Krytycznie o nowej ewaluacji

„Zwracamy się do Pana jako młodzi reprezentanci wrocławskiego środowiska akademickiego, zaniepokojeni planowanymi zmianami w zakresie parametryzacji uczelni artystycznych” – tak zaczęli list otwarty do min. J. Gowina członkowie Akademii Młodych Uczonych i Artystów. Ponieważ Akademia zrzesza artystów i uczonych, dlatego czuje się kompetentna, by zabrać głos w sprawie projektu przedstawionych w projekcie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej z 22 lutego 2018 roku propozycji nowych kryteriów oceny działalności artystycznej. Wrocławska młodzież naukowa i artystyczna wręcz czuje się zobligowana, aby „zabrać głos w sprawie oceny dorobku naukowego uczelni artystycznych”.

Z przedstawionego przez MNiSW projektu wynika, zdaniem autorów listu otwartego, że „ocena poziomu naukowego prowadzonej działalności naukowej w zakresie twórczości artystycznej (§ 4.2, s. 82) dokonywana ma być na podstawie osiągnięć, które zawężone zostały wyłącznie do działalności czysto artystycznej (tj. autorstwa i prezentacji dzieł), z całkowitym pominięciem badań naukowych, refleksji teoretycznej oraz projektów interdyscyplinarnych” – piszą członkowie AMUiA. Może to oznaczać, że „pracownicy uczelni artystycznych nie będą mogli wykazywać w swoim dorobku publikacji naukowych (artykułów, monografii, rozdziałów w monografiach)”, a przy ewaluacji „nie będzie również brany pod uwagę ich udział w projektach badawczych, finansowanych w trybie konkursowym oraz przez przedsiębiorców (§ 12, s. 87)”.

„Jeśli zatem pracownik uczelni artystycznej zdobędzie grant badawczy lub zostanie członkiem zespołu realizującego finansowany projekt, to, wedle planowanego rozporządzenia, nie będzie mógł takiego osiągnięcia sensownie wykazać, podczas gdy jego naukowi partnerzy za ten sam projekt otrzymają pokaźną liczbę punktów. Co ciekawe, w zakresie twórczości artystycznej zachowano możliwość wykazywania patentów (§ 4.2, s. 82). Tym bardziej niezrozumiałe i nieuzasadnione wydaje się pominięcie publikacji naukowych oraz projektów badawczych” – piszą członkowie wrocławskiej Akademii.

Autorzy listu zaznaczają, że wiedzą, iż zawarte w projekcie rozporządzenia propozycje dotyczące oceny dorobku pracowników uczelni artystycznych „wypłynęły z samego środowiska artystycznego”, czyli „sformułowane zostały przez Konferencję Rektorów Uczelni Artystycznych”. Nie zmieniono w nich nic mimo krytycznych uwag przedstawionych przez uczelnia artystyczne, uważają członkowie AMUiA.

Chociaż artyści powinni rozliczać się głównie z działalności o charakterze czysto artystycznym, to jednak należy im umożliwiać wykazywanie dokonań naukowych, o ile takie posiadają – piszą młodzi wrocławianie.

W związku z tym proponują, „aby w kryteriach parametryzacyjnych w zakresie twórczości artystycznej w pełni uwzględnić również te punkty, które dotyczą badań naukowych (§ 4.1, s. 81-82), z zawężeniem do maksymalnie 20% całego dorobku jednostki”. Utrzymanie obecnych propozycji oznacza, zdaniem autorów listu, „całkowite przekreślenie możliwości wykazywania dokonań naukowych w zakresie twórczości artystycznej”. Spowoduje też „szybką i wyraźną hermetyzację świata sztuki”, a to „może również negatywnie odbić się na nauce, szczególnie zaś na tych dyscyplinach, dla których sztuka stanowi naturalny przedmiot i obszar badań (takich jak np. historia sztuki, estetyka, epistemologia czy nauki kognitywne)”.

Zaproponowane w rozporządzeniu rozwiązanie może przynieść negatywny skutek społeczny – „podział w środowisku artystycznym”. Młodzi akademicy z Wrocławia zauważają, że oprócz uczelni artystycznych, sztuki uprawiane są także w uniwersytetach, a ich pracownicy będą mogli rozliczać się zarówno z prac teoretycznych, jak i dokonać artystycznych. „W efekcie, w polskim środowisku akademickim powstaną dwie grupy artystów – tacy, których działalność naukowa i teoretyczna będzie brana pod uwagę (będzie miała znaczenie) oraz ci, których obszar ten w ogóle nie będzie dotyczył” – piszą członkowie AMUiA. Sposób oceny działalności artystów, zaproponowany w rozporządzeniu, może spowodować wyraźne i niebezpieczne w skutkach zredukowanie wymiaru intelektualnego i poznawczego polskiej sztuki.

Akademia Młodych Uczonych i Artystów powołana została w 2010 roku jako pierwsza tego typu instytucja w Polsce, zrzeszająca młodych, wyróżniających się reprezentantów wrocławskiego środowiska akademickiego. Wyboru pierwszych członków Akademii dokonała Honorowa Kapituła: prof. Andrzej Białas – prezes Polskiej Akademii Umiejętności, prof. Marek Bojarski – rektor Uniwersytetu Wrocławskiego (w latach 2008-2016), dr Rafał Dutkiewicz – prezydent Wrocławia, prof. Michał Kleiber – prezes Polskiej Akademii Nauk (w latach 2007-2015), prof. Tadeusz Luty – honorowy przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, prof. Maciej Żylicz – prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.