Wydarzenia

Archimedes 2018

MOSKWA Jedenaście złotych medali, dwa srebrne i jeden brązowy otrzymali polscy naukowcy i inżynierowie podczas XXI Moskiewskiego Międzynarodowego Salonu Wynalazków i Innowacyjnych Technologii ARCHIMEDES 2018, który odbył się na początku kwietnia. Organizatorem wspólnego stoiska polskich wynalazców była Agencja Promocyjna INVENTOR. Dwa złote medale otrzymał Przemysłowy Instytut Motoryzacji PIMOT (jeden wspólnie z Instytutem Chemii Fizycznej PAN, a drugi z COBRABiD) za rozwiązania dotyczące badania jakości paliw. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu „ozłocono” za wymyślony dla strażaków sposób ustalenia pozycji obiektu, w szczególności człowieka. Złotem nagrodzono też wynalazki Instytutu Transportu Samochodowego, Instytutu Metali Nieżelaznych, Instytutu Fizyki PAN, Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Jednostki Innowacyjno-Wdrożeniowej PETROL S.C.

Dwa srebrne medale trafiły do: UKW oraz do Politechniki Krakowskiej. Brązowym medalem nagrodzono wynalazek uczonych z Politechniki Wrocławskiej.

Dwutysięczny przeszczep

WARSZAWA Dwutysięczną transplantację wątroby wykonał 5 kwietnia zespół chirurgów z kierowanej przez prof. Krzysztofa Zieniewicza Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, mieszczącej się w Samodzielnym Publicznym Centralnym Szpitalu Klinicznym w Warszawie przy ul. Banacha. Zabieg przeprowadził zespół pod przewodnictwem prof. Tadeusza Wróblewskiego i dr. med. Marcina Kotulskiego. 36-letni pacjent z ciężką niewydolnością wątroby w przebiegu marskości kryptogennej z podejrzeniem AIH był kwalifikowany do transplantacji w Klinice Hepatologii kierowanej przez prof. Piotra Milkiewicza, w zespole prowadzonym przez dr hab. Joannę Raszeję-Wyszomirską. Chory bezpośrednio po zabiegu został wybudzony, rozintubowany i przeniesiony do Oddziału Intensywnej Opieki Chirurgicznej w Klinice. Wczesny okres pooperacyjny przebiegł bez powikłań.

Początek programu transplantacji w Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM sięga 30 grudnia 1994 r., kiedy to zespół chirurgiczny: dr Jacek Pawlak, doc. Bogdan Michałowicz i dr Krzysztof Zieniewicz, przy współudziale dr. Pawła Nyckowskiego, dr. Piotra Małkowskiego, dr. Ireneusza Grzelaka i dr. Marka Schaeffera, jako pierwszy w Polsce przeszczepił wątrobę z powodzeniem. Biorczynią była 46-letnia pacjentka z krańcową niewydolnością narządu w przebiegu pierwotnej żółciowej marskości wątroby. Chora żyje w dobrym stanie ogólnym do dziś.

Program przeszczepiania wątroby w Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM jest największym programem w naszym kraju i mieści się w ścisłej czołówce ośrodków transplantacyjnych w Europie. Roczne przeżycie biorców przeszczepionej wątroby wynosi w Klinice ok. 90%, a 5-letnie ok. 60-70% wg danych z European Liver Transplant Registry.

Nagroda dla orientalistki

KRAKÓW/NIKOZJA W dniach 5–8 kwietnia dr hab. Grażyna Zając z Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego brała udział w zorganizowanej w Nikozji międzynarodowej konferencji poświęconej badaniom nad literaturą Turków cypryjskich. Podczas otwarcia konferencji otrzymała z rąk prezydenta Cypru Północnego Mustafy Akinci honorową plakietkę – nagrodę za popularyzację literatury tureckocypryjskiej w Polsce. Dr hab. Grażyna Zając jako jedyna polska orientalistka zajmuje się literaturą tureckocypryjską. Od kilkunastu lat wielokrotnie wygłaszała referaty na północnym Cyprze. Jest autorką rozdziału o literaturze w monografii Cypr. Dzieje – literatura – kultura przygotowanej na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego (2014). W bieżącym roku akademickim rozpoczęła prowadzenie nowego przedmiotu w Instytucie Orientalistyki UJ – literaturę Turków cypryjskich. Od roku 2000 jest polskim przedstawicielem w organizacji KIBATEK (Kibris-Balkanlar-Avrasya Türk Edebiyatlari Kurumu / Cyprus-Balkans-Eurasia Turkish Literature Institute), promującej literaturę tureckojęzyczną tworzoną w różnych krajach świata i wspierającej tłumaczenia tej literatury.

