów.

DZIAŁ X Systemy informatyczne

Zaproponowano wprowadzenie zapisów dotyczących możliwego udostępnienia informacji z wykazów danych osobowych, w przypadku, kiedy jest to niezbędne do celów badań naukowych.

DZIAŁ XII Finansowanie systemu

Proponuje się odejście od zasady obowiązku gromadzenia środków finansowych z subwencji wyłącznie na rachunku BGK.

Wprowadzono możliwość tworzenia funduszy przewidzianych w statucie uczelni, co byłoby elementem jej autonomii. Umożliwi to utworzenie np. funduszu rozwoju uczelni.

DZIAŁ XIII Nadzór nad systemem

Wobec kontroli objętych nadzorem proponuje się ograniczenie zastosowania przepisów o kontroli w administracji rządowej wyłącznie do trybu dokonywania.

Obligatoryjnym elementem postępowania w sprawie odwołania rektora powinna być opinia senatu.

Uwaga uzupełniająca po konsultacjach środowiskowych

Zmiany z 65. do 70. roku życia wymagają przepisy dotyczące rektora oraz członkostwa w senacie i w kolegium elektorów dla profesorów tytularnych.

Podsumowanie

Warunkami pomyślnego wdrażania ustawy są: działalność szkoleniowo-informacyjna (np. prace nad statutami modelowymi, warsztaty w ramach szkół zarządzania strategicznego FRP, debaty KRASP); uwarunkowania systemowe (np. rada uczelni, rozporządzenia, właściwe rozłożenie kolejności wdrażania poszczególnych rozwiązań); wymogi ekonomiczne (zwiększenie nakładów budżetowych na naukę i szkolnictwo wyższe).