Złoto za poprawę sieci

LUBLIN/GENEWA Zespół młodych naukowców z Politechniki Lubelskiej: mgr inż. Karol Fatyga, mgr inż. Katarzyna Zielińska oraz dr inż. Dariusz Zieliński, zaprezentował na Wystawie Wynalazczości, Nowoczesnej Techniki i Wyrobów „Geneva Inventions” rozwiązania dla inteligentnych sieci oraz mikrosieci. Dzięki ich zastosowaniu zwiększa się niezawodność urządzeń elektrycznych i znacząco poprawia efektywność zarządzania energią elektryczną. Są to: układ i sposób zwiększania prądu zwarciowego energoelektronicznych przekształtników AC/DC, który zwiększa bezpieczeństwo eksploatacji izolowanych sieci elektroenergetycznych; układ i sposób wspomagania zasobnika energii elektrycznej, który można wykorzystać do przedłużenia czasu używania baterii. Dzięki temu rozwiązaniu unika się wysokich nakładów inwestycyjnych oraz ogranicza się koszty utylizacji; sposób i układ wykorzystywania akumulatorów trakcyjnych w trolejbusach do nieprzerwanej pracy urządzeń pomocniczych w pojazdach (np. sprężarki). Dzięki temu przedłuża się niemal 10-krotnie czas eksploatacji tych urządzeń. Wynalazki zostały docenione przez międzynarodowe jury i otrzymały złoty medal w kategorii: elektrotechnika, elektronika, telekomunikacja i inżynieria komputerowa. Wynalazki zostały opracowane w zespole kierowanym przez prof. Wojciecha Jarzynę z Katedry Napędów i Maszyn Elektrycznych. Wśród twórców są również: mgr inż. Łukasz Kwaśny z Katedry Napędów i Maszyn Elektrycznych oraz mgr inż. Piotr Hołyszko z MPK Lublin, który współpracuje z naukowcami. Dotychczas doktoranci i studenci Politechniki Lubelskiej zdobyli w Genewie 11 złotych, 13 srebrnych, 3 brązowe medale oraz 14 nagród specjalnych – informuje Maciej Nowicki z Biura Rzecznika Patentowego PL.

Chwalba z Nagrodą Bąkowskiego

KRAKÓW Prof. Andrzej Chwalba z Wydziału Historycznego UJ otrzymał 10 kwietnia Nagrodę im. Klemensa Bąkowskiego, przyznaną przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Prof. Jacek Purchla, prezes TMHiZK, przypomniał zasługi laureata dla Krakowa, m.in. organizację odbywających się co pięć lat w Krakowie Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski. Nagroda Klemensa Bąkowskiego przyznawana jest od 1995 r. za prace naukowe i działania na rzecz Krakowa. Patron nagrody był jednym z członków założycieli TMHiZK, badaczem i autorem prac o historii Krakowa, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Laureat otrzymuje nagrodę pieniężną, dyplom oraz statuetkę autorstwa artysty rzeźbiarza prof. Czesława Dźwigaja.

6 medali na SAE Aero Design West

WROCŁAW/VAN NUYS Sześć medali – pięć srebrnych i jeden brązowy – zdobyli studenci Politechniki Wrocławskiej na zawodach konstruktorów lotniczych SAE Aero Design West 2018, które rozegrano na lotnisku Van Nuys koło Los Angeles. Na zawody zespół Jet Stream z Akademickiego Klubu Lotniczego zabrał dwa modele: „Red Bomber” zgłoszony do kategorii Micro i „Dragonfly”, który rywalizował w klasie Advanced. Wrocławscy studenci zdobyli cztery medale w klasie Micro – II miejsce w prezentacji technicznej, III miejsce w raporcie technicznym, II miejsce za najcięższych podniesiony ładunek i w sumie II miejsce w klasyfikacji generalnej. W klasie Advanced wywalczyli dwa medale zajmując II miejsce w celności zrzutu ładunku i II miejsce w klasyfikacji generalnej.

Samolot „Red Bomber” waży 423 gramy, a może podnieść ciężar nawet do 1,3 kilograma. Ma teleskopowy kadłub i pięciosegmentowe skrzydła, pod którymi zamontowane zostały cztery rurki PCV stanowiące ładunek. Co ważne, taka budowa pozwala na złożenie maszyny i przygotowanie jej do lotu w zaledwie 1,5 minuty.

„Dragonfly” waży 8 kilogramów i ma rozpiętość skrzydeł 4 metry. Na zawodach maszyna musiała unieść ładunek o masie 15 kilogramów, a następnie zrzucić go do wyznaczonego celu. Zespół JetStream startuje w SAE Aero Design od dziesięciu lat, wspierany przez uczelnię i sponsorów, a od 2012 r. także przez MNiSW. Łącznie klub ma już w swoim dorobku dwadzieścia medali.

Sukces studentek architektury z PŁ

KRAKÓW/ŁÓDŹ Patrycja Pałągiewicz i Marta Wróbel, studentki III roku architektury Politechniki Łódzkiej, zdobyły pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Studenckim Konkursie Urbanistyczno-Architektonicznym La ville a la limite de la metropole – Miasto na granicy metropolii , towarzyszącym 22. Spotkaniom Sieci Szkół Architektonicznych Francuskich oraz z Europy Centralnej i Wschodniej – REA, które zostały zorganizowane przez Instytut Zagospodarowania Miast i Regionów na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. W spotkaniach wzięło udział 10 szkół: pięć z Francji (Bordeaux, Grenoble, Lille, Rouen, Toulouse), trzy z Polski (Kraków, Łódź, Wrocław) oraz po jednej ze Słowacji (Bratysława) i Węgier (Budapeszt). Projekt konkursowy, przygotowywany przez ostatnie półtora miesiąca w Instytucie Architektury i Urbanistyki PŁ, zrealizowany został pod opieką dr. inż. arch. Włodzimierza Witkowskiego. Jednocześnie Marta Wróbel pracowała w międzynarodowym zespole, który zdobył pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Studenckim Warsztatowym Konkursie Architektonicznym La nouvelle vie du bâtiment salinier – Nowe życie warzelni soli , który odbył się w Bochni, w trakcie Spotkań REA. Ten sam zespół, w składzie: Ehovarn Dupont (ENSAP Bordeaux), Martina Tarhaničova (FASTU Bratislava) i Marta Wróbel (IAiU PŁ), zdobył Nagrodę Kopalni Soli w Bochni. Patrycja Pałągiewicz pracowała natomiast w zespole, w skład którego prócz niej wchodzili: Pierre Adam (ENSAN Rouen) oraz Maité Virolle (ENSAG Grenoble). Ekipa ta w ww. konkursie warsztatowym uzyskała trzecią nagrodę.

Doktoraty h.c. – A. Kowalczykowa i H. Krukowska

BIAŁYSTOK 11 kwietnia prof. Alina Kowalczykowa oraz dr hab. Halina Krukowska odebrały tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.

Prof. A. Kowalczykowa wniosła ogromny wkład w rozwój polskiego literaturoznawstwa. Jest autorką m.in. monumentalnych słowników do badań nad literaturą XIX wieku, monografii poświęconych Juliuszowi Słowackiemu i Antoniemu Słonimskiego, zbiorów źródeł, opracowań tekstów poetyckich i dramatycznych. Od początku lat 90. XX wieku stale współpracuje ze środowiskiem filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku. Senat UwB uhonorował ją w uznaniu jej wkładu w badania nad literaturą i kulturą polską, ale też w rozwój kadry naukowej Uniwersytetu w Białymstoku oraz za stworzenie ogólnopolskiego ruchu nauczycieli-polonistów.

Dr hab. H. Krukowska z białostocką polonistyką związana jest od 1969 r., gdy rozpoczęła pracę w Wyższej Szkole Nauczycielskiej w Białymstoku, przekształconej następnie w Filię Uniwersytetu Warszawskiego. H. Krukowska stworzyła w Białymstoku silny ośrodek badań nad polskim i europejskim romantyzmem. W roku 1993 zainaugurowała prace zespołu redakcyjnego Naukowej Serii Wydawniczej „Czarny Romantyzm”, której przez wiele lat pozostawała redaktorem naczelnym. Tytuł doktora honoris causa jest wyrazem uznania dla dorobku naukowego dr hab. Haliny Krukowskiej, jej wkładu w stworzenie białostockiej szkoły badań nad literaturą romantyzmu, a także jej udziału w wychowaniu pokoleń polonistów i badaczy literatury.

Doktorat h.c. – ks. A. Boniecki

ŁÓDŹ 12 kwietnia Uniwersytet łódzki nadał tytuł doktora honoris causa ks. Adamowi Bonieckiemu, byłemu wieloletniemu redaktorowi naczelnemu „Tygodnika Powszechnego”. „Nie sposób wymienić tutaj wszystkich możliwych do pokazania zasług Adama Bonieckiego w dziedzinie dziennikarstwa, jego publicystycznych dokonań w upowszechnianiu wysokiej kultury intelektualnej i duchowej, jego wkładu do debaty publicznej opartej na uniwersalistycznych wartościach chrześcijańskich, humanistycznych i europejskich” – napisał w swojej recenzji ks. prof. Andrzej Perzyński z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Laureat wygłosił wykład, w którym z dużym poczuciem humoru i dystansem do siebie podjął tematykę finansowania mediów oraz roli i misji mediów katolickich na przykładzie własnej pracy redakcyjnej w „Tygodniku Powszechnym”. Ks. Adam Edward Fredro-Boniecki studiował filozofię w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, kształcił się również w Paryskim Instytucie Katolickim.

Doktorat h.c. – prof. J. Sołdek

SZCZECIN 12 kwietnia tytuł doktora honoris causa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego otrzymał emerytowany profesor tej u czelni Jerzy Sołdek, twórca szczecińskiej informatyki. Uczony prowadził badania nad koncepcjami statków wyposażonych w komputerowe systemy nadzoru i optymalnego sterowania ruchem, a także podstawami komputerowego generowania i przetwarzania obrazów realistycznych (m.in. dla firmy japońskiej), sieciami komputerowymi, budową modeli, prototypów urządzeń i dedykowanych systemów komputerowych. Jego dorobek naukowy i techniczny obejmuje m.in. kilkaset publikacji, prototypy rozwiązań analizy danych dla statków naukowo-badawczych i rybackich. Cechą jego działalności było łączenie teorii z praktyką. Na Politechnice Szczecińskiej prof. Sołdek utworzył Zakład Teorii Mechanizmów i Podstaw Automatycznej Regulacji, który z czasem rozwinął się w Wydział Informatyki, którego J. Sołdek był pierwszym dziekanem. Przez kilka lat kierował Szczecińskim Parkiem Naukowo-Technologicznym. Prof. Sołdek wykładał także na Politechnice Gdańskiej, Akademii Morskiej w Szczecinie i Zachodniopomorskiej Szkole Biznesu.

Plus ratio quam vis

KRAKÓW W kwietniu Uniwersytet Jagielloński przyznał dwóm uczonym medal Plus ratio quam vis. Prof. Zbigniew Chłap (na fot.), specjalista w dziedzinie patomorfologii i patofizjologii, otrzymał medal „za wieloletnią wyjątkową służbę dla uczelni, wychowanie kilku pokoleń lekarzy, ważne badania naukowe w dziedzinie patologii oraz szeroką działalność społeczną”. Prof. Chłap był dziekanem Wydziału Lekarskiego UJ/AM, zorganizował Międzykatedralną Pracownię Biologii Nowotworów i Centralną Pracownię Cytologii przy Zakładzie Anatomii Patologicznej. Był opiekunem naukowym wyprawy naukowo-poznawczej studentów „Mahreb 1976” w Oranie. Jest autorem ponad 180 publikacji z zakresu patomorfologii klinicznej i eksperymentalnej. Zasłużył się jako prezes Stowarzyszenia „Lekarze Nadziei”, działającego charytatywnie na terenie Polski i poza jej granicami. Papież Jan Paweł II mianował go członkiem Acadaemia pro Vita, watykańskiego towarzystwa naukowego założonego w celu prowadzenia studiów nad zagadnieniami dotyczącymi obrony życia.

Laureatem uniwersyteckiego medalu został też dr. Marek Budner, znany w Polsce i Europie ekspert w dziedzinie chirurgii onkologicznej i rekonstrukcyjnej piersi. Uhonorowano go za wieloletnią owocną współpracę z Kliniką Ginekologii i Onkologii UJ CM. Dr Budner jest emerytowanym kierownikiem Kliniki Ginekologii i Położnictwa w Bad Saarow w Niemczech, gdzie podejmował asystentów z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzięki jego staraniom uniwersytecka klinika rozpoczęła diagnostykę i leczenie nowotworów piersi, a także nawiązała kontakty naukowe i praktyczne z ośrodkami ginekologicznymi i onkologiczno-ginekologicznymi w Niemczech i innych krajach Europy.

Kolegium Refleksji Humanistycznej

ŁÓDŹ 13 kwietnia 2018 r. odbyło się inauguracyjne spotkanie Kolegium Refleksji Humanistycznej im. Tadeusza Kotarbińskiego. Tworzą je członkowie Kapituły Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego i osoby, których prace były nominowane we wszystkich edycjach konkursu. Dyskutowano o tym, czym w istocie jest wspólnota akademicka, czym cechują się osoby stanowiące jej wycinek i jakie powinności przed nimi stoją, jak zmienił się etos naukowy w dobie nauki postakademickiej, którą charakteryzuje płynność wspólnot akademickich, jak również o roli inspiracji i relacji mistrz–uczeń w procesie kształcenia, a także o relacjach pomiędzy wspólnotą akademicką a reformą nauki. Podkreślono wagę kształtowania wrażliwości członków wspólnoty akademickiej, jako czynnika decydującego o wspólnocie i jej jakości. Dostrzeżono również niebezpieczeństwo dla rozwoju kultury, a w dalszej perspektywie i dla rozwoju gospodarczego, które niesie ze sobą marginalizacja humanistyki. Członkowie Kolegium zastanawiali się także nad wyzwaniami stojącymi przed humanistami w procesie komercjalizacji badań naukowych i konsekwencjami – nie zawsze pożądanymi – tego procesu, w tym dla swobodnego promieniowania idei, wspólnotowości i integracji środowiska. O wspólnocie akademickiej Kolegium dyskutowało także w kontekście wpływu architektury akademickiej na relacje pomiędzy uczonymi, uczonymi a studentami oraz uczelnią a jej otoczeniem.

Doktorat h.c. prof. J. Leroy

KRAKÓW 13 kwietnia nadano tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacques’owi Leroy z Uniwersytetu w Orleanie. Prof. Leroy jest wybitnym prawnikiem i nauczycielem akademickim, od wielu lat związanym z Wydziałem Prawa i Administracji UJ oraz krakowskim środowiskiem prawniczym. Laureat jest wybitnym znawcą prawa karnego i nauk penalnych, zajmuje się też prawem cywilnym. Jest jednym z twórców prawa ochrony zwierząt we Francji. Od 2006 r. prof. Leroy jest dyrektorem Szkoły Prawa Francuskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz odpowiada za program Master z francuskiego i międzynarodowego prawa gospodarczego. To dzięki zaangażowaniu prof. Leroy absolwenci programów francuskojęzycznych na UJ mogli podjąć studia doktoranckie we Francji lub w ramach Programu Cotutelle. Za zasługi dla współpracy UJ i Uniwersytetu w Orleanie prof. Leroy został odznaczony w 2008 r. medalem „Zasłużony dla Uniwersytetu Jagiellońskiego”, a za pracę na rzecz współpracy polsko-francuskiej uzyskał w 2016 r. wysokie odznaczenie państwowe Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

UW w Gruzji

KUTAISI 17 kwietnia w Kutaisi, drugim pod względem wielkości mieście Gruzji, otwarto Interdyscyplinarne Centrum Badawcze im. Prof. Stefana Krukowskiego. Będzie ono główną bazą dla ekspedycji naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy pracują lub w przyszłości rozpoczną prace w Gruzji. Choć patronem placówki został archeolog, centrum będzie obsługiwało specjalistów z różnych dziedzin, nie tylko archeologów. Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego od lat prowadzą badania w Gruzji, m.in. w Gonio niedaleko Batumi oraz właśnie w Kutaisi. Nowo otwarta jednostka jest pierwszą zagraniczną stacją archeologiczną na Zakaukaziu. Kieruje nią dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski z Instytutu Archeologii UW. Patron centrum prof. Stefan Krukowski był archeologiem zajmującym się paleolitem i mezolitem. Ze strony gruzińskiej ICB zarządza Narodowa Agencja Dziedzictwa Kulturowego, partnerem polskim jest Uniwersytet Warszawski. W utworzeniu placówki naukowców wsparła ambasada RP w Tbilisi.

Centrum Studiów Katalońskich

POZNAŃ 18 kwietnia w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu swoją działalność zainaugurowało Centrum Studiów Katalońskich. Jest to wspólne przedsięwzięcie UAM i Institut Ramon LLull, organizacji, która od lat zajmuje się promocją i rozpowszechnianiem wiedzy na temat języka i kultury katalońskiej.

– Poznańskie Centrum, jako jedyne w Polsce, ale też Europie Środkowej, stanie się znaczącym ośrodkiem promującym wiedzę na temat krajów, w których mówi się po katalońsku, a więc Walencji, Balearów czy Katalonii właśnie – mówił w trakcie uroczystości prof. Alfons Gregori (na fot.) koordynator projektu z UAM.

– Na UAM uczymy katalońskiego od początku lat 90. ubiegłego wieku – mówi prof. Mirosław Loba, dyrektor Instytutu Filologii Romańskiej. – Za pośrednictwem Instytutu Ramon LLull zapraszaliśmy do nas lektorów języka katalońskiego. Wśród naszych pracowników znalazł się Xavier Farré, poeta i tłumacz na język kataloński twórczości Adama Zagajewskiego i Czesława Miłosza. Od wielu lat z Poznaniem i UAM związany jest prof. Alfons Gregori. W literaturze katalońskiej specjalizuje się też prof. Barbara Łuczak.

Institut Ramon LLull, podobnie jak Instytut Cervantesa czy Instytut Goethego, jest obecny w wielu miejscach, podejmując m.in. współpracę z największymi i najlepszymi uniwersytetami i szkołami wyższymi na świecie.

W Komisji Biologii Gleby IUSS

LUBLIN Prof. Magdalena Frąc z Instytutu Agrofizyki PAN została wybrana na wiceprzewodniczącą Komisji Biologii Gleby przy Międzynarodowej Unii Towarzystw Gleboznawczych (IUSS). IUSS powstała w 1924 roku. Zrzesza kilkadziesiąt krajowych i regionalnych organizacji gleboznawczych z całego świata, a także indywidualnych członków, z krajów, w których nie działają organizacje stowarzyszone z IUSS. Celem działania organizacji jest promowanie gleboznawstwa oraz wspieranie na całym świecie naukowców badających gleby. Polskę reprezentuje w IUSS Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Komisja Biologii Gleby, której wiceprzewodnicząca została prof. Frąc, zajmuje się badaniami organizmów glebowych oraz ich funkcji, reakcji i aktywności. Główne kierunki badawcze obejmują sekwestrację węgla, obieg składników pokarmowych oraz zagadnienia związane z ekologią mikroorganizmów, bioremediacją oraz wykorzystaniem technik biologii molekularnej w badaniach środowiska glebowego.

Dr Lewicka w zarządzie stowarzyszenia arabistów

TORUŃ/DUBAJ Kierownik Pracowni Języka i Kultury Arabskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika dr Magdalena Lewicka została członkiem Zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Akademickich Ośrodków Arabistycznych (Al-Gam‘iyya ad-Duwaliyya li-Aqsam al-‘Arabiyya wa-Adabiha). Badaczka z Wydziału Filologicznego UMK została przedstawicielem europejskich ośrodków arabistycznych na kadencję 2018-2020. Doroczne posiedzenie plenarne Międzynarodowego Stowarzyszenia Kierowników Akademickich Ośrodków Arabistycznych (Al-Gam‘iyya ad-Duwaliyya li-Ru'asa'Aqsam al-Lu?a al-‘Arabiyya), podczas którego powołano nowe władze Stowarzyszenia, odbyło się 20 kwietnia 2018 r. w Dubaju (ZEA). W skład Zarządu organizacji, któremu przewodniczy Sekretarz Generalny Międzynarodowej Rady Języka Arabskiego (Al-Maglis ad-Duwali li-Luga al-‘Arabiyya), weszło 12 członków reprezentujących odpowiednio regiony: Lewantu (2), Półwyspu Arabskiego (2), Maghrebu (2), Półwyspu Somalijskiego (2), Afryki (1), Azji (1), Ameryki (1) i Europy (1).

Dr Magdalena Kubarek i dr Magdalena Lewicka z Wydziału Filologicznego UMK znalazły się w gronie laureatów konkursu na najlepszy referat wygłoszony podczas VII Międzynarodowego Kongresu Języka Arabskiego w Dubaju (17-21 kwietnia).

Profesorowie honorowi

LUBLIN Profesorowie Zbigniew Dobrzański i Stanisław Cebula otrzymali w kwietniu tytuły profesorów honorowych Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Prof. Z. Dobrzański jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Zajmuje się m.in. toksykologią środowiska, chemią pasz i żywności oraz ekologizacją produkcji zwierzęcej. Jest twórcą (lub współtwórcą) technologii produkcji preparatów paszowych (np. huminowych, fito-mineralnych, profilaktyczno-detoksykacyjnych) i koncentratów rybno-mineralnych. Opracował metodę wzbogacenia jaj kurzych w jod i selen oraz w kwasy polienowe (EPA i DHA). Pracował nad wykorzystaniem sorbentów glinokrzemianowych, huminowych i preparatów nanotechnologicznych do poprawy jakości ściółki, mikroklimatu pomieszczeń inwentarskich oraz ograniczania emisji szkodliwych gazów i odorów do środowiska. Dorobek naukowy prof. Dobrzańskiego liczy blisko 600 pozycji, w tym: oryginalne prace twórcze (i przeglądowe) – 326 prac naukowych, 37 podręczników, skryptów i monografie, 25 patentów i zgłoszeń patentowych. Uczony wypromował 17 doktorów.

Prof. S. Cebula z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie jest specjalistą z zakresu warzywnictwa. Powadził badania nad wpływem różnych systemów cięcia roślin warzywnych uprawianych pod osłonami na przebiegające w tych roślinach procesy wegetatywne i generatywne. Efektem badań było m.in. wykazanie zdolności papryki i oberżyny do kompensowania strat biomasy, ponoszonych w wyniku cięcia, poprzez rozbudowę powierzchni i miąższości blaszki liściowej oraz zwiększenie intensywności procesu fotosyntezy. Badał też możliwość wykorzystania kontrolowanego stresu, aplikowanego na różnych etapach rozwoju roślin warzywnych, dla sterowania ich wzrostem, przyspieszania plonowania, optymalizacji wielkości plonu oraz zwiększania jego wartości biologicznej. Dorobek naukowy prof. Cebuli obejmuje 228 pozycji, w tym 104 oryginalne prace twórcze, 9 rozdziałów w podręcznikach, 67 doniesień na konferencje, sympozja i kongresy oraz 33 artykuły popularno-naukowe, 14 opracowań wdrożeniowych oraz zgłoszenie patentowe w Wielkiej Brytanii.

Prof. R. Chrzan w EBPU

KRAKÓW Dr hab. Rafał Chrzan, prof. UJ, otrzymał nominację do 6-osobowego zarządu Europejskiego Towarzystwa Urologii Dziecięcej (EBPU), podlegającego Europejskiej Unii Lekarzy Specjalistów (UEMS), w którego skład wchodzą przedstawiciele chirurgów dziecięcych i urologów. Jednocześnie powierzono mu funkcję sekretarza EBPU. R. Chrzan jest specjalistą w dziedzinie urologii dziecięcej. Pełni funkcję kierownika Kliniki Urologii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie-Prokocimiu.

Prof. W. Paruch tworzy CAS

WARSZAWA/LUBLIN Prof. Waldemar Paruch z UMCS został powołany przez premiera Mateusza Morawieckiego na funkcję pełnomocnika ds. Centrum Analiz Strategicznych, które ma powstać przy KPRM. Centrum ma być zapleczem intelektualnym i analitycznym Rady Ministrów. Strukturę CAS będą tworzyć trzy departamenty: Analiz, Oceny Skutków Regulacji oraz Studiów Strategicznych. Prof. Paruch jest kierownikiem Zakładu Teorii Polityki i Metodologii Politologii UMCS. Specjalizuje się w historii współczesnej i w sprawach stosunków międzynarodowych. Pełnił i pełni szereg funkcji publicznych, m.in.: doradcy Marszałka Sejmu RP, członka Rady Fundacji CBOS i przewodniczącego Rady Społecznej przy Wojewodzie Lubelskim ds. Rozwoju Nauki i Szkolnictwa Wyższego. (Wypowiedź prof. Parucha nt. nowej ustawy o szkolnictwie wyższym czytaj w FA 4/2018, str. 19).

Podlaska Marka za fale grawitacyjne

BIAŁYSTOK Prof. Piotr Jaranowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, zdobył 24 kwietnia nagrodę Podlaska Marka w kategorii Odkrycie! Uhonorowano go za udział w pierwszej w historii detekcji fal grawitacyjnych.

– Jestem szczerze zdumiony tym, że znalazłem się tutaj i chyba moje zdumienie może być porównywalne z tym, co przeżyłem 2 lata temu, gdy ponad 100 lat po tym, jak Albert Einstein wymyślił fale grawitacyjne, i ponad 50 lat po tym, jak usiłowano eksperymentalnie je wykryć, wreszcie zostały zarejestrowane – powiedział prof. Jaranowski odbierając statuetkę. – To nagroda dla całego Uniwersytetu w Białymstoku, z którym jestem związany przez całe swoje zawodowe życie i jestem dowodem na to, że nasz uniwersytet jest znakomitym miejscem do studiowania, i to nie tylko fizyki.

Detekcja fal grawitacyjnych to przełomowe osiągnięcie nauki – ostateczne potwierdzenie ogólnej teorii względności Alberta Einsteina z 1915 roku. W październiku 2017 r. została uhonorowana Nagrodą Nobla, przyznaną trójce badaczy, którzy mieli szczególnie doniosły wkład w to odkrycie – zapoczątkowali badania wiele lat temu, tworzyli infrastrukturę badawczą. Detekcja była jednak możliwa dopiero w 2015 roku, dzięki pracy międzynarodowego zespołu naukowców z konsorcjum LIGO Scientific Collaboration i Vigro Collaboration. Jednym z nich był prof. Jaranowski z UwB. Jego rola polegała w szczególności na stworzeniu (we współpracy z prof. Andrzejem Królakiem z Instytutu Matematycznego PAN w Warszawie) podstaw wielu algorytmów i metod służących do wykrycia i estymacji parametrów fal grawitacyjnych z układów podwójnych złożonych z gwiazd neutronowych lub czarnych dziur. Badacze przyczynili się też do precyzyjnego modelowania sygnału fali grawitacyjnej wytwarzanej przez takie układy podwójne.

Mobilny magazyn ciepła

KRAKÓW innogy Polska i PEC Geotermia Podhalańska, we współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, zaprojektowały i zbudowały mobilny magazyn ciepła oparty na materiałach zmiennofazowych. Innowacyjne i niestandardowe rozwiązanie umożliwi magazynowanie oraz transport ciepła pochodzącego ze źródeł OZE i będzie dedykowane różnym grupom odbiorców. Obecnie zakończone zostały testy stacjonarne magazynu i niebawem, dostarczając ciepło do klientów, mobilny magazyn będzie testowany w warunkach realnego zastosowania.

Funkcjonowanie magazynu oparte jest na materiałach zmiennofazowych, które dzięki przemianom fazowym mogą gromadzić znaczne ilości energii przy bardzo niewielkich zmianach temperatur. Ze względu na możliwości elastycznego dostosowania parametrów rynek odbiorców może objąć zarówno odbiorców indywidualnych, jak również małe i duże przedsiębiorstwa. Ponadto, mobilny magazyn ciepła może być wykorzystany w obiektach użyteczności publicznej lub umożliwić wykorzystanie ciepła odpadowego w przemyśle. U klientów magazyn ciepła może pełnić różne funkcje: jako źródło podstawowe, uzupełniające lub zapasowe, np. w przypadku awarii istniejącego źródła ciepła.

Marsz dla nauki

WARSZAWA 22 kwietnia odbył się w Warszawie Marsz dla nauki. Około 300 osób przemaszerowało spod Pomnika Lotników Polskich w kwadracie Al. Niepodległości, Lecha Kaczyńskiego, Ludwika Waryńskiego i Stefana Batorego, w okolicach obiektów Politechniki Warszawskiej. Niesiono transparenty z hasłami: „Make science not war”, „Smutne to czasy, gdy łatwiej rozbić atom, niż pokonać przesąd”, „Nauka jest prawdziwa niezależnie od tego, czy w nią wierzysz, czy nie”. Wśród maszerujących byli prominentni naukowcy. Prof Marek Krawczyk, były rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodniczący Komisji ds. Nauki KRASP, mówił, że absurdem jest twierdzenie, jakoby szczepienia nie przynosiły korzyści i są działaniem, które nie ma poparcia naukowego. Inicjatorką i główną organizatorką marszu była Dominika Surała (psycholog społeczna z portalu Mała Psychologia), a współorganizatorami Łukasz Sakowski (biolog i autor bloga naukowego www.totylkoteoria.pl) oraz Darek Aksamit (fizyk z organizacji Rzecznicy Nauki). Jak zapowiada Ł. Sakowski, także w przyszłym roku w kwietniu odbędzie się podobny marsz, być może nie tylko w Warszawie. Organizatorzy za pośrednictwem mediów społecznościowych poszukują ochotników do koordynowania marszu w innych miastach akademickich.

March for Science to ogólnoświatowe przedsięwzięcie zainicjowane w 2017 roku, odbywające się w Dniu Ziemi. Pierwszy marsz odbył się w ubiegłym roku w ponad 600 miastach świata. Celem imprezy jest przypomnienie rządzącym i opinii publicznej o kluczowej roli nauki dla rozwoju państwa i społeczeństwa. Jest to także protest przeciwko dyskredytowaniu nauki, negowaniu jej osiągnięć i szerzeniu nienaukowych poglądów oraz przeciwko ograniczaniu wolności nauki.

Doktorat h.c. – prof. M. Głowiński

BYDGOSZCZ 25 kwietnia, podczas Święta Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, nadano tytuł doktora honoris causa prof. Michałowi Głowińskiemu, wybitnemu filologowi, historykowi literatury polskiej i teoretykowi literatury z Instytutu Badań Literackich PAN. Prof. Głowiński jest członkiem PAN. Wcześniej otrzymał doktoraty honorowe uniwersytetów: Jagiellońskiego, im. Adama Mickiewicza i Opolskiego. Doktor honorowy przedstawił wykład Kilka słów o strukturalizmie . Podczas ceremonii wręczono Medale Pamiątkowe Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Casimirus Magnus. Otrzymali je: Ernestine Baig – attaché kulturalna Austrii, wicedyrektor Austriackiego Centrum Kultury oraz prof. Askhat Salimovitch Imangaliyev – rektor Makhambet Utemisov West Kazakhstan State University.

Współpraca: Ewa Chojnacka, Michał Ciepielski, Iwona Czajkowska-Deneka, Katarzyna Dziedzik, Stanisław Heropolitański, Monika Jaskowiak, Joanna Kosmalska, Sławomir Łaniecki, Anna Płaczek, Rafał Śpiechowicz, Kamilla Walczak, Łukasz Wspaniały , Magdalena Ziółek, Anna Żmuda-Muszyńska.